Η συζήτηση για τον χρυσό ως επενδυτικό εργαλείο είναι τόσο παλιά όσο και η ίδια η ιστορία των αγορών. Σε περιόδους κρίσης, οι επενδυτές στρέφονται στο «αιώνιο μέταλλο» αναζητώντας προστασία. Σε περιόδους ευφορίας, ο χρυσός μένει στο περιθώριο, με την κριτική ότι «δεν παράγει τίποτα».

Το 2025, η συζήτηση αυτή επανέρχεται με νέα ένταση. Ο χρυσός έχει  «σκαρφαλώσε»ι σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας κάθε προηγούμενο, με τις κεντρικές τράπεζες να ενισχύουν τα αποθέματά τους και τους ιδιώτες επενδυτές να βλέπουν σε αυτόν μια ασπίδα απέναντι στον πληθωρισμό και την πολιτική αβεβαιότητα.

1

Κι όμως, μέσα σε αυτόν τον επενδυτικό θόρυβο, ο Γουόρεν Μπάφετ, ο άνθρωπος που εδώ και δεκαετίες διδάσκει πειθαρχία και ψυχραιμία στις αγορές, παραμένει ο πιο γνωστός –και σταθερός– σκεπτικιστής.

Ο «Σοφός  της Ομάχα» και η κριτική στον χρυσό

Η θέση του Μπάφετ απέναντι στον χρυσό είναι ξεκάθαρη και παγιωμένη. Ήδη από το 2011, σε εμβληματική του επιστολή προς τους μετόχους της Berkshire Hathaway, είχε γράψει ότι «ο χρυσός ούτε χρήσιμος είναι ούτε προγεννητικός». Η λογική του είναι απλή: ένα περιουσιακό στοιχείο που δεν παράγει εισόδημα, που δεν δημιουργεί ταμειακές ροές, δεν μπορεί να θεωρηθεί επένδυση.

Σε συνέντευξή του στο CNBC την ίδια χρονιά, είχε προχωρήσει ακόμη περισσότερο, λέγοντας: «Ο χρυσός είναι ένας τρόπος να συμμετέχεις στον φόβο». Όταν η οικονομία ανησυχεί, οι τιμές ανεβαίνουν· όταν επανέρχεται η εμπιστοσύνη, καταρρέουν. Για τον Μπάφετ, αυτή η κυκλική και καθαρά συναισθηματική εξάρτηση υπονομεύει τον ρόλο του χρυσού ως μακροπρόθεσμης τοποθέτησης.

Αντίθετα, εκείνος παραμένει πιστός στο value investing: στην επιλογή εταιρειών που παράγουν αξία, έχουν ταμειακές ροές, και μπορούν να επανεπενδύουν τα κέρδη τους.

Το «παράδοξο» του 2020: η Barrick Gold

Ωστόσο, η ιστορία είχε και μια ανατροπή. Το καλοκαίρι του 2020, η Berkshire Hathaway ανακοίνωσε ότι αγόρασε μερίδιο 565 εκατ. δολαρίων στη Barrick Gold, έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς χρυσού στον κόσμο. Η αγορά αυτή αιφνιδίασε τους πάντες.

Πώς ήταν δυνατόν ο πιο γνωστός επικριτής του χρυσού να επενδύει σε μια εταιρεία που ζει από την εξόρυξή του;

Η απάντηση βρίσκεται, πιθανότατα, στην τακτική διαχείριση. Η Berkshire διαθέτει δύο βασικούς διαχειριστές κεφαλαίων, τους Τεντ Γουέσλερ και Τοντ Κομπς, που έχουν την ευχέρεια να κάνουν ανεξάρτητες τοποθετήσεις. Έτσι, η επένδυση στη Barrick Gold θεωρείται πως δεν ήταν προσωπική απόφαση του Μπάφετ, αλλά στρατηγική κίνηση ενός από τους διαχειριστές του.

Το γεγονός ότι η θέση ρευστοποιήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσα σε λίγους μήνες –πριν κλείσει το 2020– δείχνει ότι ήταν μια καθαρά συγκυριακή επιλογή και όχι αλλαγή φιλοσοφίας.

Ο χρυσός του 2025: διαφορετικό τοπίο

Το 2025, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική από εκείνη του 2020. Τότε, η πανδημία είχε βυθίσει την παγκόσμια οικονομία και ο πληθωρισμός κινούνταν σε ιστορικά χαμηλά. Σήμερα, η εικόνα είναι πιο περίπλοκη.

Ο πληθωρισμός, αν και έχει αποκλιμακωθεί από τα επίπεδα-ρεκόρ του 2022 (9%), παραμένει στο 2,7%–2,9%. Το ποσοστό αυτό δεν θεωρείται εκρηκτικό, αλλά δείχνει ότι οι πιέσεις παραμένουν. Σε συνδυασμό με γεωπολιτικές εντάσεις, ανησυχίες για το δημόσιο χρέος και φόβους για πολιτικές παρεμβάσεις στη Fed, οι επενδυτές επιλέγουν τον χρυσό για «θωράκιση».

Αυτή η δυναμική εξηγεί την τρέχουσα άνοδο. Το ερώτημα όμως είναι: δικαιώνει η σημερινή συγκυρία την κριτική του Μπάφετ ή, αντιθέτως, δείχνει τα όρια της;

Οι δύο σχολές σκέψης

Η επενδυτική κοινότητα χωρίζεται ουσιαστικά σε δύο στρατόπεδα.

Η σχολή Μπάφετ: Ο χρυσός είναι ένα «άχρηστο μέταλλο», που δεν παράγει εισόδημα και δεν δημιουργεί πραγματική αξία. Μακροπρόθεσμα, ο πλούτος δημιουργείται από παραγωγικά περιουσιακά στοιχεία, όπως μετοχές εταιρειών που παράγουν προϊόντα, υπηρεσίες και κέρδη.

Η σχολή Ντάλιο: Ο ιδρυτής της Bridgewater, Ρέι Ντάλιο, θεωρεί τον χρυσό βασικό εργαλείο άμυνας. Μάλιστα, σε πρόσφατη ομιλία του, υποστήριξε ότι οι επενδυτές πρέπει να διαθέτουν έως και 10%–15% του χαρτοφυλακίου τους σε χρυσό, για να προστατευθούν από τα «άρρωστα» συστήματα που βαρύνονται με υπερβολικό χρέος.

Ανάμεσα σε αυτές τις δύο σχολές βρίσκονται οι πιο «ήπιοι» αναλυτές, που προτείνουν μια μικρή έκθεση –περίπου 2%–3%– ως μέσο διαφοροποίησης και αντιστάθμισης πληθωρισμού.

Ο ρόλος του χρυσού στην κατανομή κεφαλαίων

Το μεγάλο ερώτημα για τους επενδυτές είναι: πού εντάσσεται ο χρυσός σε μια ισορροπημένη στρατηγική;

Η απάντηση εξαρτάται από τον επενδυτικό ορίζοντα και την ανοχή ρίσκου. Για εκείνους που επιδιώκουν ανάπτυξη και εισόδημα, η υπερέκθεση στον χρυσό λειτουργεί σε βάρος παραγωγικών επενδύσεων. Για εκείνους που ανησυχούν για ακραία σενάρια –υπερπληθωρισμό, γεωπολιτικά σοκ, νομισματικές κρίσεις– ο χρυσός μπορεί να παίξει τον ρόλο της «ασφάλειας».

Όμως, ακόμη και οι υποστηρικτές του δεν τον βλέπουν ως υποκατάστατο των μετοχών ή των ομολόγων. Είναι περισσότερο ένα «μαξιλάρι», όχι η κύρια μηχανή δημιουργίας πλούτου.

Το μάθημα Μπάφετ

Από την οπτική του Μπάφετ, η συζήτηση για τον χρυσό προσφέρει ένα πολύτιμο μάθημα για τους επενδυτές. Ο πλούτος χτίζεται μέσα από την υπομονή, την πειθαρχία και την τοποθέτηση σε επιχειρήσεις που παράγουν αξία. Ο χρυσός μπορεί να λειτουργήσει ως ασφάλεια, αλλά δεν είναι το μέσο που δημιουργεί μακροπρόθεσμο compounding.

Το μήνυμά του είναι σαφές:

-Ο χρυσός μπορεί να είναι χρήσιμος σε περιόδους κρίσης.

-Όμως δεν πρέπει να αντικαθιστά τα παραγωγικά assets.

-Η αξία δημιουργείται μέσα από την οικονομία, όχι από την αποθήκευση μετάλλου.

Ο χρυσός, η ψυχολογία και η επενδυτική πειθαρχία

Το 2025, οι τιμές του χρυσού μπορεί να κερδίζουν τα πρωτοσέλιδα. Οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να αγοράζουν μανιωδώς. Οι επενδυτές μπορεί να νιώθουν ασφάλεια στις μπάρες χρυσού.

Όμως, όπως υπενθυμίζει ο Μπάφετ, οι επενδύσεις που πραγματικά αλλάζουν την οικονομία είναι εκείνες που παράγουν αγαθά, υπηρεσίες και καινοτομία. Ο χρυσός μπορεί να είναι το «καταφύγιο», αλλά ο δρόμος προς τη δημιουργία μακροχρόνιου πλούτου περνά πάντα μέσα από τα παραγωγικά περιουσιακά στοιχεία.

Διαβάστε επίσης :

Γουόρεν Μπάφετ: Γιατί εγκαταλείπει τη Wall Street και ποντάρει στην Ιαπωνία

Γουόρεν Μπάφετ: Οι επιστολές που έγιναν «Βίβλος» των επενδυτών

Γουόρεν Μπάφετ: Το deal-φιάσκο των 17,87 δισ. και τα διαχρονικά μαθήματα για CEOs