Είναι 1965. Η Μύκονος παραμένει ανέγγιχτη από τον μαζικό τουρισμό, αλλά οι τζετ σέτερ και οι κοσμικοί έχουν προστεθεί στους μποέμ τύπους που την είχαν ανακαλύψει πρώτο και όλοι βρει τον δικό τους παράδεισο.
Τα πλοία στην αρχή της δεκαετίας του 1960 δεν πιάνουν ακόμη στο λιμάνι και οι ταξιδιώτες βγαίνουν απ’ τα έγκατα των καραβιών στο πέλαγος και μπαίνουν σε βαρκούλες για να φτάσουν στο νησί.
Ο Κώστας Ζουγανέλης, που αγαπά την ελευθερία, την απλότητα, το γέλιο και την βεβαιότητα πως η θάλασσα, ο ήλιος, οι χρυσές παραλίες και οι ανεμόμυλοι ξορκίζουν τη πολυπλοκότητα της ζωής, φτιάχνει τη ντισκοτέκ «9 Μούσες» και ο μύθος έχει, ήδη, γεννηθεί.
Ο θεμελιωτής του μύθου της Μυκόνου και πώς ξεκίνησαν όλα
Από το 1958, που ο γεννημένος Πειραιώτης, σε ηλικία 18 ετών, πρωτοείδε τη Μύκονο, αγάπησε τις βάρκες, τους νησιώτες με τη μοναδική ελευθερία πνεύματος, τα γραφικά δρομάκια, το ασβεστωμένο λευκό, τα μαύρα ρούχα για το πένθος, την μπλε ιώδη θάλασσα, σχεδόν μερακλή ζωγράφου γέννημα, και τις κρυστάλλινες παραλίες, όλο πράσινο διάφανο, νεραϊδίσιο νερό! Ο πατέρας του ασχολούνται με τη κυτιοποιία και έφτιαχνε κουτιά τσιγάρων για την Καπνοβιομηχανία Κεράνη και είχε πάντα δουλειά, για να προλαβαίνει να πηγαίνει στη Μύκονο ο ίδιος.
Έστειλε τον γιο του, τον Τάσο, με το που τελείωσε το σχολείο για να συναντήσει τους συγγενείς του παππού του, τον Κωνσταντή και τον Γιώργο Ζουγανέλη, που ο ένας ήταν μπακάλης με μαγαζί κοντά στην παραλία και ο άλλος ήταν πράκτορας των πλοίων και ασχολούταν με την πολιτική. Από εκείνη τη στιγμή ως τις 15 Μαΐου του 2025, που έφυγε για πάντα, ο Κώστας Ζουγανέλης αφού έχτισε το μύθο της Μυκόνου, τον έζησε κιόλας στο έπακρο.
Και μην ακούτε αυτά που λέγονται κατά καιρούς, πως το Pierro’s ή ο Ζάχος Χατζηφωτίου ως Ίακχος, όπως διατράνωνε ο ίδιος, οικοδόμησαν την παγκόσμια φήμη του ανεμοδαρμένου, αυτά αρχαίου βράχου, μες στο Αιγαίο. Αυτός, ο Κώστας Ζουγανέλης και μόνο, ήταν ο θεμελιωτής του μύθου της Μυκόνου.
Ήτανε μια φορά η αθώα Μύκονος
Οι 9 Μούσες της Μυκόνου ή το θρυλικό Κάβο Μούσες στον Άγιο Στέφανο γίνονται για παγκόσμιους τζετ σέτερ σημείο αναφοράς. Ο πλήρως Μυκονιάτης πια, κοσμοπολίτης, πολύ ωραίος και γοητευτικός άντρας, καλός άνθρωπος, έξυπνος, ενημερωμένος, με χιούμορ, εξαιρετικά καλό γούστο, θετική αντίληψη για τη ζωή, κέφι και αρχοντιά Ζουγανέλης θα υποδεχθεί, θα φιλοξενήσει και θα γίνει φίλος εκείνων των μυθικών πλασμάτων που τυλίγει η αίγλη της δόξας και της αιωνίας φήμης.
