Μέχρι πριν από λίγο καιρό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέρριπτε κάθε εισήγηση για  αλλαγή του εκλογικού νόμου. Η θέση του ήταν σταθερή και αδιαπραγμάτευτη: «Δεν αλλάζουν οι κανόνες του παιχνιδιού λίγο πριν τις κάλπες».

Μάλιστα, τα ρεπορτάζ των τελευταίων μηνών έλεγαν ότι μόλις κάποιο κυβερνητικό στέλεχος τολμούσε να πει στον πρωθυπουργό ότι πρέπει να αλλάξει ο εκλογικός νόμος, αυτός του έδειχνε την πόρτα και ήταν αδύνατη οποιαδήποτε συνέχιση της συζήτησης.

1

Όμως, όπως φαίνεται, το πολιτικό τοπίο έχει αλλάξει και μαζί του έχει αλλάξει και το κλίμα εντός του Μεγάρου Μαξίμου.

Όπως αποκαλύπτουν πρόσωπα που γνωρίζουν τις κινήσεις εντός του πρωθυπουργικού επιτελείου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ακούει πλέον τις εισηγήσεις όσων επιμένουν πως θα πρέπει να γίνει λίφτινγκ στον εκλογικό νόμο – όσο είναι ακόμα καιρός.

Και… δεν πετάει έξω από το γραφείο του όσους κάνουν σχετικές εισηγήσεις.

Καλά πληροφορημένες πηγές τονίζουν πως για πρώτη εμφανίζεται δεκτικός σε εισηγήσεις συνεργατών του που φέρνουν στο τραπέζι τροποποιήσεις του εκλογικού συστήματος. Η τελική απόφαση θα ληφθεί από τον ίδιο τον πρωθυπουργό εφόσον εξετάσει όλες τις παραμέτρους που θέτουν οι συνεργάτες του. Πάντως, αν υπάρξει απόφαση για αλλαγές στον εκλογικό νόμο τότε θα πρέπει η κυβέρνηση να κινήσει γρήγορα τις διαδικασίες για την ψηφοφορία στην Βουλή για να μην συνδεθεί με τις εκλογές και περάσει το μήνυμα ως «παραδοχή ήττας» προς τους ψηφοφόρους.

Οι «κρυφές» δημοσκοπήσεις που φτάνουν στο πρωθυπουργικό γραφείο αποτυπώνουν μια πιο ρευστή πολιτική πραγματικότητα: η Νέα Δημοκρατία παραμένει πρώτη δύναμη, αλλά με φθίνουσα δυναμική, η αντιπολίτευση παραμένει πολυκερματισμένη, ενώ οι αναποφάσιστοι αγγίζουν ποσοστά που τη φέρνουν στη θέση του… δεύτερου κόμματος. Χαρακτηριστικό είναι ότι σχεδόν ένας στους δύο πολίτες απαντά «χάος» στο δίλημμα «ΝΔ ή χάος», κάτι που προκαλεί έντονο προβληματισμό στο επιτελείο του πρωθυπουργού.

Ο ρόλος Ανδρουλάκη

Το καλό σενάριο για το κυβερνητικό στρατόπεδο σύμφωνα με πληροφορίες, θα ήταν να αναγκαστεί το ΠΑΣΟΚ να ζητήσει αλλαγές στον εκλογικό νόμο και πιο συγκεκριμένα να ζητήσει να αυξηθεί το όριο εισόδου προκειμένου να επωφεληθεί από το «κόψιμο» των αριστερών κομμάτων που δεν θα μπούνε στη Βουλή.

Δηλαδή, από την κυβέρνηση επιθυμούσαν «επισπεύδων» στις αλλαγές να είναι ο Ν. Ανδρουλάκης ώστε να μην πληγεί το θεσμικό προφίλ του πρωθυπουργού. Στη συνέχεια η κυβέρνηση θα συναινούσε στο διάλογο και στις αλλαγές. Ωστόσο το σενάριο αυτό φαίνεται πως δεν προχωρά γιατί ο Ν. Ανδρουλάκης ξεκαθάρισε πως δεν πρόκειται να ζητήσει κάτι τέτοιο.

Το «έξυπνο μπόνους»

Στο τραπέζι του Μεγάρου Μαξίμου φαίνεται να υπάρχει το σενάριο ενός «έξυπνου μπόνους» εδρών για το πρώτο κόμμα, το οποίο θα υπολογίζεται ανάλογα με τη διαφορά του από το δεύτερο. Η διαφορά του πρώτου κόμματος της ΝΔ από το δεύτερο κόμμα του ΠΑΣΟΚ, καταγράφεται σε όλες τις δημοσκοπήσεις και θεωρείται βέβαιο πως θα επαληθευτεί στις κάλπες.

Έτσι, το σενάριο που επεξεργάζονται είναι να πριμοδοτείται η σταθερότητα και η αναλογικότητα.

Η λογική του συστήματος είναι: όσο μεγαλύτερη η ψαλίδα, τόσο περισσότερες οι έδρες-μπόνους. Έτσι, ένα κόμμα που κερδίζει καθαρά τις εκλογές θα μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ενώ μια οριακή νίκη θα το αναγκάζει να αναζητήσει συνεργασίες.

Το σενάριο αυτό θεωρείται πολιτικά διαχειρίσιμο, καθώς δεν θυμίζει την σκληρή αναλογική του νόμου Παυλόπουλου και μπορεί να παρουσιαστεί ως μικρή τεχνική προσαρμογή στον ισχύοντα νόμο. Ωστόσο, θα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά το μοντέλο του μπόνους διότι αν στις κάλπες κλείσει η ψαλίδα μεταξύ πρώτου και δεύτερου κόμματος το μπόνους μπορεί να μην αρκεί για την αυτοδυναμία.

Σκληρή πόρτα

Το δεύτερο σενάριο που φαίνεται να εξετάζεται είναι αυτό της αύξησης του ορίου εισόδου στη Βουλή από 3% σε 5%. Πρόκειται για την πιο «σκληρή» στάση με στόχο να ξεκαθαρίσει το τοπίο από την πρώτη κάλπη.

Όσοι εισηγούνται αυτή την αλλαγή υποστηρίζουν πως ο κατακερματισμός του πολιτικού συστήματος μπορεί να «δικαιολογήσει» στην κοινή γνώμη, την αλλαγή στο όριο εισόδου που ως συνέπεια θα έχει να πέσει χαμηλότερα το ποσοστό της αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα. Ωστόσο αν τελικά αποφασιστεί να αλλάξει το όριο εισόδου θα πρέπει να γίνει με πολύ μεγάλη προσοχή στην επικοινωνία για να μην γυρίσει μπούμερανγκ στην κυβέρνηση και εμφανιστεί ως «κόψιμο» της πολυφωνίας.

Πάντως με βάση τα τωρινά δημοσκοπικά δεδομένα θεωρείται βέβαιο ότι θα χρειαστούν δύο ίσως και τρείς εκλογικές αναμετρήσεις προκειμένου να αναδειχθεί κυβέρνηση. Συνεπώς, αν υπάρξουν αλλαγές στον εκλογικό νόμο αυτές θα εφαρμοστούν στον δεύτερο γύρο, δηλαδή την δεύτερη Κυριακή.

Και το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου είναι αν η εμφάνιση ενός νέου πολιτικού φορέα μεταξύ πρώτης και δεύτερης κάλπης μπορεί να τινάξει όλα τα προγνωστικά στον αέρα.