Σπάνια υπήρξε η  χώρα μας οπαδός στην πράξη της θυμοσοφίας «των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν». Από την τσέπη στο στόμα και τανάπαλι, αποδίδει την πραγματικότητα με πολύ μεγαλύτερο ρεαλισμό. Γράφονται αυτά με αφορμή την… πακτωλό χρημάτων που αναμένεται να εισρεύσουν καθώς η Ελλάδα αποκτά την θέση που δικαιωματικά της ανήκει στη νέα γεωπολιτική σκηνή. Το έχουμε ξανακούσει, βέβαια, αλλά, ίσως, τούτη την φορά, να αποδειχθεί ότι δεν είναι φούμαρα.

Οι επιπτώσεις λόγω της στρατηγικά ενεργειακής αναβάθμισης είναι τεράστιες. Ως αστάθμητος παράγων η Τουρκία μπορεί πάντα να ανατρέψει καταστάσεις αλλά φαίνεται πως ο Ερντογκάν δεν θα συνεχίσει στον ρόλο του «κακού παιδιού»– τουλάχιστον όχι με την ένταση και την έκταση που είχε υιοθετήσει ως τώρα. Κόντρα στις δυσοίωνες προβλέψεις  πρώην πρωθυπουργού, η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη μάλλον τον έχει οδηγήσει σε μη ιδιαίτερα ευνοϊκή θέση. Κι ας μην λεχθεί ότι αυτή είναι η συγκυρία ελέω Ελλάδος. Τα πάντα λειτουργούν με προϋποθέσεις, εκείνος που τις αναγνωρίζει και ξέρει να ελιχθεί είναι που βγαίνει κερδισμένος.

Το θέμα της στήλης σήμερα είναι οικονομικό και δεν αφορά το σήμερα ή το αύριο αλλά το…μεθαύριο. Ο ελέφαντας στο δωμάτιο της ελληνικής οικονομίας, που τώρα πια δεν αγνοούμε τελείως αλλά και πάλι απλά κρυφοκοιτάζουμε έχει τρία ονόματα: δημογραφικό, παραγωγικότητα, γραφειοκρατία. Είναι ο ελέφαντας που εμποδίζει την ελληνική κοινωνία και τον πολιτικό της κόσμο να ατενίσουν το μέλλον με αισιοδοξία. Δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα που να μπορούμε να κάνουμε σήμερα, τώρα, για να ανατρέψουμε την μακροχρόνια καθοδική μας πορεία. Ούτε ιδεολογία, ούτε κυβέρνηση, ούτε αντιπολίτευση.

Σε ορίζοντα μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η χώρα μας μπορεί ίσως να αρχίσει να απολαμβάνει τα οφέλη της νέας στρατηγικής της θέσης: από την ενεργειακή ανεξαρτησία μέχρι τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής της βάσης. Ένα μπορεί να είναι το πρόβλημα: η έφεση μας να απολαύσουμε άμεσα τα οφέλη, πιστεύοντας πως αύριο δεν υπάρχει.

Χωρίς αμφιβολία, ένα μέρος τους θα κατευθυνθεί σε άμεσες δαπάνες. Αν θελήσουμε, όμως, να ζήσουν οι επόμενες γενιές μας χωρίς δίκαια να μας κατηγορούν για την αθλιότητα που τους κληροδοτούμε, αυτή η κυβέρνηση πρέπει να βάλει τα συνταγματικά θεμέλια για τρεις εξελίξεις: την καθιέρωση ελάχιστου εισοδήματος, την απόδοση ελάχιστου κεφαλαίου και την ίδρυση κυρίαρχου ταμείου πλούτου (sovereign wealth fund).

Η επόμενη ημέρα, το 2027 και το 2028, εμφανίζονται θολά. Καμία βεβαιότητα δεν προσφέρεται. Αντίθετα, πολλαπλοί είναι οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν – από το ξέσπασμα της κλιματικής κρίσης μέχρι την πολιτισμική αναστάτωση των μεταναστευτικών ροών και την έκρηξη της φούσκας της τεχνητής νοημοσύνης. Ειδικά, δε, το ελληνικό πολιτικό τοπίο παραμένει ασαφές και απρόβλεπτο.

Για αυτούς ακριβώς τους λόγους, αυτή η συγκεκριμένη κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη οφείλει να κατοχυρώσει συνταγματικά μέρος της χρήσης των εσόδων από την ενεργειακή επανάσταση που φαίνεται πως θα «ζήσει» η χώρα μας, ώστε να διασφαλιστούν κάποιες ελάχιστες εγγυήσεις ποιότητας ζωής και για τους πολυπληθείς συνταξιούχους αλλά και για τους νέους που θα πάρουν στα χέρια τους οικονομία που ισορροπεί στην κόψη ξυραφιού,  γερασμένο πληθυσμό, καταστραμμένο περιβάλλον, αξεπέραστη γραφειοκρατία.

Η καθιέρωση ελάχιστου εισοδήματος για κάθε πολίτη θα πρέπει να θεωρηθεί ως αδιαπραγμάτευτη συνθήκη. Στηρίζεται, εξάλλου, σε γερά θεμέλια της οικονομικής θεωρίας. Το ελάχιστο εγγυημένο κεφάλαιο έρχεται έμμεσα με την μορφή μετοχικής απόδοσης απόδοση σε κάθε πολίτη μέρους των κερδών του Ταμείου Πλούτου ανάλογα με την συμμετοχή του στο κεφάλαιο του Ταμείου. Και το Ταμείο Πλούτου να λειτουργήσει ως καθαρά κερδοσκοπικός οργανισμός, με επενδύσεις που διαχέουν τα ρίσκα και με διανομή κερδών στον βαθμό που δεν ανακόπτουν την διαρκή αύξηση του πλούτου.

Όλα αυτά είναι γνωστά και δοκιμασμένα: Νορβηγία, Σιγκαπούρη, Κατάρ, Αυστραλία είναι τα παραδείγματα που θα έπρεπε να μας ενδιαφέρουν. Πέτυχαν, όχι απλά επειδή το πετρέλαιο τους έδωσε κεφάλαιο αλλά επειδή δεσμεύτηκαν ως προς την χρήση των χρημάτων και, ιδιαίτερα, ως προς την διαχείριση—διαφάνεια, επένδυση με μακρόχρονο ορίζοντα, στρατηγική ευελιξία, καμία κομματική παρέμβαση, εποπτεία και λογοδοσία.

Η πρόταση αυτή δεν έχει, βέβαια, καμία σχέση με το Υπερταμείο που ιδρύθηκε για άλλους λόγους, λειτουργεί με άλλους όρους και εκτελεί άλλη αποστολή. Ένα ελληνικό Ταμείο Πλούτου θα επιβιώσει και θα αναπτυχθεί εφόσον χρησιμοποιηθεί με τρόπο που αφενός θα βελτιώσει άμεσα στην ζωή του πολίτη, αφετέρου θα αποτελέσει μοχλό για ανάπτυξη που θα καλύψει τα χάσματα των γενεών μέχρι και τους  Millennials.

Διαβάστε επίσης

Καραμανλής και Σαμαράς άνοιξαν τον δρόμο της εσωτερικής φθοράς