Η Μελίνα Μερκούρη, η Αλίκη Βουγιουκλάκη, ο Μάρλον Μπράντο, η Γκρέις Κέλι, ο Ρίτσαρντ Μπάρτον, ο Πολ Νιούμαν, ο Μορίς Μπεζάρ, ο Billy Bo, η Έλενα Ναθαναήλ, ο Τζέρεμι Αϊρονς -πιο μετά- λατρεύουν το καλοκαίρι στη Μύκονο παρέα με τον Κώστα, που οι φωτογραφίες του ίδιου, του νησιού, της ντίσκο του στολίζουν τον κόσμο.
Το νησί γίνεται ο απόλυτος προορισμός για λίγους. Τότε είναι που επιλέγει τη Μύκονο, ως αγαπημένο της μέρος και εμφανίζεται σε αυτήν η Τζάκι Κένεντι.
Ο Ωνάσης, ιδιοκτήτης της Ολυμπιακής, κατασκευάζει το πρώτο αεροδρόμιο και συχνάζει -πού άλλου;- στις 9 Μούσες.
Ο Νιάρχος το ίδιο! Και ανοιχτές αγκαλιές και μεγάλα χαμόγελα και παπιγιόν, ή λευκά σακάκια διπλά σε σκισμένα τζιν, ή καλλονές με τουαλέτες, να χορεύουν μαζί με κορίτσια ξυπόλυτα.
Ό,τι ακουμπά ο Κώστας Ζουγανέλης αποκτά χαρά και κλάση, χωρίς υπερβολή, και το ελληνικό στοιχεία είναι εκεί και δεσπόζει. Η υψηλή αισθητική και η ποιότητα πάνε μαζί με την ελευθερία να περπατάει η Ζωή Λάσκαρη, για παράδειγμα, ξυπόλυτη και να τρώει λουκουμάδες από τον φούρνο στα Ματογιάννια.
Είναι πια το Pierro’s το μέρος που όλες οι διασημότητες του πλανήτη οφείλουν να είναι. Η ταβέρνα του Φίλιππή. Το “Remezzo” του Μάκη Ζουγανέλη. Και όλα μοιάζουν πως θα ‘ναι πάντα καλοκαίρι…
Σε ένα πέτρινο σπιτάκι στο Πάνορμο, με τον Κάρολο Φιξ και μια Αμερικάνα
Η δεκαετία του ‘70 βρίσκει τη Μύκονο διεθνή προορισμό, με gay ζευγάρια από όλο τον κόσμο να καταφθάνουν στο νησί, όπου κανείς δε σχολιάζει επιλογές, και να δίνουν υψηλής αισθητικής πινελιές στη διασκέδαση, το φαγητό, τη διακόσμηση, ώστε να ταιριάζουν με τον τόπο που κοντά του γεννήθηκε ο Απόλλωνας του φωτός.
Χρόνια αργότερα και ενώ θα δηλώνει «παππούς της Μυκόνου», ο Κώστας Ζουγανέλης θα δίνει όλα τα εύσημα για τη δόξα του νησιού, στο ίδιο, λέγοντας πως ήταν η Δήλος, το ασύλληπτο φως και η μαγεία της, που έφεραν τουρίστες απ’ όλη τη γη, για να τη λατρέψουν.
Μα, τότε, στις αρχές του 70, ζούσε στον Πάνορμο σε ένα χαρακτηριστικό πέτρινο σπιτάκι που είναι ακόμα όρθιο εκεί, μαζί με τον Κάρολο Φιξ και μια Αμερικάνα φίλη τους. Εκεί, γνώριζε ακαδημαϊκούς, καθηγητές και επιστήμονες, μετά την επίσκεψη τους στη Δήλο και ο ίδιος έλεγε πως «αν έμαθα πέντε λέξεις στα αγγλικά, στα γαλλικά, αν έμαθα και πέντε πράγματα στη ζωή μου ήταν από αυτούς».
