ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Δύο χρόνια μετά τις δολοφονίες και τις απαγωγές που διέπραξε η Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου φαινόταν τελειωμένος. Ο «Mr. Security», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του, είτε θα παραιτούνταν ντροπιασμένος, είτε θα εκδιώκονταν από ένα συντετριμμένο κοινό.
Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα προώθησε την υποψηφιότητά του στις εκλογές του επόμενου έτους, λέγοντας ότι έσωσε τη χώρα από τη λήθη με μια σειρά στρατιωτικών επιτυχιών εναντίον του Ιράν και των πολιτοφυλακών που το υποστηρίζουν. Μεταξύ αυτών και μιας διχασμένης αντιπολίτευσης, φαίνεται ότι ο μακροβιότερος ηγέτης της χώρας μπορεί να διατηρήσει τη θέση του για λίγο ακόμα, όπως μεταδίδει το Bloomberg.
«Δεν χρειάζεται να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, αρκεί να μην τις χάσει», δήλωσε ο Ναντάβ Στραουχλερ, πολιτικός σύμβουλος που έχει συνεργαστεί στενά με τον Νετανιάχου στο παρελθόν, αναφερόμενος στην πιθανότητα να παραμείνει στην εξουσία χωρίς πλειοψηφία. «Είναι ακόμα εκεί, εκπλήσσοντας τους παρατηρητές, είτε είναι εντυπωσιασμένοι είτε απογοητευμένοι», συμπλήρωσε.
Ο Νετανιάχου, ο οποίος έχει συμπληρώσει 17 μη συνεχόμενα χρόνια στην κορυφή, ξεπερνά σε δημοτικότητα όλους τους άλλους υποψηφίους για τη θέση. Και ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συμμαχία του -η πιο δεξιά στην ιστορία του Ισραήλ- δεν θα συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση, το ίδιο ισχύει και για την αντιπολίτευση.
Όταν διεξαχθούν οι εκλογές -που είναι προγραμματισμένες για τον επόμενο Οκτώβριο- η χώρα κινδυνεύει να επαναλάβει τα χρόνια 2019-2022, όταν υποβλήθηκε σε πέντε εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ μια μεταβατική κυβέρνηση με περιορισμένη εξουσία διοικούσε τη χώρα. Εκτός από 18 μήνες αυτής της περιόδου, ο Νετανιάχου παρέμεινε στην εξουσία.
Αυτή την εβδομάδα, ο Νετανιάχου δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι τα επιτεύγματά του τα δύο χρόνια που έχουν περάσει από τις επιθέσεις της Χάμας στις 7 Οκτωβρίου 2023, ιδίως με τον βομβαρδισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν τον Ιούνιο, εξασφαλίζουν μια άνευ προηγουμένου εθνική ασφάλεια.
Αν οι αντίπαλοί του ήταν στην εξουσία, είπε, «εσείς, μέλη της Κνέσετ, όλοι οι πολίτες του Ισραήλ χωρίς εξαίρεση -Εβραίοι, Άραβες, αριστεροί, δεξιοί, υπερορθόδοξοι, κοσμικοί- θα γίνετε ‘καπνός’».
Μια μέρα νωρίτερα, ανακοίνωσε ότι οι μάχες του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς, της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, των Χούθι της Υεμένης και του χορηγού τους Ιράν -παράλληλα με την κατάρρευση του καθεστώτος του πρώην προέδρου της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ- είχαν ενισχύσει τόσο πολύ τη στρατηγική θέση της χώρας από το 2023, που τις μετονόμασε σε ‘Πόλεμο της Λύτρωσης’.
Αυτό που δεν είπε, αλλά όλοι κατάλαβαν, είναι ότι το όνομα ισχύει και για την πολιτική του καριέρα.
Για τους επικριτές του, που είναι πολυάριθμοι τόσο στο Ισραήλ όσο και στο εξωτερικό, αυτό φαίνεται απίστευτο. Ήταν επικεφαλής στις 7 Οκτωβρίου 2023, την ημέρα της επίθεσης της Χάμας και τη χειρότερη ημέρα στην ιστορία του εβραϊκού κράτους. Κατηγορούμενος από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για φερόμενα εγκλήματα πολέμου στη Γάζα, υπό δίκη στο Τελ Αβίβ για δωροδοκία και απάτη, ο 76χρονος Νετανιάχου, ο οποίος αρνείται όλες τις κατηγορίες, θα έπρεπε να βρίσκεται στο πολιτικό του τέλος.
