Πέρσες στο Μουσείο Ακρόπολης – Από την καταστροφή στη νίκη

Από την πτώση στην άνοδο. Από τη λεηλασία και τον αφανισμό στην ανάταση και τον Χρυσό Αιώνα. Αυτό είναι το νόημα της έκθεσης, που προγραμματίζει για την επέτειο των 2500 χρόνων από τις Θερμοπύλες και την ναυμαχία της Σαλαμίνας το Μουσείο Ακρόπολης συμμετέχοντας φετινούς στους εορτασμούς για την νικηφόρα αντιμετώπιση των περσικών στρατευμάτων και την οριστική εκδίωξή τους από την Ελλάδα.

«Αρχίζουμε αντίστροφα. Από την περσική επέλαση και τις καταστροφές που επέφερε στα μνημεία της Ακρόπολης για να φθάσουμε στην νίκη που πέτυχαν οι Έλληνες ενωμένοι υπό την ηγεσία του Θεμιστοκλή στα στενά της Κυνόσουρας στη Σαλαμίνα», όπως λέει ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, που προγραμματίζει τα εγκαίνια της έκθεσης για τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να συμπέσουν ακριβώς με την επέτειο. «Άλλωστε όλα βρίσκονται εδώ μέσα, στο μουσείο», προσθέτει. «Και η καταστροφή με τα χνάρια της πάνω σε αρχαία έργα και η ανάκαμψη, που ανέδειξε την Αθήνα στη μεγάλη ηγεμονική δύναμη με την Ακρόπολη στο ύψιστο σημείο του κάλλους των μνημείων της».

Ανάμεσά τους αγάλματα με εμφανή σημάδια από την πυρπόληση της Ακρόπολης από τους Πέρσες, όπως μία Κόρη και ο κορμός ενός Κούρου ή σπασμένα σε κομμάτια όπως η περίφημη μαρμάρινη «Νίκη του Καλλίμαχου» που είχε στηθεί πάνω σε ψηλό κίονα για να τιμηθεί ο άρχοντας –πολέμαρχος από τον δήμο των Αφιδνών, που είχε πέσει στη μάχη του Μαραθώνα είναι οι αδιάψευστοι μάρτυρες της καταστροφής από τους Πέρσες.

Μια τεράστια και ισχυρή αυτοκρατορία ήταν εξάλλου η Περσική και αυτό κάνει ακόμη μεγαλύτερη την νίκη των Ελλήνων, που κατόρθωσαν τελικώς να την νικήσουν εκδιώκοντας τα στρατεύματά της από την Ελλάδα.

Παράλληλα όμως, όπως λέει ο κ. Παντερμαλής η έκθεση θα τιμήσει και τον πρωτεργάτη της νίκης στη Σαλαμίνα, τον Θεμιστοκλή, θεμελιωτή της ναυτικής
δύναμης της Αθήνας. Ένα μαρμάρινο πορτρέτο του, πιστό ρωμαϊκό αντίγραφο του πρωτότυπου, που δεν σώζεται έχει ζητηθεί μάλιστα από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Όστια στη Ρώμη.

Συμμετέχοντας και στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. κατά την πρώτη εισβολή των Περσών στην Ελλάδα αλλά και στη μάχη του Αρτεμισίου το 480 π.Χ. λίγο πριν την ναυμαχία στη Σαλαμίνα ο Θεμιστοκλής, ένας μεγάλος στρατηγός αλλά και ιδιαίτερα διορατικός άνθρωπος είχε φροντίσει εγκαίρως για την ναυπήγηση
πολεμικών πλοίων με τα έσοδα από τα αργυρούχα κοιτάσματα του Λαυρίου. Έτσι ο αθηναϊκός στόλος ήταν έτοιμος να αντιμετωπίσει τον περσικό, όπως και έγινε,
καταποντίζοντάς τον. (Προφανώς ο ίδιος εκμεταλλεύτηκε και τον γνωστό χρησμό της Πυθίας περί ξύλινων τειχών…)

Τα ιερά της Ακρόπολης ωστόσο είχαν καταστραφεί, έτσι όταν οι Αθηναίοι επέστρεψαν στην πόλη, γιατί είχαν καταφύγει σε ακτές και νησιά του
Αργοσαρωνικού, έθαψαν σε κοιλότητες του βράχου ό,τι είχε απομείνει. Συντρίμμια από τους ναούς, σπασμένα αγάλματα – αναθήματα των πιστών έμειναν έτσι, θαμμένα ως το τέλος του 19 ου αιώνα, όταν άρχισαν να τα φέρνουν σιγά σιγά στο φως οι ανασκαφές. Όπως τον περίφημο «Μοσχοφόρο», το σώμα του οποίου είχε βρεθεί στο 1864 ενώ η βάση το 1887 στην λεγόμενη «Περσική τάφρο». Τον μεγάλο λάκκο δηλαδή κοντά στον Παρθενώνα με πλήθος από τα σπασμένα και καμένα αναθήματα, που οι Αθηναίοι δεν θέλησαν ποτέ να ξανανοίξουν.

Αλλά η περσική επιδρομή είναι ορατή ακόμη και στο τείχος της Ακρόπολης, ειδικά στη βόρεια πλευρά του για την ενίσχυση του οποίου οι Αθηναίοι χρησιμοποίησαν
τους ημιτελείς μαρμάρινους σπονδύλους του «Προπαρθενώνα» και μέλη του Αρχαίου Ναού.