Κρίσιμη χρονιά για τις έρευνες υδρογονανθράκων στην Ελλάδα θα είναι το 2026, αφού στις αρχές του χρόνου, αναμένεται να ληφθεί η επενδυτική απόφαση από την Exxon Mobil για τα οικόπεδα Νότια και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, ενώ το Μάρτιο του ίδιου έτους θα ληφθεί η επενδυτική απόφαση για το block 2 στο Ιόνιο, στο οποίο χθες ανακοίνωσε ο αμερικάνικος όμιλος ότι θα συμμετέχει με 60%.

Η εξέλιξη αυτή φέρνει πιο κοντά την πιθανή ημερομηνία έναρξης της παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, αφού το block 2 είναι η πιο ώριμη από τις ελληνικές παραχωρήσεις που εφόσον επιβεβαιωθεί το κοίτασμα θα μπορούσε να βγει στην παραγωγή πριν το 2035. Ταυτόχρονα, αποτελεί μια κίνηση που σηματοδοτεί την πολιτική στήριξη των ΗΠΑ στην έρευνα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, όπου πλέον εκπροσωπούνται με δύο εταιρείες την Chevron και την ExxonMobil.

1

Τα επόμενα βήματα

Για να ληφθεί η επενδυτική απόφαση στο block 2 θα πρέπει να ολοκληρωθεί η έγκριση της χθεσινής συμφωνίας και να προχωρήσουν οι περιβαλλοντικές μελέτες. Αν αυτές προχωρήσουν ανεμπόδιστα την άνοιξη του 2026 η κοινοπραξία θα αποφασίσει την επένδυση για την ερευνητική γεώτρηση, προϋπολογισμού 80-100 εκ.ευρώ, με στόχο το 2027 να πραγματοποιηθεί και στο δεύτερο εξάμηνο του 2027 να ξέρουμε αν υπάρχει κοίτασμα.

Αφού γίνουν οι ερευνητικές γεωτρήσεις και επιβεβαιωθούν κοιτάσματα, από το 2027 θα ξεκινήσει η προετοιμασία και οι μελέτες για την εξόρυξη, μια επένδυση που ξεπερνά τα 5 δισ. με ορίζοντα για την πρώτη παραγωγή αερίου από το 2030 ως το 2035.

Όπως δήλωσε ο κ. Μαθιός Ρήγας, στο περιθώριο του χθεσινού συνεδρίου της PTEC, ” αν όλα προχωρήσουν καλώς, το γεωτρύπανο Σαντορίνη που βρίσκεται τώρα στο Ισραήλ, σχεδιάζουμε το 2026 να το φέρουμε στην Ελλάδα, θα φέρουμε τη Σαντορίνη…στο Ιόνιο”. Σημειώνεται ότι αν και στην κοινοπραξία το 60% κατέχει η Exxon, η Energean είναι ο operator για τη φάση των ερευνών, “κάτι που δείχνει τη μεγάλη εμπιστοσύνη και την καλή σχέση που έχουμε με την ExxonMobil”, σημείωσε ο κ. Ρήγας. Εφόσον ανακαλυφθεί κοίτασμα operator στη φάση της εξόρυξης θα είναι η ExxonMobil.

Παράλληλα θα τρέχουν και οι διαδικασίες στις παραχωρήσεις που έχει η κοινοπραξία Exxon-Mobil και Helleniq Energy Δυτικά και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, κι αν δεν υπάρξουν εμπόδια και καθυστερήσεις μετά το 2030 η Exxon Mobil θα πρωταγωνιστεί στην έρευνα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, και θα γίνει η πρώτη αμερικάνικη εταιρεία που θα ξεκινήσει την παραγωγή στην Ελλάδα.

