Έντβαρντ Μουνκ: Νέο υπερμουσείο στο φιορδ του Όσλο θυμίζει το ΚΠΣΙΝ

Σαν ουρανοξύστης που γέρνει… Το νέο υπερμουσείο για τον Έντβαρντ Μουνκ στο φιορδ του Όσλο δεσπόζει σε σύμπλεγμα παρόμοιο με το ΚΠΙΣΝ. Μάλιστα, και ο αρχιτέκτονας του συγκλονιστικού κτιρίου προέρχεται από την Ισπανία. Ονομάζεται Χουάν Χερέρος (Juan Herreros), διάσημος καθηγητής στο Columbia της Νέας Υόρκης.

Το κτίριο δημιουργήθηκε εν μέρει ως hommage στον πιο σημαντικό Νορβηγό ζωγράφο και το σύνολο της τέχνης του. Αλλά και με σκοπό να προστατευτούν τα έργα του από διαδοχικές κλοπές.

Η φήμη του στον κόσμο

Το 1950, έξι χρόνια μετά το θάνατό του η αναδρομική έκθεση στο MoMA εδραίωσε τη μεταθανάτιο φήμη του. «Αυτός ο μεγάλος και μοναχικός ζωγράφος», σημείωσε τότε ο ιστορικός τέχνης Τζ.Π. Χόντεν (J.P.Hodin), «είχε εκτιμηθεί…μόνο από μια χούφτα ειδημόνων στη Δύση. Παρέμενε άγνωστος στην Αμερική, αλλά και στην Αγγλία και τη Γαλλία». Η έκθεση στη Νέα Υόρκη τα άλλαξε όλα.

Η Κραυγή, με την ανθρώπινη φιγούρα που απονενοημένα πιάνει το κρανίο με φόντο το ταραγμένο ηλιοβασίλεμα, παραμένει τόσο χαρακτηριστική όσο και τα ηλιοτρόπια του Βαν Γογκ ή τα νούφαρα του Μονέ. Ο Μουνκ θεωρείται ο ροκ σταρ της μεγάλης ζωγραφικής, όπως πρόσφατα χαρακτηρίστηκε.

Οι απόπειρες κλοπής

Πέρα όμως από τη διάθεση των Νορβηγών να διατηρήσουν τη φήμη του Έντβαρντ Μουνκ, πίσω από το σκεπτικό της επένδυσης υπήρχε και η πρόθεση να τον προστατέψουν.

Το 1994, η πρωτότυπη Κραυγή (1893, φιλοτέχνησε αρκετές εκδοχές) εκλάπη από την Εθνική Πινακοθήκη της Νορβηγίας. Ένα πρωινό του 2004, οπλισμένοι μασκοφόροι εισέβαλαν στο τότε Μουσείο Μουνκ κλέβοντας ακόμη μία βερσιόν της.

Αμφότερα τα κλοπιμαία βρέθηκαν. Το δεύτερο ωστόσο είχε υποστεί ζημιές. Τέσσερα χρόνια αργότερα, οι επίσημοι φορείς στο Όσλο ανακοίνωσαν τη φιλοδοξία τους να χτίσουν καινούργιο μουσείο για τον εθνικό ζωγράφο. Θα στέγαζε σαράντα δύο χιλιάδες αντικείμενα που σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του. Ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία. Στόχευαν να το έχουν ολοκληρώσει ως το 2014 -στην επέτειο διακοσίων χρόνων από τη δημιουργία του νορβηγικού συντάγματος. Ακόμη μία αναλογία με την ελληνική περίπτωση.

Ωστόσο, διαφωνίες σχετικά με την αρχιτεκτονική και το ύψος της επένδυσης και αργότερα το ξέσπασμα της πανδημίας, καθυστέρησαν τα πλάνα τους.

Κάτι περισσότερο από μουσείο

Τον προηγούμενο μήνα όμως το κτίριο εγκαινιάστηκε παρουσία του Βασιλιά Χάραλντ και της βασίλισσας Σόνιας. «Ξεχάστε ό,τι γνωρίζετε για τα μουσεία», υπογράμμισε ο νέος διευθυντής Όλαβ Χένρισκεν (Olav Henrichsen). «Πρόκειται για κάτι εντελώς διαφορετικό». Ακόμη και στον τίτλο του, απέφυγαν να χρησιμοποιήσουν τον όρο «μουσείο». Το νέο ίδρυμα ονομάζεται λιτά και απέριττα «Μουνκ».

Αποτελείται από δέκα τρεις ορόφους σε 26.οοο τμ και ήδη συγκαταλέγεται ανάμεσα στα μεγαλύτερα ιδρύματα στον κόσμο αφιερωμένα σε μοναδικό καλλιτέχνη. Διαθέτει θέατρο, βιβλιοθήκη, σινεμά, εστιατόριο και εκθεσιακό χώρο για περιοδικές εκθέσεις.