Σε συνέντευξή του, παλιά, έλεγε πως τότε κάναν full moon ξενύχτια, πολύ πριν υπάρξει το Woodstock και, νέοι τότε, είχανε πολλά να συζητήσουν και να μοιραστούν, ημίγυμνοι με μακριά μαλλιά και επαναστάτες με αιτία. Το 1973 στο χώρο μιας παλιάς ψαροταβέρνας, ο θρίαμβος από τις 9 Μούσες, μεταφέρεται στην Αθήνα. Θα κάνει κι άλλα πολλά. Το Dolly’s στην πλατεία Κολωνακίου, τις 9 Μούσες στην Ακαδημίας, το Εννεα+εννέα στο Καλλιμάρμαρο, τις Μούσες στον Αστέρα Βουλιαγμένης.
Περιφρουρώντας την ελευθερία των καλοκαιριών
Και πίσω στη Μύκονο, τα καλοκαίρια, το νησί έχει πια την αφρόκρεμα του πλανήτη, να κάνει βόλτες στα ασβεστωμένα σοκάκια. Εκεί, ο τελευταίος κληρονόμος της γερμανικής βιομηχανίας Κρουπ, ο οποίος συνοδευόταν πάντα από δεκάδες μυώδεις ελαφρά ντυμένους άνδρες, η «θλιμμένη πριγκίπισσα» Σοράγια, η μυθώδους ομορφιάς Ελίζαμπεθ Τέιλορ, που έφτανε στο νησί, ακόμη και για να περάσει ένα Σαββατόβραδο, να κάνει το μπάνιο της το πρωί και να φύγει απόγευμα Κυριακής.
Εκεί ο Αγά Χαν και πάντα η Ρίτα Χέιγουορθ σαν φλόγα μες στην νύχτα, αλλά και η διάσημη σχεδόν σαν την Μύκονο για την ελληνική ομορφιά της, Κορίνα Τσοπέη.
Η αγάπη όλων αυτών των ανθρώπων για το νησί, δεν οφειλόταν μόνο στην ομορφιά του αλλά και στο ότι οι νησιώτες, δεν τους ήξεραν τους διάσημους και δεν νοιάζονταν και να τους μάθουν. Ζούσαν πολύ παραδοσιακά, ψαρεύοντας ή ήταν κτηνοτροφία.
Για τους διεθνείς σούπερ σταρ, το ότι όχι μόνο δεν τους αναγνώριζαν, αλλά δεν γύριζαν καν να τους κοιτάξουν, η να ασχοληθούν με το τι κάνουν και τι δεν κάνουν, τους απελευθέρωνε. Ο Κώστας Ζουγανέλης το γνώριζε καλά αυτό, το προστάτευε και το περιφρουρούσε.
Ο ωραίος και η ωραία και ένας σύζυγος στα ξωκκλήσια με τάματα σε Μυκονιάτες αγίους
Ο ίδιος ήταν ένα πολύ γοητευτικός άνδρας, πάντα εξωστρεφής, αισιόδοξος, γελαστός και γοητευτικός, με μεγάλες κατακτήσεις σε διάσημες καλλονές και σταρ. Πολύ γνωστές είχαν γίνει οι μεγάλες του σχέσεις με την Μάουζι Τσαλδάρη ή την Λένα Ντέρου, μα πραγματικά θρυλικός στάθηκε ο έρωτας του με μια απ’ τις διασημότερες Ελληνίδες καλλονές. Ως ζευγάρι μαζί γοήτευαν τους πάντες, λάμποντας και τους αποκαλούσαν ο ωραίος και η ωραία. Ήταν τόσο μεγάλο το αίσθημά τους, που ο σύζυγος της σταρ άναβε κεριά σε όλα τα ξωκκλήσια της Μυκόνου να επιστρέψει η γυναίκα του σ’ εκείνον. Ήταν άλλες εποχές, πολύ πιο free-spirit, όπου οι άνθρωποι ήταν ανοιχτοί και οι ερωτικές αποκλειστικότητες θεωρούνταν πολύ μικροαστικές και ιδιαίτερα πιεστικές.
