Rolex: Η σιωπηλή δύναμη πίσω από το στέμμα

Έχει μήκος 85 μέτρα, πλάτος 17 μέτρα και ύψος 8 μέτρα. Είναι τόσο αρχιτεκτονικά άρτια, ώστε έχει αποσπάσει δεκάδες διεθνή βραβεία ανά τα χρόνια. Η γέφυρα Hans Wilsdorf που διασχίζει τον ποταμό Arve στη Γενεύη δεν είναι απλώς ένα τεχνικό επίτευγμα, είναι το πιο απτό, ορατό ίχνος μιας ισχύος σχεδόν άυλης. Μιας παρουσίας τόσο αθόρυβης και διεισδυτικής, που στη Γενεύη τη χαρακτηρίζουν «κράτος εν κράτει», μιας δύναμης που συχνά δεν κατονομάζεται καν.

Το όνομα, ωστόσο, υπάρχει. Hans Wilsdorf. Και το ίδρυμα που το φέρει βρίσκεται πίσω από τη Rolex. Κι εδώ ξεδιπλώνεται μια από τις πιο αινιγματικές και ταυτόχρονα συναρπαστικές πτυχές του οίκου.

Η Rolex αποτελεί παγκόσμιο σύμβολο πολυτέλειας, ακρίβειας και διαχρονικής φινέτσας. Κυρίως, βεβαίως, πολυτέλειας. Ωστόσο, κάτι που λίγοι γνωρίζουν, μοναδικό στην ιστορία της, είναι το εγχείρημα συνύφανσης της επιχειρηματικής λάμψης με τη στιβαρή υπόσχεση κοινωνικής προσφοράς. Η εταιρεία, άλλωστε, λειτουργεί υπό ένα σύστημα πρωτοφανούς δομής: δεν έχει ιδιώτες μετόχους, αλλά ανήκει και διοικείται από το Ίδρυμα Hans Wilsdorf, που χρωστάει το όνομά του στο ορφανό αγόρι που θα ίδρυε αργότερα το brand — μια μορφή εταιρικής λειτουργίας που συνδυάζει την επιχειρησιακή ακρίβεια με τη φιλανθρωπική υπευθυνότητα.

Ο Hans Wilsdorf: Βιογραφία, Όραμα, Κληρονομιά

Ο Hans Eberhard Wilhelm Wilsdorf γεννήθηκε στις 22 Μαρτίου 1881 στο Kulmbach της Βαυαρίας. Ορφάνεψε νωρίς, πρώτα έχασε τη μητέρα του και σύντομα τον πατέρα του και επωμίστηκε από ηλικία 12 ετών το βάρος της επιβίωσης. Το βιογραφικό του περιλαμβάνει σπουδές στην Ελβετία (με τη βοήθεια των θείων του κατάφερε να σπουδάσει σε ιδιωτικά σχολεία, αποκτώντας με υποτροφίες άριστη εκπαίδευση, αναπτύσσοντας από νωρίς μια έντονη τάση προς τα μαθηματικά και τις ξένες γλώσσες), εκκίνηση στη βιομηχανία του ρολογιού στη La Chaux‑de‑Fonds και την ίδρυση της Wilsdorf & Davis στο Λονδίνο σε ηλικία 24 ετών, το 1905, μαζί με τον γαμπρό του Alfred Davis.

Από τα πρώιμα στάδια έδειξε την προσήλωσή του στην ακρίβεια: το 1908 κατοχύρωσε το όνομα “Rolex”, επιδιώκοντας κάτι σύντομο, κομψό και εύηχο σε πολλές γλώσσες. Οι πρωτοποριακές καινοτομίες του στις δεκαετίες του 1920 και 1930, όπως η πρώτη αδιάβροχη κάσα «Oyster» (1926) και ο μηχανισμός αυτόματης περιέλιξης «Perpetual» (1931), ενίσχυσαν την αξιοπιστία της ως επικεφαλής πια της ωρολογοποιίας.

Ωστόσο, το όραμα του ξεπερνούσε κατά πολύ τα όρια της τεχνολογίας και των επιτευγμάτων. Στόχευε στη δημιουργία μιας κουλτούρας επιχειρηματικής αρτιότητας που συνδυάζεται με την κοινωνική ευθύνη. Θεωρούσε τη φιλανθρωπία απαραίτητο συμπλήρωμα της επιτυχίας και του χαρακτήρα μιας εταιρείας, έτσι, ο Wilsdorf έθεσε μια εμβληματική βάση για την επιχειρηματική ηθική. «Δεν θέλω απλώς να φτιάχνω ρολόγια», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά. «Θέλω να χτίσω μια κληρονομιά που θα με ξεπεράσει και θα υπάρχει για πολύ μετά αφότου ο δικός μου χρόνος στη γη τελειώσει».

Το 1945 και μετά τον θάνατο της συζύγου του Florence (1944), χωρίς φυσικούς κληρονόμους, ίδρυσε το Hans Wilsdorf Foundation. Σκοπός του ήταν να διαφυλάξει τη Rolex και να καθορίσει μια σταθερή ροή πόρων σε φιλανθρωπικούς τομείς. Το 1960, με το θάνατο του, το 100% των μετοχών του μεταβιβάστηκε στο Ίδρυμα, με ρητή κατεύθυνση πως κάθε καθαρό κέρδος θα διανέμεται σε κοινωνικά έργα ή θα επανεπενδύεται στην εταιρεία.

Μέχρι σήμερα, η κληρονομιά του αποτυπώνεται στην παγκόσμια εμβέλεια της Rolex: με πάνω από 1 εκατομμύριο ρολόγια ετησίως, υποστήριξη σε R&D, ακρίβεια και κοινωνική υπευθυνότητα. Και, βεβαίως, η επιρροή του αντικατοπτρίζεται στη διεθνή αναγνώριση και τη διαχρονική αξία του brand.

Η διοικητική δομή ως Ίδρυμα χωρίς μετόχους – Ανάλυση & Λεπτομέρειες

Το 1945, ο Wilsdorf θεσμοθέτησε το Hans Wilsdorf Foundation στη Γενεύη, θεσπίζοντας για πρώτη φορά έναν εμπορικό φορέα που διαχειρίζεται την εταιρική ανεξαρτησία, εξομαλύνει το επιχειρησιακό όραμα και κατευθύνει υπεύθυνα πόρους σε κοινωνικά προγράμματα (όπως εκπαίδευση, περιβάλλον, πολιτισμός).

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ιδρύματος, αποτελούμενο από 8 ανεξάρτητους θεματοφύλακες δεν αναζητά προσωπικά κέρδη. Έχει δεσμευτεί να επιτηρεί τη στρατηγική και την εταιρική βιωσιμότητα, ενώ η Rolex SA απολαμβάνει πλήρη επιχειρησιακή αυτονομία.

Η δομή σαφέστατα προσφέρει πολλαπλά πλεονεκτήματα:

1. Οικονομική ευελιξία: απαλλαγή από εξωτερικές πιέσεις, πρόσβαση σε φορολογικές ελαφρύνσεις, διατήρηση αποθεματικών για κρίσεις.
2. Στρατηγική συνέπεια: η διοίκηση εστιάζει σε μακροχρόνια ανάπτυξη, όχι σε βραχυπρόθεσμα οικονομικά αποτελέσματα.
3. Φιλανθρωπική διέξοδος: εκτιμάται ότι το Ίδρυμα επενδύει περί τα CHF 250 εκ. ετησίως.
4. Αντιμετώπιση κρίσεων: κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID‑19 απελευθερώθηκαν εκτ΄κτως πόροι για το σύστημα υγείας της Ελβετίας.

Το μοντέλο του Hans Wilsdorf λειτουργεί, όχι απλώς ως εταιρικό καταστατικό, αλλά ως ζωντανός θεσμός που συνδέει την επιχειρηματική αριστεία με την εγγενή κοινωνική συνείδηση. Πέραν τούτου, είναι από τα σπανιότερα στην παγκόσμια επιχειρηματική πρακτική. Ακριβώς επειδή ιδρύθηκε με ξεκάθαρο στόχο «τη συνέχιση της Rolex και τη διατήρηση των αξιών του ιδρυτή» σε πρώτο επίπεδο, αλλά και την υποστήριξη φιλανθρωπικών δράσεων, με έμφαση σε κοινωνικά, εκπαιδευτικά, πολιτιστικά και περιβαλλοντικά προγράμματα.

Συγκεκριμένα, μετά τον θάνατο της συζύγου του, ο Wilsdorf θέλησε το brand να ξεφύγει από τον οικογενειακό έλεγχο και να αποκτήσει θεσμικές εγγυήσεις μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας. Αυτή ήτνα και η αιτία που το 1960 η Rolex κατέστη εξολοκλήρου ιδιοκτησία του Ιδρύματος – χωρίς μερίσματα προς ιδιώτες, αλλά αυτοχρηματοδοτούμενη από τα κέρδη.

