• Πολιτισμός

    Εντυπωσιακά ευρήματα από το Ακρωτήρι της Σαντορίνης – Ειδώλιο και επιγραφή της Γραμμικής Α ανάμεσά τους

    Το εσωτερικό του «Δωματίου των Θρανίων» όπου γίνεται η ανασκαφή


    Δύο μικρά πήλινα κιβώτια στο ένα από τα οποία βρισκόταν τελετουργικά αποθηκευμένο ένα πρωτοκυκλαδικό γυναικείο ειδώλιο, διπλοί πελέκεις και άλλα μπρούτζινα αντικείμενα, αγγεία μέσα στα οποία είχαν απομείνει ίχνη από υφάσματα και καρπούς, ομοιώματα τρίτωνα και ναυτίλου και μια ακόμη, μεγάλη έκπληξη: μια επιγραφή αποτελούμενη από συλλαβογράμματα της Γραμμικής Α γραφής και ένα ιδεόγραμμα!

    Στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης, την ελληνική Πομπηία όπως έχει χαρακτηρισθεί, αν και είναι φυσικά χιλιετίες παλαιότερο ο καθηγητής κ. Χρήστος Ντούμας που πραγματοποιεί το μέγα έργο ανασκαφής, αναστήλωσης και συντήρησης του προϊστορικού οικισμού, που θάφτηκε μέσα στην ηφαιστειακή σποδό από την έκρηξη του ηφαιστείου έφερε στο φως φέτος σπουδαία ευρήματα. Και αναπάντεχα, όπως λέει ο κ. Ντούμας.

    Η ανασκαφή πραγματοποιείται στο λεγόμενο «Δωμάτιο των Θρανίων» (ονομάσθηκε έτσι, γιατί εξωτερικά έχει μία κατασκευή σαν θρανίο), ένα δημόσιο κτίριο, όπως πλέον είναι βέβαιος, εξ αιτίας των ευρημάτων, ο κ. Ντούμας. Στο ίδιο δωμάτιο άλλωστε είχε βρεθεί το 1999 ο περίφημος χρυσός αίγαγρος που εκτίθεται στο Μουσείο Προϊστορικής Θήρας. Ήταν τοποθετημένος σε πήλινη λάρνακα, δίπλα σε σωρό κεράτων ζώων.

    Συγκεκριμένα στον πρώτο χώρο ανασκαφής αποκαλύφθηκαν τέσσερα νευρωτά αγγεία, καθώς και μπρούτζινα αντικείμενα, όπως δύο μεγάλοι διπλοί πελέκεις από πολύ λεπτό μπρούντζινο έλασμα αλλά και άλλοι μικρογραφικοί πυρήνες κεράτων και μικροσκοπικές ψήφοι από ένα ή περισσότερα περιδέραια.

    Δύο μικρά κιβώτια το ένα μέσα στο άλλο και στο εσωτερικό τους ένα πρωτοκυκλαδικό ειδώλιο γυναικείας μορφής

    Επίσης ομοιώματα τρίτωνος και ναυτίλου κατασκευασμένα από φαγεντιανή, μία ψήφος από ορεία κρύσταλλο σε σχήμα οκτώσχημης ασπίδας με κατάλοιπα ερυθρού νήματος στην οπή της ανάρτησής της. Τα αντικείμενα αυτά μάλιστα βρέθηκαν κάτω από το αποτύπωμα μιας ξύλινης κατασκευής, και ενδέχεται να ήσαν αναρτημένα σ’ αυτήν.

    Στις επιχώσεις τέλος, των θυραίων ανοιγμάτων βρέθηκαν ρόδακες, που πιθανώς ήταν επιθήματα σε ξύλινα στοιχεία. Ιδιαίτερα εμβληματικό όμως είναι το ενεπίγραφο θραύσμα ομοιώματος τρίτωνα. Η επιγραφή, αποτελούμενη από συλλαβογράμματα της Γραμμικής Α γραφής και ένα ιδεόγραμμα, είναι γραμμένη με μελάνι και πιθανολογείται ότι σχετίζεται με την χρήση του κτηρίου.

    Στον ίδιο χώρο εξάλλου παρατηρήθηκε και χαλαρό στρώμα από θαλάσσια άμμο με μικρά βοτσαλάκια, χαλίκια και χώμα, που όπως πιστεύει ο γεωλόγος -ηφαιστειολόγος κ. Γ. Βουγιουκαλάκης ήταν σε αποθέσεις παλιρροϊκού κύματος δηλαδή τσουνάμι, το οποίο προηγήθηκε της ηφαιστειακής έκρηξης.