Δεσπόζει πάνω από το κτίριο της όπερας στο Όσλο, τη δημόσια βιβλιοθήκη καθώς και ένα σύμπλεγμα οικιστικό δίπλα στο νερό. Όλος ο σχεδιασμός αποτελεί μέρος γενικότερης πολεοδομικής αναβάθμισης της πόλης. Η αναφορά στο ΚΠΙΣΝ φαίνεται ξεκάθαρα.

Υποκλίνεται στην πόλη

«Το Μουνκ αλλάζει τον ορίζοντα του Όσλο αλλά ταυτόχρονα υποκλίνεται και στην πόλη που τον πλαισιώνει», επισήμανε ο βραβευμένος αρχιτέκτονας Χουάν Χερέρος. Αυτή του η σύλληψη τελικά του επέτρεψε να κερδίσει το διαγωνισμό στην πόλη του Όσλο.

Ωστόσο, τα παράπονα δεν απουσιάζουν ούτε από τους ψύχραιμους Νορβηγούς. Ορισμένοι το έχουν χαρακτηρίσει ψυχρό σαν αεροδρόμιο -ειδικά εξαιτίας του μονοχρωματικού εσωτερικού. Αυτό ωστόσο θα βοηθήσει τις ορδές των επισκεπτών να μην διασπούν την προσοχή τους από τα έργα τέχνης. Άλλοι έχουν εξοργιστεί με τη γιγαντιαία μάζα του κυματοειδούς αλουμινίου στο εξωτερικό του κτιρίου. Το πρωί όμως απορροφάει φυσικό φως και το βράδυ εκπέμπει λάμψη μέσα από τις διατρήσεις του -μοιάζει σαν να έχει πάρει φωτιά.

Το κτίριο βέβαια πληροί όλα τα περιβαλλοντικά κριτήρια του FutureBuilt με μειωμένες κατά το ήμισυ εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Μεταξύ άλλων πράσινων ενεργειών στην κατασκευή του, χρησιμοποιήθηκε ανακυκλωμένο ατσάλι.

«Αποτελεί πιονιέρο στη νέα τάση, τα μουσεία να μην αποτελούν ιστορικά ιδρύματα αλλά σημεία συγκέντρωσης όπου ο κόσμος μπορεί να ανακαλύψει νέα πράγματα», σημείωσε ο αρχιτέκτονας. Θυμίζει καθόλου το ΚΠΙΣΝ;

Ο καταθλιπτικός εραστής

Βεβαίως, ανάμεσα στις αίθουσές του η Κραυγή διατηρεί τα πρωτεία. Ο επισκέπτης δεν θα γνωρίζει ποια εκδοχή του αριστουργήματος θα αντικρύσει πριν από τη διέλευσή του στο κτίριο.

Αυτή η περιστρεφόμενη έκθεση αποτελεί μέρος του προγράμματος Έντβαρντ Μουνκ Άπειρος (Edvard Munch Infinite). Πρόκειται για τον πυρήνα της μόνιμης συλλογής με μερικά απο τα πιο γνωστά του έργα. Εκεί θα βρίσκεται και η αισθησιακή Μαντόνα (ορισμένες φορές γνωστή και ως Γυναίκα που κάνει έρωτα). Επίσης βρέθηκε ανάμεσα στα κλοπιμαία το 2004.

Υπάρχει και το τμήμα Edvard Munch Monumental ή ελληνιστί Μνημειώδης. Εκεί παρουσιάζονται τα έργα μνημειακών διαστάσεων που αφιέρωσε στο Πανεπιστήμιο του Όσλο.

«Οι Ερευνητές» φτάνουν τα έντεκα μέτρα φάρδος. Πρόκειται για την απεικόνιση μιας σκηνής κοντά στο νερό. Σχετίζεται με το ενδιαφέρον που ανέπτυξε για τη φιλοσοφία του βιταλισμού (ζωτική δύναμη δημιουργεί όλα τα έμβια όντα), αφού συνήλθε από νευρική κρίση.

Ο Μουνκ παρέμεινε στην ιστορία ως μοναχικός εραστής και βαθύτατα καταθλιπτικός. Απέκτησε δεκάδες ερωμένες αλλά καμία σταθερή σχέση. Η παιδική του ηλικία υπήρξε τραυματική.

Η μητέρα του και η αγαπημένη του αδελφή πέθαναν από φυματίωση. Η άλλη του αδελφή υπέφερε από σχιζοφρένεια. Εκείνος διέμενε απομονωμένος στην εξοχή, παραδομένος στην τέχνη του. Όταν πέθανε, το σύνολο του έργου του πέρασε στην πόλη του Όσλο. Τώρα απέκτησε το «κάστρο» της.

Διαβάστε επίσης Art Athina: Το πρώτο βήμα προς την κανονικά με την Pop Up στο King George

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση