DBRS: Νέες προοπτικές στο τοπίο της ελληνικής αγοράς διαχείρισης των NPLs

Ο νέος τρόπος που αντιμετωπίζονται τα NPL στην Ελλάδα επιτρέπει στους νεοεισερχόμενους στην ελληνική αγορά να εφαρμόζουν επιτυχημένες στρατηγικές.

Σε γενικές γραμμές, οι μεγάλες συστημικές τράπεζες της Ελλάδας έχουν καταφέρει να διαχειριστούν την αγορά μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, ανεξάρτητοι εξυπηρετητές έχουν αρχίσει να εισέρχονται σε αυτήν την αγορά.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τους ξένους επενδυτές που εισέρχονται σε αυτήν την αγορά, σημαίνει ότι στην Ελλάδα δημιουργείται ένα νέο τοπίο. Αυτό συμπεραίνει η DBRS στην σημερινή, 3σέλιδη ανάλυσή της, με τίτλο «Opening of Greek NPL Servicing Market to Benefit NPL Management» (Άνοιγμα της ελληνικής αγοράς NPL στους servicers θα ωφελήσει τις μονάδες διαχείρισης), η οποία αναμένει ότι η παρουσία νέων «παικτών» θα συμβάλει θετικά στις προσπάθειες μείωσης των «κόκκινων» δανείων.

Ιστορικά, τη διαχείριση της ελληνικής αγοράς μη-εξυπηρετούμενων δανείων(NPLs) την αναλάμβαναν τα τμήματα εξυπηρέτησης χρέους των μεγάλων συστημικών τραπεζών. Τα τελευταία χρόνια, όμως, ανεξάρτητες εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων (debt servicers) έχουν αρχίσει να καθιερώνονται στη συγκεκριμένη αγορά, γεγονός που, σε συνδυασμό με την είσοδο ξένων επενδυτών, δημιουργεί ένα νέο τοπίο υπηρεσιών διαχείρισης απαιτήσεων στην Ελλάδα, επισημαίνεται στην έκθεση της DBRS.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανάλυση, οι servicers έχουν αρχίσει να υιοθετούν μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση στην εξυπηρέτηση, λαμβάνοντας μαθήματα από άλλους κλάδους, τα οποία, στη συνέχεια, εφαρμόζουν στην ελληνική αγορά, η οποία «προσπαθεί επιταχύνει τους ρυθμούς ανάκαμψης και να μειώσει τα επίπεδα μη-εξυπηρετούμενων δανείων», σχολιάζει η DBRS.

Οι κινήσεις αυτές αναμένεται να ενισχύσουν την ελληνική αγορά, η οποία φαίνεται να ανακάμπτει γρήγορα και να μειώνει την κλίμακα των NPLs εντός της χώρας.

Υπενθυμίζεται ότι η DBRS είχε δημοσιεύσει στις 23 Ιανουαρίου 2018 μια έκθεση με τίτλο «European NPLs and the Rise of Special Servicers», που αποτέλεσε μία λεπτομερή παρατήρηση του τοπίου που είχε διαμορφωθεί στην ευρωπαϊκή αγορά NPL, των χωρών όπου τα NPL ήταν αυξημένα και πώς αντιμετωπίζονταν, ειδικά από τους ειδικούς εξυπηρετητές.

Η τότε έκθεση υπογράμμιζε πώς ο αριθμός των ειδικών εξυπηρετητών έχει αυξηθεί σε αγορές όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ιρλανδία.

Σημειώνεται ότι ορισμένοι επενδυτές, όπως η Lone Star Funds και η Arrow Global Group, αγοράζουν ενεργά χαρτοφυλάκια NPL και εξυπηρετούν εταιρείες σε αυτές τις αγορές.

Κατά τη στιγμή της έκθεσης, αυτό το είδος διασυνοριακής προσέγγισης ήταν κάπως ασυνήθιστο.

Αυτός ο τύπος διαχείρισης θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε μεγαλύτερες οικονομίες κλίμακας και κοινή γνώση των τεχνικών που λειτουργούν σε συγκεκριμένες συνθήκες της αγοράς, οι οποίες θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη διαχείριση των NPL σε ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Αυτή η τάση, ωστόσο, δεν είχε επεκταθεί στην Ελλάδα, παρ’ όλο που ήταν η χώρα με το υψηλότερο ποσοστό NPL μεταξύ των μεγάλων οικονομιών της Ευρωζώνης.

Τα τελευταία δύο, όμως, σύμφωνα πάντοτε με την DBRS, αρχίζει να παρατηρείται ότι ένας αυξημένος αριθμός επενδυτών ακολουθεί αυτήν την προσέγγιση.

Η Intrum εισήλθε στην ιταλική αγορά NPL και εδραιώνεται και στην ελληνική αγορά.

Η DoValue, έχοντας αναπτυχθεί σημαντικά στην ιταλική αγορά τα τελευταία χρόνια, εισήλθε στην ισπανική, μέσω της εξαγοράς της Altamira και πρόσφατα απέκτησε την FPS στην Ελλάδα.

Η Cerve έχει επίσης κάνει κάποια βήματα για να εγκατασταθεί στην Ελλάδα.

