Σε δυο ισόποσες δόσεις των 1.000 ευρώ το επίδομα μητρότητας από την 1η Ιανουαρίου 2020

Με δυο σημαντικές αλλαγές αναρτήθηκε τελικά σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με τίτλο “Επίδομα γέννησης και λοιπές διατάξεις“. Η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει έως τις 10 Ιανουαρίου 2019.

Υπεύθυνη για τη σύνταξη του νομοσχεδίου είναι η υφυπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων, Δόμνα Μιχαηλίδου, όμως μετά το υπουργικό συμβούλιο της προηγούμενης εβδομάδας υπήρξαν παρεμβάσεις στις αρχικές διατάξεις, όσον αφορά το ύψος των δόσεων για την καταβολή του επιδόματος μητρότητας, αλλά και τα χρόνια παραμονής στην Ελλάδα για πολίτες τρίτων χωρών προκειμένου να λάβουν το επίδομα παιδιού, αλλά και το επίδομα στέγασης.

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, το επίδομα μητρότητας των 2.000 ευρώ από την 1η Ιανουαρίου του 2020 θα δίνεται σε δυο ισόποσες δόσεις των 1.000 ευρώ, η πρώτη αμέσως μετά τη γέννηση του παιδιού, ενώ για την επόμενη δεν ξεκαθαρίζεται στο νομοσχέδιο πότε θα καταβάλλεται. Όσον αφορά τους δικαιούχους από τρίτες χώρες για τα επιδόματα μητρότητας, παιδιού και στέγασης αναβαίνει το όριο παραμονής νόμιμα και μόνιμα στη χώρα από τα 10 χρόνια που περιλάμβαναν οι αρχικές διατάξεις σε 12. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα είναι 5 χρόνια. Ωστόσο, για όλα τα επιδόματα διευκρινίζεται ότι για τα έτη 2020, 2021, 2022 και 2023 τα επιδόματα χορηγούνται εφόσον οι δικαιούχοι διαμένουν νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια από το έτος 2012 και εντεύθεν, οπότε ξεκίνησε η ηλεκτρονική υποβολή φορολογικών δηλώσεων. Όσοι βέβαια έλαβαν κάποιο επίδομα το 2019 με την 5ετή παραμονή στη χώρα θα συνεχίσουν να το λαμβάνουν κανονικά για τα επόμενα χρόνια.

Επίδομα γέννησης

Σε δύο δόσεις θα καταβάλλεται το επίδομα γέννησης των 2.000 ευρώ. Η πρώτη δόση θα είναι τελικά 1.000 ευρώ και θα καταβάλλεται μετά από αίτηση στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ενώ το υπόλοιπο δεν διευκρινίζεται ποτέ θα καταβάλλεται. Δικαιούχοι του επιδόματος είναι η μητέρα του παιδιού ή ο πατέρας ή κάποιο τρίτο πρόσωπο που έχει την επιμέλεια του παιδιού.

Πρόκειται για το πρώτο επίδομα πρόνοιας στήριξης αμιγώς της οικογένειας που θα χρησιμοποιηθεί ως ασπίδα στο πρόβλημα της υπογεννητικότητας που αντιμετωπίζει η χώρα. Με την παροχή κινήτρων με στόχο την αύξηση των γεννήσεων στην Ελλάδα μακροπρόθεσμα θα στηριχθεί και το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, καθώς σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ το ποσοστό των ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών θα το 58% από 31% που είναι σήμερα. Η δημογραφική βόμβα αναμένεται να πυροδοτηθεί τα αμέσως επόμενα χρόνια, προκαλώντας δραματικές αναταράξεις στην ελληνική οικονομία και κατά συνέπεια στο ασφαλιστικό, καθώς εκτιμάται πως μόνο εξαιτίας της αύξησης του προσδόκιμου ζωής το σύστημα θα επιβαρυνθεί κατά 37,3 δισ. ευρώ σε παρούσες αξίες.

Προϋποθέσεις λήψης του επιδόματος

Τα εισοδηματικά κριτήρια για την χορήγηση του επιδόματος σύμφωνα με το νομοσχέδιο είναι:

α) πρώτος γονέας: στάθμιση 1

β) δεύτερος γονέας: στάθμιση  1/2

γ) κάθε εξαρτώμενο τέκνο: στάθμιση ¼

Αυτό σημαίνει ότι:

-40.000 ευρώ εισόδημα μεικτά τον χρόνο για μονογονεϊκή οικογένεια.

-60.000 ευρώ εισόδημα μεικτά τον χρόνο για ζευγάρι.

