Ο οικονομολόγος William Bernstein έχει ισχυριστεί ότι «Ένα asset allocation μπορεί να παρομοιαστεί με μια υγρή ράβδο σαπουνιού – όσο πιο συχνά την αγγίζεις, τόσο πιο γρήγορα εξαφανίζεται».
Οι όροι «φούσκα» και «κραχ» χρησιμοποιούνται πολύ συχνά -σχεδόν αυθαίρετα- στις μέρες μας, κάτι που βγάζει νόημα καθώς οι επενδυτές μπορούν εύκολα να διακρίνουν δύο μεγάλους οικονομικούς κύκλους ανάκαμψης και ύφεσης (boom and bust cycles) που επαναλαμβάνονται συνεχώς.
Πολλοί επενδυτές περνούν πλέον το 95% του χρόνου τους, ανησυχώντας για τα «ακραία» σενάρια της αγοράς, τα οποία έχουν πιθανότητες μόλις 5% να εμφανιστούν κάθε φορά.
Οι προβλέψεις για τις λεγόμενες οικονομικές φούσκες, καθιστούν δύσκολο για τους επενδυτές να εντοπίσουν τη διαφορά μεταξύ των αυξανόμενων τιμών και μιας φαινομενικά εντελώς ευοίωνης ανάκαμψης. Εφόσον δεν υπάρχουν φόρμουλες ή αναλογίες που λειτουργούν σε κάθε οικονομικό περιβάλλον, χρειάζεται να λαμβάνει κανείς υπόψιν ανθρώπινα συναισθήματα όταν προσπαθεί να υπολογίζει τα δεδομένα.
Σε μια πρόσφατη συζήτηση με τον Meb Faber, ο Bernstein ανέφερε πώς τα κριτήριά του για τον εντοπισμό μιας οικονομικής φούσκας έχουν περισσότερο να κάνουν με κοινωνιολογικούς παράγοντες παρά με οικονομικούς δείκτες.
Αυτά είναι τα τέσσερα σημάδια μιας οικονομικής φούσκας:
- Όταν όλοι γύρω σας μιλούν για μετοχές. Θα πρέπει να ανησυχήσετε, κυρίως όταν πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν κανένα υπόβαθρο στα οικονομικά και αποσκοπούν απλώς στο να γίνουν πλούσιοι.
- Όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να εγκαταλείπουν τις δουλειές τους για να ασχοληθούν με το real estate.
- Όταν κάποιος είναι σκεπτικιστής απέναντι στις προοπτικές των μετοχών και οι γύρω του δεν διαφωνούν απλά μαζί του σε πολιτισμένο επίπεδο, αλλά τον αποκαλούν και «ηλίθιο» ή ότι δεν μπορεί να κατανοήσει την κατάσταση.
- Όταν αρχίσετε να βλέπετε ακραίες προβλέψεις για την αγορά.
Προς το παρόν, ο Bernstein λέει ότι δεν υπάρχει κάποια έντονη ανησυχία, όταν όμως τρία από τα τέσσερα προαναφερθέντα σημάδια αρχίζουν να κάνουν την εμφάνισή τους, τότε σίγουρα υπάρχει κάποιο πρόβλημα, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως ένας από τους λόγους για τους οποίους δεν υφίσταται το λεγόμενο αίσθημα ευφορίας στην τρέχουσα bull αγορά, είναι το γεγονός ότι το πρόσφατο κραχ είναι ακόμα νωπό στις συνειδήσεις όλων.
Για τον Bernstein βέβαια, μια φούσκα είναι πιθανή, καθώς οι μετοχές μπορούν κάλλιστα να καταγράψουν βουτιά ακόμα και 50% μέσα στα επόμενα χρόνια, χωρίς απαραίτητα το οικονομικό περιβάλλον να παρουσιάζει συνθήκες φούσκας. Δηλαδή, δε χρειάζεται να επικρατεί ευφορία πρώτα για να ακολουθήσει ο πανικός.
Τα κραχ στις αγορές είναι σπάνια αλλά πάντα πιθανά.