    Συστάδα από 131«μικκύλα αγγεία» μέσα σε αβαθή κοιλότητα επάνω στο δάπεδο

    Στον δεύτερο χώρο βρέθηκαν οι υποδοχές έξι τουλάχιστον ξύλινων πασσάλων, στις οποίες έγινε έγχυση γύψου για δημιουργία εκμαγείων, αλλά θεωρείται ήδη ότι επρόκειτο για ένα είδος εσχάρας επάνω στην οποία γινόταν η απόθεση κεράτων. Στη βάση της εσχάρας, ανάμικτα με κέρατα, βρέθηκαν λίθινα εργαλεία και σκεύη, όπως 43 μικρά ανοικτά αγγεία και 2 κλειστά ενώ σε άμεση συνάφεια με αυτά βρέθηκαν κατάλοιπα υφασμάτων και απανθρακωμένοι καρποί. Από την χρονολόγηση ορισμένων αγγείων στην Υστεροκυκλαδική 1α περίοδο επιβεβαιώνεται ότι το κτήριο ήταν σε χρήση και λειτουργία μέχρι την τελική καταστροφή της πόλης.

    Μικρές ψήφοι από περιδέραια

    Δυτικά του Αποθέτη των Κεράτων αποκαλύφθηκε ζεύγος πήλινων κιβωτιδίων, το ένα μέσα στο άλλο. Στο εσωτερικό του μικρότερου μέσα σε πηλοκονίαμα, είχε βυθιστεί ξύλινο κουτί, όπως μαρτυρεί το αποτύπωμά του. Και μέσα στο κουτί αυτό φυλασσόταν μαρμάρινο πρωτοκυκλαδικό ειδώλιο γυναικείας μορφής της παραλλαγής Σπεδού σε ύπτια θέση, ελλιπές κατά τον λαιμό με το κεφάλι και κατά τα σκέλη από τα γόνατα και κάτω. Τα εσωτερικά τοιχώματα τόσο των πήλινων κιβωτιδίων όσο και του ξύλινου κουτιού είναι επιχρισμένα με ζωηρό ερυθρό χρώμα.

    Στο ΝΔ τμήμα του ίδιου χώρου και κάτω από θρυμματισμένες πλάκες δαπέδου βρέθηκαν εξάλλου, ανάμεσα σε θραύσματα λίθινων εργαλείων και θαλάσσια βότσαλα και δύο συστάδες μικκύλων πρωτοκυκλαδικών αγγείων. Την μία αποτελούσαν 16 αγγεία τοποθετημένα γύρω από ξύλινο αντικείμενο, του οποίου η μορφή ελπίζεται να διαπιστωθεί μετά από την ανάσυρση του γύψινου εκμαγείου του αποτυπώματός του. Την δεύτερη συστάδα λίγο αποτελούσαν 131 μικκύλα αγγεία μέσα σε αβαθή κοιλότητα επάνω στο δάπεδο.

    Ομοιώματα τρίτωνος και ναυτίλου κατασκευασμένα από φαγεντιανή

    Παρόμοιοι τύποι αγγείων έχουν βρεθεί παλαιότερα τόσο στην ευρύτερη περιοχή της «Οικίας των Θρανίων», όσο και στην αρχαιότερη φάση του οικισμού κάτω από την «Πλατεία του Κενοταφίου» – μια περιοχή που πιθανώς σχετιζόταν με ταφική λατρεία. Το μικρό μέγεθος των αγγείων αυτών, η χονδροειδής κατασκευή τους, το πλήθος, αλλά και η παντελής απουσία παράλληλων σε κτερίσματα πρωτοκυκλαδικών τάφων, υποδηλώνουν ότι πρόκειται για σκεύη που παράγονταν μαζικά για συγκεκριμένο σκοπό. Η συγκέντρωσή τους στις παραπάνω περιοχές, με τον έντονο συμβολισμό, συνηγορεί υπέρ της ερμηνείας ως σκευών πόσης κατά την διαδικασία μαζικών τελετουργικών πράξεων.

    Ρόδακες, που πιθανώς ήταν επιθήματα σε ξύλινα στοιχεία

    Είναι προφανές, όπως λέει ο κ. Ντούμας, ότι η εν εξελίξει έρευνα της οικίας των Θρανίων στο νότιο όριο της προϊστορικής πόλης του Ακρωτηρίου, δίπλα στην Ξεστή 3, που είναι το σημαντικό δημόσιο κτήριο με την πλούσια τοιχογραφική διακόσμηση, αναμένεται να αποκαλύψει πλήθος ακόμη στοιχείων που θα δώσουν μια νέα ερμηνευτική ώθηση σε ουσιώδη ερωτήματα για την κοινωνία του προϊστορικού Αιγαίου.

    Μία ψήφος από ορεία κρύσταλλο σε σχήμα οκτώσχημης ασπίδας

    Να σημειωθεί ότι οι εργασίες στο Ακρωτήρι Θήρας που τελούν υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Εταιρείας υπό την διεύθυνση του ομότιμου καθηγητή κ. Χρίστου Ντούμα με την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και με την χρηματοδότηση της εταιρείας Kaspersky.

    Ανάμικτα κέρατα, λίθινα εργαλεία και σκεύη όπως αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφή



    ΣΧΟΛΙΑ