Από την πλευρά του ο Τζον Αντρίλ Αντιπρόεδρος της Exxon Mobil, εξηγεί ότι οι προϋποθέσεις για να επενδύσει η εταιρεία είναι “η σωστή γεωλογία, οι σωστοί εμπορικοί όροι  και η καλή συνεργασία με τις άλλες εταιρείες και την κυβέρνηση”. “Όταν αυτοί οι τρεις όροι ευθυγραμμίζονται αποφασίζουμε να επενδύσουμε και έχουμε επενδύσει 60 δισ. δολάρια τα τελευταία χρόνια.  Στο block 2 θα επανεπεξαργαστούμε τα σεισμικά με την τεχνολογία μας, για να μειώσουμε το ρίσκο και όταν το ολοκληρώσουμε αυτό θα λάβουμε την επενδυτική απόφαση. Το 2026 θα κάνουμε το σχεδιασμό της γεώτρηση και όταν θα έχουμε τις αδειοδοτήσεις και υπολογίζουμε στις αρχές του 2027 να κάνουμε τη γεώτρηση. Η διαδικασία θα κρατήσει 2-3 μήνες, και στο δεύτερο εξάμηνο του 2027 θα ξέρουμε αν έχουμε κοίτασμα”.

“Το επόμενο μεγάλο βήμα θα είναι η τελική επενδυτική απόφαση, για την εξόρυξη, καθώς πρόκειται για μια επένδυση πάνω από 5 δισ. για να κατασκευαστούν οι απαραίτητες υποδομές, κάτι που χρειάζεται αρκετά χρόνια. Γι αυτό και η πρώτη παραγωγή αναμένεται μέχρι το 2035”.

Κοντά στις αποφάσεις για τα οικόπεδα Νότια της Κρήτης

Σχετικά με την παραχώρηση στην Κρήτη, ο κ. Αντρίλ σημείωσε: “Ακόμη δεν έχει τελειώσει η αξιολόγηση των σεισμικών, και τώρα γίνεται η ερμηνεία των 3D σεισμικών στην παραχώρηση Νοτιοδυτικά της Κρήτης, και θα έχει ολοκληρωθεί το πρώτο τρίμηνο του 2026. Κάνουμε πολύ προσεκτική τεχνική δουλειά για να εντοπίσουμε τα κοιτάσματα και μετά πολύ προσεκτική μηχανολογική δουλειά για να το αναπτύξουμε με ασφάλεια. Και δουλεύουμε σε στενή συνεργασία με τους Κανονισμούς και την κυβέρνηση και με υψηλή τεχνολογία για να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα”.

Τέλος, σχετικά με τη συμφωνία που έχει κάνει η Exxon με την κυβέρνηση για τους όρους της παραχώρησης, σημείωσε ότι σχετίζονται με την ευκαιρία και τον κίνδυνο, και τόνισε ότι στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου δεν έχουν γίνει εξορύξεις στο παρελθόν, ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός. “Αν οι όροι δεν είναι ελκυστικοί δεν επενδύουμε”, τόνισε.

Η χθεσινή συμφωνία

Χθες υπογράφηκε η συμφωνία συμμετοχής στο Block 2 στο Βορειοδυτικό Ιόνιο ανάμεσα στην ExxonMobil, την HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα και την Energean Hellas, με στόχο την πραγματοποίηση ερευνών και υπεράκτιας γεώτρησης στο συγκεκριμένο θαλάσσιο οικόπεδο. Πρόκειται για ένα βήμα που δίνει «ψήφο εμπιστοσύνης» στις προοπτικές της Ελλάδας ως μελλοντικού παρόχου φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Η υπογραφή έρχεται 40 χρόνια μετά την τελευταία υπεράκτια γεώτρηση που πραγματοποιήθηκε σε ελληνικά ύδατα – τις γεωτρήσεις Νηρέας-1 και Ολυμπία-1 στον Θερμαϊκό Κόλπο το 1986.

Το Block 2 θεωρείται σήμερα η πιο ώριμη παραχώρηση για ερευνητική γεώτρηση, με στόχο τον εντοπισμό κοιτάσματος φυσικού αερίου και πιθανότητες επιτυχίας που υπολογίζονται στο 15%–18%, ποσοστό υψηλού ρίσκου αλλά και υψηλής προσδοκώμενης απόδοσης.

Η ερευνητική γεώτρηση, με την ονομασία Ασωπός-1, θα διερευνήσει έναν πιθανό ταμιευτήρα ανθρακικών πετρωμάτων σε βάθος περίπου 4.000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, όπου το βάθος του νερού φθάνει τα 850 μέτρα. Η εκτίμηση κάνει λόγο για δυνητικό κοίτασμα περίπου 200 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) φυσικού αερίου, μέγεθος που, εφόσον επιβεβαιωθεί, θα μπορούσε να μετατρέψει την Ελλάδα σε σημαντικό κόμβο φυσικού αερίου για την Ευρώπη.

Τυπικά, η κοινοπραξία θα πρέπει έως τον Μάρτιο του 2026 να έχει λάβει την απόφαση για την πραγματοποίηση της γεώτρησης, ώστε να υποβληθεί το αίτημα μετάβασης στη δεύτερη ερευνητική φάση προς την ΕΔΕΥΕΠ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων). Εφόσον οι αδειοδοτικές διαδικασίες προχωρήσουν ομαλά, η γεώτρηση μπορεί να ξεκινήσει εντός της επόμενης διετίας.

Η νέα κοινοπραξία και η κατανομή συμμετοχών

Με βάση τη νέα συμφωνία, τα ποσοστά διαμορφώνονται ως εξής:

  • ExxonMobil: 60%

  • Energean Hellas: 30%

  • HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα: 10%

Η Energean Hellas παραμένει Διαχειριστής (Operator) κατά τη διάρκεια της ερευνητικής φάσης, ενώ σε περίπτωση ανακάλυψης κοιτάσματος, τη διαχείριση της ανάπτυξης θα αναλάβει η ExxonMobil, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία της σε μεγάλης κλίμακας υπεράκτια έργα.

Η συμφωνία βασίζεται στα ευρήματα της τρισδιάστατης σεισμικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε το 2022 και κάλυψε 2.244 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τα δεδομένα αυτά επιβεβαίωσαν ως «ωριμότερη» τη δομή Ασωπός, η οποία αντιστοιχεί σε έναν από τους μεγαλύτερους ανεκμετάλλευτους γεωλογικούς σχηματισμούς στη Μεσόγειο. Η αρχική εκτίμηση των πιθανών πόρων (Gas Initially In Place) ανέρχεται σε περίπου 7 τρισ. κυβικά πόδια (tcf) φυσικού αερίου.

Το ιστορικό της παραχώρησης

Το Block 2 παραχωρήθηκε αρχικά το 2018 σε κοινοπραξία των Total (50%), Edison (25%) και ΕΛΠΕ (25%).
Τον Φεβρουάριο του 2021, η Energean Hellas απέκτησε το μερίδιο της Total (50%) και ανέλαβε καθήκοντα Διαχειριστή, κατόπιν έγκρισης της ΕΔΕΥΕΠ και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μέσω της εξαγοράς του τομέα έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων της Edison, η Energean απέκτησε επιπλέον 25%, ανεβάζοντας τη συνολική συμμετοχή της στο 75%, ενώ το υπόλοιπο 25% παρέμεινε στην HelleniQ Upstream Δυτική Κέρκυρα.

Το Block 2 εκτείνεται δυτικά της Κέρκυρας, σε απόσταση περίπου 30 χιλιομέτρων από τις ακτές, και καλύπτει επιφάνεια 2.422 τετρ. χιλιομέτρων. Προς τα δυτικά φτάνει έως τα θαλάσσια όρια της ΑΟΖ Ελλάδας – Ιταλίας, ενώ τα βάθη των νερών κυμαίνονται από 500 έως 1.500 μέτρα. Γεωλογικά, εντάσσεται στην ενότητα της Προ-Απούλιας Ζώνης, που θεωρείται ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για την ύπαρξη φυσικού αερίου.

Οι σεισμικές έρευνες και η περιβαλλοντική διάσταση

Αρχικά, το πρόγραμμα προέβλεπε τη διενέργεια μόνο δισδιάστατων (2D) σεισμικών ερευνών. Μετά από τεκμηριωμένη εισήγηση της ΕΔΕΥΕΠ, η Energean αποφάσισε να το αναβαθμίσει σε τρισδιάστατη (3D) σεισμική έρευνα, κίνηση που αύξησε σημαντικά το επιστημονικό βάθος και την ακρίβεια των αποτελεσμάτων.

Το 2022, το ερευνητικό σκάφος Ramform Hyperion της PGS (σήμερα TGS) πραγματοποίησε την τρισδιάστατη αποτύπωση, εφαρμόζοντας τα αυστηρότερα πρότυπα περιβαλλοντικής προστασίας. Η ΕΔΕΥΕΠ παρακολούθησε τις διαδικασίες με εξειδικευμένους παρατηρητές, επιβεβαιώνοντας την πλήρη συμμόρφωση της κοινοπραξίας.