Επιπροσθέτως, πιο πρόσφατα, η Τράπεζα της Ελλάδος έδωσε άδεια στην HipoGes, έμπειρο servicer της Iberian NPL.

Η προσέγγιση των Intrum και DoValue στην είσοδό τους στην ελληνική αγορά είναι παρόμοια με την κοινή προσέγγιση που εφαρμόσθηκε στην Ιταλία στη διαχείριση των χαρτοφυλακίων NPLs, παρατηρεί η DBRS στην έκθεσή της: Μαζί με το χαρτοφυλάκιο, αποκτούν και το προσωπικό των υπηρεσιών εξυπηρέτησης χρέους.

Στις εξελίξεις αυτές, σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και το γεγονός ότι το 2015, οι ελληνικές αρχές αποφάσισαν μια σειρά μεταρρυθμίσεων προκειμένου να διευκολύνουν την επίλυση των NPL.

Αυτές οι μεταρρυθμίσεις ήταν επίκαιρες, καθώς ο όγκος των NPL των ελληνικών τραπεζών έφτασε, στα τέλη Ιουνίου 2016, σε αξία τα 108,4 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούσαν στο 50% περίπου των συνολικών ανοιγμάτων.

Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, που επέτρεψε να εξελιχθεί το τοπίο εξυπηρέτησης, ήταν η εισαγωγή του θεσμικού πλαισίου εξυπηρέτησης (Ν. 4354/2015).

Ο νόμος 4354/2015, που τέθηκε σε ισχύ στις 16 Δεκεμβρίου 2015, διέπει την εκχώρηση ή / και τη μεταφορά αξιώσεων NPL, συμπεριλαμβανομένων διατάξεων σχετικά με: απόκτηση άδειας από την Τράπεζα της Ελλάδος για εταιρείες διαχείρισης χρεών και εταιρείες μεταφοράς χρεών NPL, τις συμφωνίες που αναθέτουν τη διαχείριση των απαιτήσεων και την πώληση και μεταφορά αξιώσεων από NPL και συμβάσεις πίστωσης.

Η εισαγωγή του νόμου θεωρήθηκε ως η πρώτη προσπάθεια υποστήριξης μιας δευτερογενούς αγοράς στη ρύθμιση της διαχείρισης, της διάθεσης και της αναχρηματοδότησης των NPL.

Ο νόμος διευκόλυνε την είσοδο στην ελληνική αγορά καθιερωμένων εξυπηρετητών NPL, η οποία σηματοδοτεί μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης των NPL.

Σημειώνεται ότι η προηγούμενη προσέγγιση που χρησιμοποίησαν οι συστημικές ελληνικές τράπεζες αφορούσαν σε μεγάλο βαθμό πολιτικές διαχείρισης ισολογισμού, οι οποίες αποδείχθηκαν σε μεγάλο βαθμό αναποτελεσματικές.

Έτσι, η DBRS αξιολογεί θετικά την είσοδο των καθιερωμένων εξυπηρετητών NPL, καθώς δείχνει ότι η επίλυση της κατάστασης λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και μπορεί να επιταχυνθεί.

Η προσέγγιση που υιοθέτησαν, τόσο η Intrum, όσο και η DoValue στην ελληνική αγορά δεν είναι παρόμοια με την προσέγγιση που υιοθετήθηκε στην Ιταλία για τα χαρτοφυλάκια NPL: Απόκτηση του προσωπικού εξυπηρέτησης των τραπεζών παράλληλα με το χαρτοφυλάκιο NPL.

Αυτό το είδος έχει πολλά οφέλη τόσο για τον εξυπηρετητή, όσο και για την τράπεζα. Ενδεικτικά:

• Οι τράπεζες καθαρίζουν τον ισολογισμό τους.
• Οι τράπεζες μειώνουν το προσωπικό
• Οι τράπεζες μπορούν να επικεντρωθούν στη βελτίωση των μοντέλων δανεισμού.
• Οι εξυπηρετητές αποκτούν προσωπικό για να αντιμετωπίσουν το αυξημένο χαρτοφυλάκιο.
• Το προσωπικό έχει εμπειρία στα συστήματα περιουσιακών στοιχείων και πληροφορικής (εάν έχουν αποκτηθεί), οπότε απαιτείται ελάχιστη εκπαίδευση.

Τα ποσοστά NPL στην Ισπανία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία σταθεροποιούνται και μάλιστα μειώθηκαν πρόσφατα.

Ταυτόχρονα, η νέα προσέγγιση των NPL στην Ελλάδα επιτρέπει στους νεοεισερχόμενους στην ελληνική αγορά να εφαρμόζουν επιτυχημένες στρατηγικές.

Η DBRS κλείνει την έκθεσή της σχολιάζοντας ότι «Η νέα προσέγγιση στη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων στην Ελλάδα επιτρέπει νέες εισόδους στην ελληνική αγορά διαχείρισης χρέους, με τις εταιρείες να εφαρμόζουν επιτυχημένες στρατηγικές, που είχαν δοκιμάσει σε άλλες περιοχές. Αναμένουμε να δούμε παρόμοια θετικά αποτελέσματα στην Ελλάδα όπως και σε άλλες αγορές NPL της ζώνης ευρώ».