Η διακυβέρνηση ασκείται από το ομότιμο Συμβούλιο των 8 ατόμων που αναφέραμε πιο πάνω, με δύο εκπροσώπους να συντονίζουν απευθείας την Rolex Holding SA και την Rolex SA, χωρίς δημοσιοποίηση προσωπικών οικονομικών συμφερόντων. Έτσι, η διοίκηση της Rolex απολαμβάνει πλήρη αυτονομία στις στρατηγικές αποφάσεις, ενώ το Ίδρυμα επικεντρώνεται αποκλειστικά στο μακροπρόθεσμο όραμα και τις φιλανθρωπικές κατευθύνσεις.

Η δομή αυτή παρέχει σημαντικά οικονομικά πλεονεκτήματα: απαλλαγές από φορολογία, οικονομική ευελιξία, και μοναδική ανεξαρτησία από οικονομικές αγορές ή επενδυτές. Ταυτόχρονα, προστατεύει τον οργανισμό από κύματα εξαγορών και αναχρηματοδοτήσεων, διαθέτει δε και αποθεματικά ασφαλείας που του επιτρέπουν να παραμείνει ισχυρό ακόμη και σε κρίσεις.

Αυτή η αρχιτεκτονική δεν λειτουργεί ως απλός φορέας φιλανθρωπίας, αλλά ως στρατηγικός μηχανισμός αυτοσυντήρησης, καινοτομίας και κοινωνικής δέσμευσης – όλα ενσωματωμένα στο DNA της Rolex, υπό την αυστηρή επιτήρηση θεματοφυλακής.

Αριθμητικά στοιχεία

Παρότι ιδιωτική εταιρεία, η Rolex δεν αποκρύπτει τη δυναμική της: με ετήσια έσοδα που εκτιμώνται μεταξύ 11 και 13 δισεκατομμυρίων δολαρίων και περισσότερους από 9.000 εργαζόμενους παγκοσμίως, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους μεγαλύτερους και πιο σταθερούς παίκτες του κλάδου.

Παρά τη μη δημοσιοποίηση των οικονομικών, εκτιμάται ότι το Ίδρυμα κατευθύνει περί τα CHF 250 εκατ. ετησίως για φιλανθρωπίες, με καθορισμένη κατανομή περίπου 50% στην κοινωνική πρόνοια, 30% στην εκπαίδευση, 15% στον πολιτισμό και 5% στην προστασία του περιβάλλοντος.

Σε κρίσεις, όπως η πανδημία COVID‑19, αναπροσάρμοσε το εύρος υποστήριξης στον τομέα της υγείας, διασφαλίζοντας πάνω από CHF 250 εκατ. δωρεών.

Φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες που φέρουν την υπογραφή της

Rolex Awards for Enterprise: Από το 1976, περισσότεροι από 37.000 υποψήφιοι έχουν διεκδικήσει το βραβείο. Μέχρι σήμερα έχουν βραβευθεί 160 πρόσωπα, το καθένα εκ των οποίων έχει λάβει έως και 200.000 ελβετικά φράγκα. Οι δράσεις που χρηματοδοτήθηκαν μέσω αυτού του θεσμού έχουν συμβάλει, μεταξύ άλλων, στη φύτευση 28 εκατομμυρίων δέντρων, στην προστασία 52 ειδών και 32 οικοσυστημάτων, αλλά και στη ριζική αλλαγή ολόκληρων κοινοτήτων.

Rolex Mentor & Protégé Arts Initiative: Από το 2002, η πρωτοβουλία αυτή συνδέει ανερχόμενους καλλιτέχνες με καταξιωμένους μέντορες, ενισχύοντας την καλλιτεχνική παιδεία και έκφραση σε περισσότερες από 100 χώρες.