Μα ο καιρός διπλώνει. Νέες εποχές αλλάζουν ήθη και συνήθειες. Σιγά, σιγά το νησί όλο αρχίζει να μοιάζει με ένα απέραντο κέντρο διασκέδασης, μπουζούκια, κλαμπ, μεθύσια, υπερτιμολογήσεις σε ξαπλώστρες η μαξιλάρες στην αμμουδιά, άναρχη δόμηση και σπίτια να ξεπροβάλλουν σε παράλιες με ανόσιες πισίνες να κάνουν υπερχείλιση πάνω στο αιώνιο μπλε του Αιγαίου, ταβέρνες, ρεστοράν, σούσι μπαρ, sex shops, σαμπάνιες να κοστίζουν 50.000 ευρώ, αγχωμένοι δειγματισμοί πραμάτειας, η απόβαση των επιχειρηματιών της νύχτας και ο μαζικός τουρισμός τη βγάζει με μπόμπα αλκοόλ και ένα πιτόγυρο στα δυο!
Η γη στις δεκαετίες που ακολούθησαν αρχίσει να κοστίζει υπέρογκα ποσά ανά τετραγωνικό!
Βρίσκοντας τη Μύκονο πάντα, σ’ όλες τις εποχές της, απλά, μαγική
Μα ο Κώστας Ζουγανέλης έβρισκε και την τωρινή και την χθεσινή και την παντοτινή του Μύκονο, σαγηνευτική, μοναδική, υπέροχη, σπαρμένη μάγια! Και ίσως να πίστευε βαθιά μέσα του και την τοπική παράδοση, πως αν πιείς και από τα Τρία Πηγάδια του νησιού νερό, δεν μπορείς πια να φύγεις. Αιχμάλωτη ψυχή για πάντα στα βράχια, στους άνεμους, στο πέλαγος της Μυκόνου θα ‘σαι!
Και μαγεμένη. Για εκείνον λοιπόν η Μύκονος του χθες δεν ήταν πιο ωραία από τη σημερινή και οι Μυκονιάτες κατάφεραν να κάνουν το μικρό βράχο στο Αιγαίο, διεθνή προορισμό.
Είναι ο ίδιος πια, ένας κοσμικός θρύλος του νησιού που έλκυε σαν μαγνήτης όλη την ελίτ των εποχών του νησιού. Και για εκείνον ήταν επιτυχία το ότι κατορθώθηκε να έρθουν όλοι οι μεγάλοι οίκοι στο νησί, όπως οι Dior και Louis Vuitton και ξενοδοχεία και χώροι διασκεδάσεις να είναι τόσο καλόγουστα και διαφορετικά που να αποτελούν σημείο αναφοράς και θαυμασμού σε όλο τον πλανήτη.
Τρεις γάμοι και τρία παιδιά
Ο Κώστας Ζουγανέλης παντρεύτηκε τρεις φορές και έκανε τρία παιδιά, ένα από κάθε γάμο, τη Θέμιδα, τον Κωνσταντίνο και την Ελεάνα. Η πρωτότοκη του, η Θέμιδα, που τους χειμερινούς μήνες μένει μόνιμα στο Γκστάαντ μαζί με τον σύζυγό της, Τάκη Κανελλόπουλο, και τα παιδιά τους, έχει κληρονομήσει από εκείνον το εμπορικό πνεύμα και την ανοιχτή καρδιά και από τη μητέρα της, την πολωνικής καταγωγής Άννα Μιχάλσκι, τη λατρεία της για το design.