-10.000 ευρώ εισόδημα μεικτά τον χρόνο προσαύξηση για κάθε επιπλέον τέκνο.

Το ποσό των 60.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά ¼ για κάθε επιπλέον τέκνο που προϋπάρχει στην οικογένεια, λογίζεται ως τέκνο και το νεογέννητο. Για παράδειγμα το όριο φτάνει τα 70.000 ευρώ μεικτά ετησίως για ένα ζευγάρι που αποκτά το πρώτο του παιδί.

 Ειδικά για τις μονογονεϊκές οικογένειες, το πρώτο εξαρτώμενο τέκνο έχει στάθμιση 1/2 και κάθε επόμενο εξαρτώμενο τέκνο 1/4. Ως εξαρτώμενα για την καταβολή του επιδόματος νοούνται τα τέκνα που είναι άγαμα και κατά την ημερομηνία γέννησης του παιδιού, για το οποίο ζητείται η χορήγηση του επιδόματος, δεν έχει παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του έτους, εντός του οποίου συμπληρώνεται το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους.

Έτη παραμονής

Η δεύτερη προϋπόθεση αφορά την παραμονή μόνιμα και νόμιμα στη χώρα των δικαιούχων για την λήψη του επιδόματος. Το επίδομα θα μπορούν να λάβουν όσοι έχουν την ιδιότητα:

α) Έλληνα πολίτη,

β) ομογενούς αλλοδαπού που διαθέτει Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς,

γ) πολίτη κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

δ) πολίτη κράτους που ανήκει στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, καθώς πολίτη της Ελβετικής Συνομοσπονδίας,

ε) πολίτη τρίτης χώρας, ο οποίος διαμένει μόνιμα και νόμιμα στην Ελλάδα τα τελευταία 12 έτη πριν από το έτος γέννησης του παιδιού. Κατ’ εξαίρεση, για παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα κατά τα έτη 2020, 2021, 2022 και 2023 το επίδομα χορηγείται εφόσον η μητέρα τους, ως πολίτης τρίτης χώρας της παρούσας περίπτωσης, διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην ελληνική επικράτεια από το έτος 2012 και εντεύθεν.

Το υπουργείο Εργασίας ξεκαθαρίζει ότι θέτει ως όριο τα δώδεκα τελικά χρόνια, αντί για δέκα που ήταν αρχικά η πρόβλεψη,  προκειμένου οι δικαιούχοι των επιδομάτων να έχουν βιοτικό δεσμό με τη χώρα.

 Ο έλεγχος διαμονής του δικαιούχου και των εξαρτώμενων τέκνων του γίνεται αποκλειστικά από την υποβολή φορολογικών δηλώσεων της τελευταίας 12ετίας των ιδίων ή των συζύγων ή των γονέων τους, εφόσον οι ίδιοι δεν ήταν υπόχρεοι φορολογικής δήλωσης. Όμως επειδή η ηλεκτρονική υποβολή τους ξεκίνησε το 2012, ουσιαστικά εμπράκτως θα αποδεικνύεται για τα προηγούμενα οκτώ έτη η παραμονή το 2020 και σταδιακά θα φτάσει και το 2023 στη δωδεκαετία.

 Το επίδομα γέννησης είναι αφορολόγητο, δεν υπόκειται σε οποιαδήποτε κράτηση, δεν κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, ιδιώτες ή πιστωτικά ιδρύματα και δεν θα υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα.

Υποβολή αίτησης – Καταβολή δόσεων

1. Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά: α) ως προς τις γεννήσεις που λαμβάνουν χώρα εντός μαιευτηρίου στο Υποσύστημα του Πληροφοριακού Συστήματος του Μητρώου Πολιτών για τη δήλωση γέννησης του παιδιού ή β) στην εφαρμογή του διαδικτυακού τόπου του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για το επίδομα γέννησης.
2. Κατόπιν της αποδοχής της σχετικής αίτησης, το επίδομα καταβάλλεται στους δικαιούχους σε δύο δόσεις ύψους 1.000 ευρώ έκαστη. Χωρίς όμως να διευκρινίζεται πότε θα καταβληθούν.