Perpetual Planet Initiative: Η πιο πρόσφατη δράση, που ξεκίνησε το 2019, εστιάζει στην υποστήριξη της επιστημονικής έρευνας για την κλιματική αλλαγή και τη θαλάσσια βιοποικιλότητα. Σε συνεργασία με οργανισμούς, όπως το National Geographic και το Mission Blue, έχουν πραγματοποιηθεί αποστολές στον Μαριανών Τάφρο (υποθαλάσσια τάφρος στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, ανατολικά των Φιλιππίνων και νότια της Ιαπωνίας, κοντά στο αρχιπέλαγος των Νήσων Μαριάνες), ενώ παράλληλα έχουν υποστηριχθεί δράσεις αποκατάστασης οικοσυστημάτων. Συγκεκριμένα, η Rolex υποστήριξε την αποστολή Five Deeps του εξερευνητή Victor Vescovo, ο οποίος το 2019 κατάφερε να καταδυθεί στο βαθύτερο σημείο της τάφρου με ειδικό υποβρύχιο, φορώντας μάλιστα ένα πειραματικό Rolex Deepsea Challenge. Παράλληλα, η εταιρεία υποστηρίζει ερευνητικά προγράμματα χαρτογράφησης, παρατήρησης της ζωής και προστασίας των ωκεάνιων οικοσυστημάτων.

[Σημείωση: το μέγιστο βάθος που έχει μετρηθεί στο τελευταίο παράδειγμα είναι περίπου 11.000 μέτρα, το λεγόμενο Challenger Deep. Για να καταλάβετε το βάθος, αν βάζαμε το Έβερεστ μέσα στο Mariana Trench, η κορυφή του θα έμενε κάτω από την επιφάνεια του νερού κατά περίπου 2.000 μέτρα.]

Μια ακόμη χαρακτηριστική περίπτωση είναι εκείνη της Denica Riadini‑Flesch, οικονομολόγος και κοινωνική επιχειρηματίας, ιδρύτρια της SukkhaCitta, μιας ινδονησιακής κοινωνικής επιχείρησης που ενισχύει γυναίκες τεχνίτριες και αναγεννά τοπικά αγρο-οικοσυστήματα. Γεννημένη στην Ινδονησία και βραβευθείσα από τη Rolex, χάρη στην υποστήριξη του Ιδρύματος αναμένεται μέχρι το 2030 να τριπλασιάσει τα τοπικά σχολεία χειροτεχνίας, να επηρεάσει θετικά τη ζωή 10.000 ανθρώπων και να συμβάλει στην αναγέννηση 1.000 εκταρίων γης.

Επιπλέον, το Ίδρυμα Hans Wilsdorf έχει χρηματοδοτήσει τη στέγαση κοινωνικών δομών στη Γενεύη και έχει προσφέρει δωρεές που ενισχύουν τη δημόσια ζωή της πόλης, μια πράξη που αντανακλά τον διαχρονικό σεβασμό του ιδρυτή προς την κοινότητα που φιλοξενεί την έδρα της.

Η φιλοσοφία του Hans Wilsdorf πως ό,τι κερδίζεται πρέπει να δίδεται πίσω στην κοινωνία, αντικατοπτρίζει τη δομή και τη σταθερή της πορεία. Κληροδοτώντας την εταιρεία, χωρίς μετόχους, αλλά με σαφή υπευθυνότητα, δημιούργησε έναν οργανισμό που ενσωματώνει επιχειρηματική ισχύ, καινοτομία, τέχνη και προσφορά.

Θα ήταν δίκαιο να πούμε πως η Rolex εκπροσωπεί εκείνο το σπάνιο σημείο, όπου η πολυτέλεια παύει να είναι προνόμιο και υπερβαίνει τον εαυτό της ως φορέας κοινωνικής προσφοράς με παγκόσμια σημασία. Γιατί ένα ρολόι δεν μετρά απλώς τον χρόνο, αλλά ενίοτε μπορεί να τον μεταμορφώσει σε αξία – που ανήκει σε όλους.

Ίσως τελικά η πιο εύστοχη αποτύπωση όλων όσων πρεσβεύει η Rolex να βρίσκεται στα ίδια τα λόγια του ιδρυτή της — ενός ανθρώπου που είδε την επιχειρηματικότητα ως τρόπο να αφήσεις πίσω σου κάτι που αξίζει. «Αυτό που έχει επιτευχθεί στο παρελθόν, ενισχύει την πίστη μου στο μέλλον και την πεποίθησή μου πως η φήμη της Rolex θα αποδειχθεί αντάξια της θέσης που έχει κατακτήσει στον κόσμο».

Διαβάστε επίσης: 

Η TAG Heuer επιστρέφει στην πρωτοπορία με τρεις νέες κυκλοφορίες Monaco

Chanel J12 Midnight Blue: Η επανεφεύρεση του χρόνου

Δήμητρα Κούστα: Το σπάνιο Cartier ρολόι του Έλτον Τζον στα χέρια της – Ζαλίζει η αξία του