Με καταστήματα σε Ελβετία, Μύκονο και Αθήνα, με το luxury lifestyle brand της, έχει γοητεύσει απαιτητικούς κριτές και έχει γνωρίσει επαίνους και αφιερώματα από μέσα όπως τα Daily Telegraph, House & Garden, Harper’s Bazaar, World of Interiors. Όμως και για αυτή, όπως και για όλα τα παιδιά και εγγόνια του Κώστα Ζουγανέλη, καλοκαίρι σημαίνει μόνο και για πάντα Μύκονος.
Εκεί πάντα θα γέμιζαν το σπίτι του παππού, στον Άγιο Σώστη, «τον παράδεισο» του, όπως έλεγε, που πέρναγε όλο και περισσότερο καιρό, στην άκρη του κύματος, στην ησυχία του όλο ήλιο μεσημεριού και στη σκιά της τεράστιας μπουκαμβίλιας του. Δίπλα του, η σύζυγος του Βαρβάρα, θα είχε πάντα το ουζάκι του μαζί με τους μυκονιάτικους μεζέδες του.
Πάλευε με πολύχρονη ασθένεια. Είχε αλλάξει, έβρισκαν οι φίλοι του εμφανισιακά, αλλά δεν έχασε ούτε μια στιγμή την γενναιοδωρία, το χαμόγελο, την χαρά, την αισιοδοξία, την λεβεντιά και τη Μυκονιάτικη αρχοντιά του.
Τα 85 χρόνια και οι χιλιάδες φίλοι
Όταν μαθεύτηκε η είδηση πως απ’ αυτό το καλοκαίρι ο Κώστας Ζουγανέλης δεν θα ξαναβρεθεί ποτέ πια ανάμεσα μας στην αγαπημένη του Μύκονο, οι φίλοι του στο διαδίκτυο, σε τηλέφωνα σε δικούς τους, σε κείμενα τους όσοι αρθρογραφούν αφήσαν να ξεφύγει ένα μεγάλο σκοτεινό κύμα θλίψης. Θυμήθηκαν βόλτες, ξενύχτια, χορούς, ξυπόλυτα ξημερώματα σε παραλίες, χορούς και τραγούδια, γεύματα στην Παράγκα, αναστάσιμές όλο φως αγριόκερων ανοίξεις, έναστρες νύχτες.
Συλλυπητήρια εκφράστηκαν στην οικογένεια του. Αποχαιρέτισαν τον ίδιο και μια εποχή νιότης, αθωότητας και ίσως αυθάδους αίσθησης πως τα καλοκαίρια λειτουργούν αιώνια. Κάποιος έγραψε πως «μαζί του χάνονται και τα τελευταία υπολείμματα της νιότης μας», άλλος πως «ταξίδεψε, απλά για να μας βλέπει από ψηλά» και ένας τρίτος πως εκείνο «το φως της Δήλου που λάτρευε, τον τύλιξε, παντοτινά». Ήταν 85 χρονών. Και είχε αμέτρητους φίλους.
«Στη Μύκονο όλοι απελευθερώνονται…»
«Στη Μύκονο όλοι απελευθερώνονται και ζουν όπως πραγματικά θέλουν» έλεγε πάντα, εξηγώντας κάθε φορά με μια άλλη εκδοχή τον έρωτα του για το μικρό κυκλαδίτικο βράχο, με την παγκόσμια, υπέρλαμπρη ακτινοβολία.
Και αυτή, η Μύκονος και οι νύχτες της, που έκανε εκρήξεις λάμψης και έγιναν μύθος, θα τον θυμούνται πάντα. Θέλουμε να πιστεύουμε πως και οι 9 κόρες του Δία και της Μνημοσύνης, εκείνες που χάρισαν γενναιόδωρα τη μουσική, τη γλώσσα των αγγέλων και του Απόλλωνα, την ποίηση, τον χορό την ευφροσύνη της ψυχής και του νου σε νύχτες με φωσφορικούς γαλαξίες, το αστέρι της αυγής και τον αποσπερίτη, τον έχουν πάρει από το χέρι και θα ‘ναι για πάντα συντροφιά…
ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΡΑ
