Η Αγγλία κουβαλά 60 χρόνια προσμονής. Από το 1966 μέχρι σήμερα, κάθε μεγάλη διοργάνωση μοιάζει με ταξίδι που τελειώνει πάντα πριν την κορυφή. Οπότε το φετινό πλάνο της Ομοσπονδίας δεν αφήνει περιθώρια για… ρομαντισμούς. Στο Μουντιάλ του 2026, τα «τρία λιοντάρια» θα στηριχθούν όσο ποτέ στην τεχνητή νοημοσύνη, μετατρέποντας τεράστιους όγκους δεδομένων σε κάτι που θυμίζει πραγματικό αγωνιστικό πλεονέκτημα.

Απ’ το κομμάτι των πέναλτι μέχρι την καθημερινή ευεξία των διεθνών, πίσω από τον πάγκο του Τόμας Τούχελ δουλεύει πλέον μια ολόκληρη «μηχανή»: αναλυτές, data engineers, performance scientists και προγραμματιστές που πατούν σε αλγόριθμους για να δώσουν στην ομάδα αυτό που της έλειπε χρόνια – ψυχρή λεπτομέρεια, συγκεκριμένο πλάνο, ταχύτητα αντίληψης.

1

Το μεγάλο άγχος: τα πέναλτι

Η Αγγλία δεν χρειάζεται υπενθύμιση για το δράμα των πέναλτι. Είναι δεκαετίες τραύματος. Στο Κατάρ το 2022, ο Χάρι Κέιν αστόχησε κόντρα στη Γαλλία και το φάντασμα ξαναφάνηκε. Σήμερα, όμως, ο Ρις Λονγκ – επικεφαλής performance insights από το 2016 – εξηγεί πως το παιχνίδι έχει αλλάξει. «Με την ΑΙ μπορούμε να δούμε μοτίβα και τάσεις που δεν θα σκεφτόμασταν καν» λέει. Το σύστημα χτίζει προφίλ για όλους τους εκτελεστές των 47 ομάδων που ταξιδεύουν στο Μουντιάλ του 2026. Κάθε πέναλτι κάθε παίκτη, από τα 16 του χρόνια μέχρι σήμερα. Εκεί που η συλλογή στοιχείων έπαιρνε πέντε μέρες, τώρα παίρνει πέντε ώρες. Και η ανάλυση για τον Πίκφορντ χωρά πλέον σε μια πεντάλεπτη συζήτηση, για πέντε δευτερόλεπτα που μπορεί να κρίνουν πρόκριση.

Το περιγράφει πολύ απλά: «Υπήρχε διάγραμμα που έδειχνε πού έχεις τις μεγαλύτερες πιθανότητες να σκοράρεις. Μετά σου έδιναν εξατομικευμένη οδηγία. Σου έλεγαν πού να πας. Και αυτό σου έβγαζε την πίεση από πάνω σου».

Οι Άγγλοι παίκτες – που παλιά έβλεπαν τέτοιες κουβέντες με δυσπιστία – έχουν πλέον μάθει να δουλεύουν με δεδομένα. Στα αποδυτήρια υπάρχει πίνακας, σημεία που προτιμούν οι αντίπαλοι τερματοφύλακες, ρυθμοί κίνησης, επιλογές των εκτελεστών. Το «ποδόσφαιρο του ενστίκτου» έχει πια καθαρό οδηγό.

Τακτική σε πραγματικό χρόνο

Το σύγχρονο λογισμικό δεν περιορίζεται στα πέναλτι. Καταγράφει χιλιάδες μικροκινήσεις ανά δευτερόλεπτο, αναγνωρίζει μοτίβα, «διαβάζει» την υφή του αγώνα πριν τη δουν καν οι άνθρωποι στον πάγκο. Το ημίχρονο δεν είναι πλέον διάλειμμα, αλλά ανασύνταξη μετά από αλγοριθμικό report. Η Αγγλία – μαζί με τη Γερμανία και τις ΗΠΑ – βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογικής χρήσης στο ποδόσφαιρο. Ο καθηγητής Αλιστέρ ΜακΡόμπερτ από το Liverpool John Moores University το θέτει καθαρά: «Έχουν επενδύσει όσο λίγοι. Από τις μικρές ομάδες μέχρι τους άνδρες, έχουν χτίσει ολόκληρο οικοσύστημα δεδομένων».

Σε μια από τις ασκήσεις που περιγράφει, οι Άγγλοι αναλυτές έστησαν ολόκληρο τραπέζι τύπου Subbuteo για να δείξουν στους παίκτες πώς αλλάζει η τακτική με βάση τα data. Οι διεθνείς συμμετείχαν ενεργά, γιατί έβλεπαν και αντιλαμβάνονταν την πληροφορία – δεν ήταν μια θεωρητική διάλεξη. Ήταν ζωντανή τακτική.

Ευεξία και πρόληψη: το «αόρατο» πλεονέκτημα

Η καθημερινότητα των παικτών έχει αλλάξει πλήρως. Κάθε πρωί, πριν ακόμη πιάσουν το πρωινό, συμπληρώνουν ψηφιακή φόρμα: ύπνος, κόπωση, ενοχλήσεις, διάθεση. Τα δεδομένα μπαίνουν σε αλγόριθμο που προσαρμόζει την προπόνηση, τη διατροφή, μέχρι και τη διάρκεια της αποθεραπείας. «Η λεπτομέρεια είναι απίστευτη» λέει ο αμυντικός Κόνορ Κόουντι, μέλος της εθνικής ομάδας της Αγγλίας στο Euro 2020 και στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022. «Αν κάτι πάει στραβά, το βλέπει αμέσως ο γιατρός, ο φυσιοθεραπευτής, ο προπονητής. Παλιά αυτό έπαιρνε μέρες. Τώρα παίρνει ώρες. Στο μέλλον θα παίρνει λεπτά».

Οι μικρές εθνικές με περιορισμένο μπάτζετ – όπως η Ισλανδία – απλώς δεν μπορούν να το ακολουθήσουν. Το χάσμα ανοίγει. Τα λογισμικά κοστίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Και αυτό χτίζει μια νέα ποδοσφαιρική πραγματικότητα: τα μεγάλα έθνη μπορούν να εξελίσσονται σε εργαστήρια υψηλής τεχνολογίας, τα μικρά όχι.

Ο αλγόριθμος δεν παίζει μπάλα

Ο Ρις Λονγκ πάντως βάζει τα όρια εκεί που πρέπει: «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μαγικό ραβδί. Δεν θα αποφασίσει ενδεκάδα, δεν θα παίξει τον αγώνα. Μας βοηθά να παίρνουμε καλύτερες αποφάσεις, όχι να μας αντικαθιστά». Άνθρωποι και αλγόριθμοι συνυπάρχουν. Ο άνθρωπος αποφασίζει. Η ΑΙ απλώς ρίχνει φως σε μοτίβα που κάποτε θα χάνονταν κάτω από τον θόρυβο του παιχνιδιού.

Η Αγγλία βάζει στο γήπεδο το πιο εξελιγμένο τεχνολογικό οπλοστάσιο της ιστορίας της. Μια ομάδα που έχει μάθει από τα λάθη της, έχει οργανωθεί σε βάθος και έχει κάνει την επιστήμη κομμάτι της ταυτότητάς της.

Το ερώτημα όμως μένει αναπάντητο – και ίσως είναι και το πιο γήινο:

Μπορεί ένας αλγόριθμος να ξορκίσει 60 χρόνια απογοήτευσης; Το καλοκαίρι του 2026, σε ΗΠΑ, Μεξικό και Καναδά, θα το μάθουμε.