Sotheby’s: Εισβάλλει στην πρωτογενή αγορά – Πώς τον υποδέχονται οι γκαλερί;

Σαν κατακτητής… Για πρώτη φορά, ένας οίκος δημοπρασιών ειβάλλει στο χώρο των γκαλερί: Ο Sotheby’s (Σόουθμπις) θα αναστατώσει τις παραδοσιακές ισορροπίες. Μαθαίνοντάς το, ισχυροί έμποροι όπως ο Τζέφρι Ντάιτς (Jeffrey Deitch) και ο Κέισι Κάπλαν (Casey Kaplan), τον υποδέχτηκαν με γενναιοδωρία.

Αυτό σημαίνει ότι ο Sotheby’s θα επικοινωνεί κατευθείαν με τις γκαλερί, δηλαδή την πρωτογενή αγορά. Δηλαδή, θα αλιεύει έργα και από τους εμπόρους αντί μόνο από ιδιώτες, όπως τα τελευταία τριακόσια χρόνια.

Artist’s Choice

Θεμελιώνει λοιπόν ένα νέο κανάλι πωλήσεων το οποίο ονομάζει Artist’s Choice, δηλαδή Επιλογή Καλλιτέχνη.

Πρόκειται να εγκαινιαστεί στις 30 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της προγραμματισμένης δημοπρασίας σύγχρονης τέχνης (Sotheby’s Contemporary Curated auction).

«Το Artist’s Choice δεν θα λειτουργεί αυτόνομα αλλά θα ενσωματώνεται σε υπάρχουσες δημοπρασίες», εξήγησε ο επικεφαλής της υπηρεσίας Γκαλερί και Ιδιωτικές Πωλήσεις (Gallery and Private Dealer Services) Νόα Χόροβιτς (Noah Horowitz), και υπεύθυνος του νέου εγχειρήματος.

Το εν λόγω τμήμα συμπεριλαμβάνει αυτή τη φορά επτά έργα. Από καλλιτέχνες όπως οι Alexandre Lenoir (Αλεξάντρ Λενουάρ), Atushi Kaga (Ατούσι Κάγκα) και Todd Gray (Τοντ Γκρέι) και τις γκαλερί που τους εκπροσωπούν. Τα έργα επιλέχθηκαν χωρίς διαμεσολαβητή από τα ατελιέ των καλλιτεχνών.

Μοιράζοντας τα κέρδη

Οι τιμές εκκίνησης στο συγκεκριμένο τμήμα ξεκινούν από 15,000 φτάνοντας τα 120,000 δολάρια.

Η νέα πρακτική υιοθετεί και μια φιλανθρωπική διάσταση. Το 7,5 της τιμής πώλησης θα αποδοθεί από τον καλλιτέχνη και την γκαλερί του (και αντιστοίχως το ίδιο ποσό από τον οίκο) σε κάποιο ίδρυμα της επιλογής τους. Εξού και η ονομασία Artist’s Choice.

Ύστερα, αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια της γκαλερί με τον καλλιτέχνη το πώς θα συμφωνήσουν να μοιραστούν το υπόλοιπο ποσό της πώλησης.

Ο Sotheby’s θα πάρει 25% προμήθεια από την τελική τιμή κατακύρωσης του έργου.

Carte Blanche

Το Artist’s Choice δεν πρόκειται για ολότελα καινούργια πρακτική. Και άλλες φορές οίκοι δημοπρασιών έχουν παρεισφρήσει στα χωράφια των γκαλερί.

Τουλάχιστον ο Sotheby’s και ο Christie’s, ειδικά σε περιόδους χαμηλότερης κινητικότητας στη δευτερογενή αγορά.

Εξάλλου και το Brexit έχει βλάψει την διακίνηση έργων ανάμεσα στο Λονδίνο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Οι Sotheby’s είχαν στο παρελθόν επικοινωνία άμεση με τον διάσημο Μπάνκσι (Banksy).

