Οι 120 μέρες που κρίνουν τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα

Ιδιαίτερα κρίσιμοι είναι οι επόμενοι τέσσερις μήνες για το επίπεδο των μισθών στον ιδιωτικό τομέα, καθώς έχουν ανοίξει όλα τα μέτωπα και αναμένονται διαδοχικές εξελίξεις στην πολιτική και δικαστική αρένα. Σύμφωνα με τον δικηγόρο Γιάννη Καρούζο, εντός των επόμενων 120 ημερών θα ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις σε τέσσερα μέτωπα:

1. Έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία για την αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού, σύμφωνα με τις προβλέψεις του νόμου 4172/2013, καθώς συστάθηκε η τριμελής επιτροπή για να αποσταλούν οι απαιτούμενες προσκλήσεις για διάλογο. Ο νέος κατώτατος μισθός πρέπει να θεσμοθετηθεί από το υπουργικό συμβούλιο το δεύτερο 15ήμερο του Ιουνίου, με στόχο να τεθεί σε εφαρμογή από τον Ιούλιο του 2020 έως τον Ιούνιο του 2021.
2. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου αναμένεται να έχει δημοσιευτεί η πολυαναμενόμενη απόφαση του ΣτΕ για την τύχη των επιδομάτων προϋπηρεσίας που εισπράττουν όσοι είχαν θεμελιωμένες 3ετίες έως τον Φεβρουάριο του 2012. Οι εκπρόσωποι των εργοδοτών ζητούν απογυμνωμένο από τις 3ετίες τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ. Σε περίπτωση που χαθούν τα επιδόματα προϋπηρεσίας έως το 2012, οι μειώσεις μισθών φτάνουν έως και 195 ευρώ το μήνα.
3. Από 1^η Ιουνίου θα ξεκινήσει η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες μόνο για τους μισθωτούς πλήρους απασχόλησης, κάτι που θα συνεχιστεί έως το 2023 ώστε συνολικά η μείωση των εισφορών να φτάσει τις 5 μονάδες.
4. Είναι απαραίτητο να δημοσιευτούν οι υπουργικές αποφάσεις που θα ρυθμίζουν τις τεχνικές λεπτομέρειες, βάσει των οποίων επιχειρήσεις θα μπορούν να εξαιρούνται από όρους τοπικών και εθνικών κλαδικών, ομοιοεπαγγελματικών και άλλων συλλογικών συμβάσεων. Το επόμενο διάστημα αναμένεται να εφαρμοστεί ή όχι η επέκταση συλλογικών συμβάσεων εργασίας, αλλά και των διαιτητικών αποφάσεων, ώστε αυτές να κηρύσσονται ως γενικώς υποχρεωτικές για το σύνολο των εργαζομένων ενός κλάδου.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο Γιάννη Καρούζο, κορυφαία διαδικασία είναι η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού από την οποία θα εξαρτηθούν πολλά για το βραχύβιο μέλλον των μισθολογικών απολαβών στην Ελλάδα. Παρά την 4μηνη διαδικασία που προβλέπει ο νόμος και την εμπλοκή των κοινωνικών εταίρων, ο τελευταίος λόγος ανήκει στον υπουργό Εργασίας που μπορεί να λάβει ή να μην λάβει υπόψη του το τελικό πόρισμα των επιστημόνων και το αποτέλεσμα της διαβούλευσης στην εισήγησή του προς το υπουργικό συμβούλιο. Από την επικείμενη αναπροσαρμογή του μισθού επηρεάζονται περισσότεροι από 500.000 εργαζόμενοι που δουλεύουν με πλήρη ή μερική απασχόληση και μισθοδοτούνται με βάση τον κατώτατο των 650 ευρώ. Οι εκθέσεις των επιστημονικών φορέων πρέπει να υποβληθούν έως 31 Μαρτίου και στη ζυγαριά θα μπουν δείκτες όπως πληθωρισμός, μεταβολή ΑΕΠ και παραγωγικότητας, ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, μείωση ανεργίας, αλλά και η σημαντική αύξηση που δόθηκε πέρυσι κατά 11% η οποία έφτασε το 27% για τους νέους (κατάργηση υποκατώτατου) όπως επίσης η διαχείριση της «φορολογικής σφήνας», δηλαδή εισφορών και φόρων.

Πολύ σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των αμοιβών θα παίξει η απόφαση του ΣτΕ επί της προσφυγής των βιομηχάνων για τα επιδόματα προϋπηρεσίας. Οι δικαστές καλούνται να κρίνουν αν οι μισθωτοί που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα για επιδόματα προϋπηρεσίας τον Φεβρουάριο του 2012 τα δικαιούνται ακόμη ή θα τα χάσουν καταγράφοντας απώλειες έως και 195 ευρώ το μήνα. Η απόφαση θα είναι κομβική και για το μέλλον, καθώς θα κριθεί αν ο νέος κατώτατος θα είναι «γυμνός» ή θα έχει προσαυξήσεις κατ αρχήν για όσους είχαν πάνω από 3 χρόνια τον Φεβρουάριο του 2012 και κατά δεύτερον για όλους, όταν η ανεργία πέσει κάτω από 10%.

Το παζλ ολοκληρώνεται με την μείωση των εισφορών κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες που έρχεται από 1^η Ιουνίου αλλά μόνο για τους μισθωτούς πλήρους απασχόλησης. Η αφαίρεση 0,9 ποσοστιαίων μονάδων από τον όγκο των ασφαλιστικών εισφορών εργοδότη και εργαζόμενου που σήμερα φτάνουν αθροιστικά στο 40,56% μεταφράζεται σε ελάφρυνση 2,21% του μη μισθολογικού κόστους που αφορά στην ασφάλιση. Η μείωση αφορά πάνω από 1,5 εκατ. μισθωτούς και θα μοιραστεί κατά 0,48 ποσοστιαίες μονάδες για τους εργοδότες και 0,42 για τους εργαζόμενους. Το όφελος για τους μισθωτούς κυμαίνεται από 2,73 ευρώ έως 27,3 ευρώ το μήνα για μισθούς 650 ευρώ έως 6.500 ευρώ το μήνα. Αντίστοιχα η ελάφρυνση για τους εργοδότες ξεκινά από τα 3,12 ευρώ για τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ και κλιμακώνεται έως και τα 31,2 ευρώ για τις ανώτατες ασφαλιστέες αποδοχές των 6.500 ευρώ το μήνα.

Κρίσιμο ρόλο, τέλος, στην ολοκλήρωση της εικόνας των μισθών, θα παίξει το νέο τοπίο των συλλογικών συμβάσεων – κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών – που θα διαμορφωθεί σε τελικό στάδιο μετά την οριστικοποίηση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων για τις εξαιρέσεις. Εκεί θα πρέπει να διαφανεί πόσο «μεγάλο» είναι τελικά το παράθυρο των εξαιρέσεων που άνοιξε το πρόσφατο αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο. Ταυτόχρονα θα έχει κριθεί και η τύχη της μεγαλύτερης κλαδικής σύμβασης που υπεγράφη τα τελευταία χρόνια και αφορά στους εργαζόμενους στον επισιτισμό. Αν αυτή η σύμβαση επεκταθεί και κηρυχθεί γενικώς υποχρεωτική για όλο τον κλάδο στην Ελλάδα, τότε θα διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο μισθολογικών απολαβών για εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς.

Και όλα αυτά χωρίς να υπολογίσει κανείς τις νέες νομοθετικές παρεμβάσεις που έχουν ήδη προαναγγελθεί και πρέπει να αναμένονται σε αγορά εργασίας, ψηφιακά ωράρια, ηλεκτρονικές κάρτες εργασίας κ.α. Σε κάθε περίπτωση, το αμέσως επόμενο διάστημα και οι επόμενοι μήνες μέχρι και τον Ιούνιο θα είναι γεμάτοι εξελίξεις στο μέτωπο των μισθών.