Ο Sever Plocker, μακροχρόνιος σχολιαστής της κεντρώας εφημερίδας Yedioth Ahronoth, έγραψε αυτή την εβδομάδα αυτό που πιστεύουν πολλοί: ότι αν ο Νετανιάχου δεν αντικατασταθεί, η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει. Ο Νετανιάχου, έγραψε ο Plocker, είναι «ένας από τους πιο μισητούς πολιτικούς στον κόσμο και το Ισραήλ σήμερα είναι πιο απομονωμένο από ποτέ».
Αν και ο Νετανιάχου ενθαρρύνθηκε μετά την απελευθέρωση των εναπομείναντων ζωντανών ομήρων από τη Γάζα, δεν είναι όλοι έτοιμοι να του αποδώσουν τη νίκη. Ο γαμπρός και έμπιστος του Τραμπ, Τζάρετ Κούσνερ, και ο απεσταλμένος για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, μίλησαν στις οικογένειες στην Πλατεία Ομήρων του Τελ Αβίβ κατά τη διάρκεια της ανταλλαγής. Ο Γουίτκοφ δέχτηκε γιουχαΐσματα όταν προσπάθησε να αποδώσει τα εύσημα στον Ισραηλινό πρωθυπουργό.
Ο χειρισμός του Νετανιάχου στον πόλεμο στη Γάζα, όπου σκοτώθηκαν δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι, η ανθρωπιστική βοήθεια μπλοκαρίστηκε και συνεχίζει να μπλοκάρεται και μεγάλο μέρος της λωρίδας έχει μετατραπεί σε ερείπια, αποξένωσε πολλούς σε όλο τον κόσμο. Αυτό ανέτρεψε τις ελπίδες του Ισραήλ για την ομαλοποίηση των σχέσεων με περισσότερες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες -ένας σημαντικός στρατηγικός στόχος τόσο στο εσωτερικό όσο και στις ΗΠΑ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ελπίζει να πείσει κάποια μέρα τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν να αναγνωρίσει το Ισραήλ και να προσχωρήσει στη λεγόμενη Συμφωνία του Αβραάμ -ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του. Ο de facto ηγέτης του βασιλείου έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί. Δημόσια, έχει θέσει ως προϋπόθεση την ίδρυση ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους -μια ιδέα στην οποία αντιτίθενται ο Νετανιάχου και οι εταίροι του στην κυβέρνηση συνασπισμού.
Η οικονομία και οι επιχειρήσεις έχουν επίσης πληγεί από τις μαζικές κλήσεις Ισραηλινών για στρατιωτική θητεία. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας εξακολουθεί να είναι μικρότερο, σε σέκελ και σε πραγματικούς όρους, από ό,τι ήταν την παραμονή της σύγκρουσης.
Ο Νετανιάχου κυριαρχεί στο κόμμα Λικούντ, του οποίου η εγχώρια βάση δεν κάνει μεγάλη διάκριση μεταξύ της πίστης στον πρωθυπουργό και της πίστης στο κόμμα. Η αντιπολίτευση, ένα μείγμα κοσμικών αριστερών και εθνικιστών σκληροπυρηνικών, είναι ενωμένη μόνο από την αντίθεσή της προς τον Νετανιάχου, γεγονός που καθιστά απίθανο να προκύψει μια εναλλακτική συμμαχία.
Εσωτερικές προκλήσεις
Τα νομικά προβλήματα του πρωθυπουργού έχουν αποθαρρύνει τους περισσότερους πολιτικούς από το να συνεργαστούν μαζί του τα τελευταία χρόνια, οδηγώντας τον Νετανιάχου στην αγκαλιά των υπερεθνικιστών και των υπερορθόδοξων, με τους οποίους μοιράζεται τώρα την εξουσία. Αυτή η συμφωνία ενέχει δύο βασικές απειλές για την κυβέρνηση: την αποχώρηση των ακροδεξιών εταίρων αν η Χαμάς δεν αφοπλιστεί γρήγορα και δεν απομακρυνθεί από θέσεις επιρροής στη Γάζα, και έναν νόμο που εξαιρεί τους υπερορθόδοξους από τη στρατιωτική θητεία.