Αυτή τη φορά πάντως, η κίνηση μοιάζει να λαμβάνει πιο επίσημο, μόνιμο χαρακτήρα.

Το πώς θα αντιδράσουν οι έμποροι παραμένει άγνωστο.

Ίσως οι μεγάλες, καθιερωμένες γκαλερί να μην απειλούνται ιδιαίτερα από αυτό το θόλωμα των ορίων ανάμεσα στη δευτερογενή και την πρωτογενή αγορά.

Ή αντιθέτως, και να επωφελούνται. Ανταλλαγή προϊόντος, έλεγχος τιμών, μοιρασιά των κερδών…

Τι φοβούνται οι νέοι;

Αλλά πώς θα επηρεαστούν οι μικρότερες γκαλερί όταν ένας κολοσσός επικοινωνεί απευθείας με τους εκάστοτε καλλιτέχνες της αγοράς τους;

Μικρές ή νέες γκαλερί δεν ανησυχούν ιδιαίτερα μήπως χάσουν τους καλλιτέχνες τους. Οι Sotheby’s δεν θα απευθυνθούν στους πιο περιθωριακούς ή ανερχόμενους δημιουργούς. Και οι καλλιτέχνες δεν θα κόψουν τους δεσμούς τους με τις γκαλερί και τα επιμελητικά προγράμματά τους.

Εξάλλου, το Artist’s Choice επιβάλλει συνεργασία ανάμεσα στον εμπορικό χώρο, τον καλλιτέχνη και τον Sotheby’s: Οι γκαλερί δεν παρακάμπτονται.

Άρα, οι μικρότεροι έμποροι ανησυχούν λιγότερο για το αν θα τους κλέψει τη δουλειά και περισσότερο μήπως ο Sotheby’s συνεργάζεται μόνο με τις καθιερωμένες γκαλερί. Και τους σπρώξει στην άκρη μιας νέας αγοράς που ανατέλλει.

Πώς επηρεάζονται οι καλλιτέχνες;

Και οι καλλιτέχνες; Έχουν λόγο;

Μέχρι σήμερα, οι δημιουργοί δεν αναμειγνύονται στις αγοραπωλησίες της δευτερογενούς αγοράς. Αυτό κυρίως εξηγείται από το γεγονός ότι οι περισσότερες δημοπρασίες αφορούν κυρίως παλιότερες περιόδους τέχνης. Όμως, σήμερα τα Contemporary τμήματα των μεγάλων οίκων δημοπρασιών (σύγχρονης τέχνης), διεκδικούν ισότιμο αν όχι πιο σημαντικό βάρος από τα πιο παραδοσιακά κομμάτια τους. Πολλοί σύγχρονοι καλλιτέχνες δεν λαμβάνουν κανένα ποσοστό από τα (συχνά αστρονομικά) κέρδη που προκύπτουν από τέτοιες δημοπρασίες.

Έτσι, για τους πιο αναγνωρισμένους καλλιτέχνες, η κίνηση των Sotheby’s κρύβει ευκαιρίες.

Ενώ οι τιμές πώλησης των έργων στις γκαλερί παραμένουν σταθερές, οι τιμές σε μια δημοπρασία είναι δυναμικές.

Πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο να εκτοξευτούν στα ύψη, μακριά από την αρχική παρένθεση της εκτιμώμενης τιμής τους (χαμηλό και υψηλό ποσό εκτίμησης). Ειδικά αν δημιουργηθεί από πριν «ντόρος» γύρω από ένα έργο ή τον καλλιτέχνη του.

Αυτό η προοπτική ανεβάζει το θερμόμετρο. Τόσο για τους καλλιτέχνες και τις γκαλερί τους, όσο και για τους ίδιους τους Sotheby’s. Μπροστά στην προοπτική περισσότερου χρήματος, τα πάντα γίνονται. Και οι πάλαι ποτέ εχθροί, καλύτεροι φίλοι.