Επίδομα παιδιού

 Αυξάνεται και για την λήψη του επιδόματος παιδιού η παραμονή μόνιμα και νόμιμα στη χώρα από 5 έτη που είναι σήμερα σε 12 για πολίτες τρίτων χωρών, στο πλαίσιο της εφαρμογής ενιαίων κανόνων χορήγησης όλων των προνοιακών επιδομάτων. Ωστόσο, για όσους πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν στη χώρα ήδη πέντε χρόνια και έλαβαν το επίδομα το 2019 θα τεθεί σε ισχύ μια μεταβατική περίοδος και θα συνεχίσουν να λαμβάνουν κανονικά το επίδομα και φέτος, εφόσον πληρούν όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις. Το επίδομα θα μπορούν να λάβουν πλέον και οι πολίτες δικαιούχοι επικουρικής προστασίας.

 Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, απαραίτητη είναι η όχι μόνο η υποχρεωτική φοίτηση των παιδιών όσων οικογενειών λαμβάνουν το επίδομα, αλλά και η εξέλιξή τους εκπαιδευτικά, ώστε να μην μένουν την ίδια τάξη/

«Σε περίπτωση εξαρτώμενου τέκνου, για το οποίο συντρέχουν οι προϋποθέσεις φοίτησής του στην υποχρεωτική εκπαίδευση, το επίδομα χορηγείται υπό την προϋπόθεση αφενός της εγγραφής του σε σχολείο αφετέρου της πραγματικής φοίτησής του, η οποία θεωρείται ότι συντρέχει όταν το εξαρτώμενο τέκνο δεν υποχρεούται να επαναλάβει την ίδια τάξη λόγω του αριθμού των απουσιών του», αναφέρεται στο σχέδιο νόμου με πρώτο έτος εφαρμογής το σχολικό έτος 2020- 2021.

Επίδομα στέγασης

 Στην αύξηση του διαστήματος παραμονής στη χώρα από 5 έτη που είναι σήμερα σε 12 και για τη λήψη του επιδόματος στέγασης προχωράει το υπουργείο Εργασίας για τους πολίτες τρίτων χωρών. Ωστόσο, για όσους διαμένουν στη χώρα ήδη πέντε χρόνια και έλαβαν το επίδομα το 2019 θα εφαρμοστεί μεταβατική περίοδος και θα συνεχίσουν να λαμβάνουν κανονικά το επίδομα.

 Στο σχέδιο νόμου προστίθεται επίσης η υποχρεωτική φοίτηση των παιδιών των οικογενειών που λαμβάνουν το επίδομα στέγασης, αλλά και πραγματική φοίτηση τους. «Στις περιπτώσεις που το νοικοκυριό περιλαμβάνει ανήλικα μέλη, για τα οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις φοίτησής τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση, το επίδομα χορηγείται υπό την προϋπόθεση αφενός της εγγραφής τους σε σχολείο αφετέρου της πραγματικής φοίτησής τους, η οποία θεωρείται ότι συντρέχει όταν το ανήλικο μέλος δεν υποχρεούται να επαναλάβει την ίδια τάξη λόγω του αριθμού των απουσιών του. Με απόφαση του Διοικητή του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, η οποία ισχύει από την ανάρτησή της στην επίσημη ιστοσελίδα του, ρυθμίζεται κάθε ειδικότερο και λεπτομερειακό θέμα που άπτεται της εφαρμογής της διάταξης του προηγούμενου εδαφίου, η διάταξη του οποίου εφαρμόζεται το πρώτον από το σχολικό έτος 2020-2021, συμπεριλαμβανομένων  των ειδικότερων προϋποθέσεων και της διαδικασίας α) διαπίστωσης της μη πλήρωσης των ανωτέρω τιθέμενων προϋποθέσεων μέσω της διασύνδεσης των πληροφοριακών συστημάτων του επιδόματος και του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, β) διακοπής της χορήγησης του επιδόματος, γ) ανάκτησης της τυχόν αχρεώστητης καταβολής του και δ) εκ νέου υποβολής αίτησής για τη χορήγησή του».

Επίδομα ορεινών μειονεκτικών περιοχών

Με το νομοσχέδιο προβλέπεται ότι το επίδομα πλέον είναι αφορολόγητο και ακατάσχετο. Στη συνέχεια θα βγει η Κοινή Υπουργική Απόφαση για την καταβολή του επιδόματος ορεινών και μειονεκτικών περιοχών σε 5.400 δικαιούχους που περιμένουν εδώ και ένα χρόνο να τους καταβληθεί το επίδομα του 2018 και θα ξεκινήσει η υποβολή αιτήσεων μέσω ΚΕΠ για την καταβολή των επιδομάτων για το 2019. Το Επίδομα αυτό δίνεται άπαξ μια φορά το χρόνο και το ποσό ξεκινάει από τα 300 και φτάνει τα 600 ευρώ.