Ο υπουργός Οικονομικών και ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας είναι σκεπτικοί ως προς το αν το σχέδιο του Τραμπ για ειρήνη στη Γάζα -που ανακοινώθηκε με μεγάλη φανφάρα νωρίτερα αυτό το μήνα- μπορεί να ανατρέψει τη Χαμάς, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες. Έχουν εκφράσει την ελπίδα να επανεγκατασταθούν Ισραηλινοί Εβραίοι στη Γάζα και να προσαρτηθεί η Δυτική Όχθη -κάτι που τόσο ο Τραμπ, όσο και κατά συνέπεια ο Νετανιάχου, απορρίπτουν.
Η κυβέρνηση Τραμπ πιέζει τον Νετανιάχου να δείξει υπομονή όσον αφορά τη Γάζα και να μην επιστρέψει στον πόλεμο. Θέλει το Ισραήλ να επικεντρωθεί στην ανοικοδόμηση τμημάτων της Λωρίδας, ακόμη και αν οι ένοπλοι μαχητές της Χαμάς εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται αλλού.
Η στρατολόγηση των υπερορθόδοξων ανδρών, γνωστών και ως Χαρέντιμ, εξακολουθεί να απασχολεί την κυβέρνηση. Τον Ιούλιο, τα κόμματα Ενωμένο Τοραϊκό Ιουδαϊσμό και Σας αποχώρησαν από την κυβέρνηση -χωρίς όμως να την ανατρέψουν- και εξακολουθούν να μποϊκοτάρουν τις ψηφοφορίες για κάθε νομοσχέδιο που προτείνει η κυβέρνηση, παραλύοντας de facto το υπουργικό συμβούλιο και τροφοδοτώντας μια δυναμική που θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάλυσή του.
Είναι απίθανο τα δύο κόμματα να επανενταχθούν πλήρως στην κυβέρνηση, εκτός εάν προχωρήσει ένα νομοσχέδιο που θα εξαιρεί τους περισσότερους υπερορθόδοξους άνδρες από τη στρατιωτική θητεία. Η εξαίρεση για θρησκευτικούς λόγους είναι αντιδημοφιλής μεταξύ πολλών ψηφοφόρων, συμπεριλαμβανομένης της βάσης του Νετανιάχου, η οποία θέλει να δει τους Χαρέντιμ άνδρες να μοιράζονται το βάρος του πολέμου.
Η Gila Gamliel, μέλος του υπουργικού συμβουλίου του κόμματός του, δήλωσε σε ραδιοφωνική συνέντευξη αυτή την εβδομάδα: «Πιστεύω ότι η κυβέρνηση μπορεί να ολοκληρώσει τη θητεία της».
Λίγες ισραηλινές κυβερνήσεις έχουν επιτύχει κάτι τέτοιο, και υπάρχουν πολλές εικασίες ότι ο Νετανιάχου θα προκηρύξει πρόωρες εκλογές για να εκμεταλλευτεί την μικρή αύξηση της δημοτικότητάς του χάρη στις στρατιωτικές επιτυχίες και την επιστροφή των ομήρων από τη Γάζα.
Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα ο Νετανιάχου άφησε να εννοηθεί ότι σκοπεύει να αναβάλει τις εκλογές, όταν δήλωσε ότι θέλει να ψηφιστεί σύντομα ο προϋπολογισμός για το 2026. Στο παρελθόν, οι ισραηλινοί βουλευτές έχουν συχνά εμποδίσει την ψήφιση προϋπολογισμών ως μέσο για την ανατροπή κυβερνήσεων.
Ο Τραμπ κέρδισε πολλούς επαίνους για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και παραμένει ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τον Νετανιάχου. Απευθυνόμενος στους ισραηλινούς νομοθέτες την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ προέτρεψε τον πρόεδρο Ισαάκ Χέρτσογκ να χορηγήσει χάρη στον πρωθυπουργό.
Ο στρατηγικός αναλυτής Στράουχλερ είπε ότι αυτό δεν ήταν τυχαίο.
«Ο Τραμπ ξεκίνησε ουσιαστικά την προεκλογική εκστρατεία του Νετανιάχου», είπε. «Ο πρωθυπουργός βασίζεται στην παρουσία του Τραμπ για να προχωρήσει. Είναι πλήρως συντονισμένοι», τόνισε.
Διαβάστε επίσης:
Ζαχαριάδης: Δεν θα υπάρξουν ζητήματα που θα μας χωρίσουν με τον Αλέξη Τσίπρα
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
