Θόδωρος Πάγκαλος: Η πολιτική, οι γυναίκες, οι ατάκες και το πάντα επίκαιρο «τα φάγαμε όλοι μαζί…και συνεχίζουμε να τα τρώμε»

Η ζωή και οι απόψεις του Θόδωρου Πάγκαλου επανήλθαν στην επικαιρότητα με αφορμή το θάνατό του. Απόψεις μιας ξεχωριστής, οξυδερκούς παρρησιαστικής προσωπικότητας. Ζωής πολυτάραχης, όπως τα δύο στοιχεία που την χαρακτήρισαν και την συνόδευσαν: η πολιτική και οι γυναίκες.

Η πολιτική

Την πολιτική, με την οποία είχε μια …κληρονομική σχέση (ως εγγονός του στρατηγού, κινηματία, συνωμότη, δικτάτορα, πρωθυπουργού και προέδρου της Δημοκρατίας) τη βίωσε στο πετσί του, από τα χρόνια του ΚΚΕ και του αντιδικτατορικού αγώνα, τη συμμετοχή στους «Λαμπράκηδες», τη βουλευτική έδρα στο υπόλοιπο Αττικής την οποία διατήρησε αδιαλείπτως επί 31 χρόνια, τις υπουργικές θητείες, με κορυφαία αυτή στο Υπουργείο Εξωτερικών- όπου πρωταγωνίστησε στη σκοτεινή υπόθεση Οτσαλάν- την κίνηση των τεσσάρων (με τη Βάσω Παπανδρέου, τον Κώστα Σημίτη και τον Παρασκευά Αυγερινό που αμφισβήτησε για πρώτη φορά τον Ανδρέα Παπανδρέου), την αντιπροεδρία της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και Παπαδήμου, και φυσικά την υποψηφιότητα για το Δήμο της Αθήνας, η οποία ταυτίστηκε και με μια από τις πιο γνωστές ατάκες του, το «ο κύριος τίποτα» που εκστόμισε για τον Δημήτρη Αβραμόπουλο, μετέπειτα θριαμβευτή των εκλογών για τον πρώτο Δήμο της χώρας.

Οι γυναίκες

Τις γυναίκες, με πρώτη του αγάπη την Ιωάννα Λυμπέρη, εκεί στις αρχές των «επαναστατικών» 60’s, με την Μεταπολίτευση και τον ελιτίστικο σνομπισμό που ήδη τον ακολουθούσε, δίπλα στην βαθιά παιδεία του, να «σκοτώνει» τα συναισθήματα.

Την Ιωάννα Καυταντζόγλου, γόνο της γνωστής οικογένειας του μεγάλου Έλληνα αρχιτέκτονα, να συνδιαμορφώνει το συναισθηματικό και το εκτός γάμου οικογενειακό του οικοδόμημα.

Και την Χριστίνα Χριστοφάκη, τη «θεά της Ελευθεροτυπίας», η οποία τυχαία (;) βρίσκεται στο γραφείο Τύπου του υποψηφίου δημάρχου και σταδιακά, στην καρδιά του πανίσχυρου τότε πολιτικού, «που δεν έχει ηλικία», όπως ήταν η μνημειώδης απάντηση της πανέμορφης Μεσογείτισσας όταν ο Μπιλ Κλίντον, εμμέσως πλην σαφώς της έθεσε θέμα για τη διαφορά ηλικίας με τον σύζυγό της.

Οι ατάκες

Ο Θόδωρος Πάγκαλος θα μείνει στην ιστορία για αρκετές από τις «ατάκες» του.

Όπως, για παράδειγμα, το «η Γερμανία είναι οικονομικός γίγαντας αλλά πολιτικός νάνος», «Η Εκκλησία διαχειρίζεται μία σημαντική κληρονομιά. Θα ήταν φυσιολογικό να πληρώσει, όπως οι άλλοι», «Είναι ανόητη ιστορία αυτή με τα Σκόπια και το όνομα», «Ο Τούρκος δεν έχει την έννοια του δικαίου», «Τη σημαία την πήρε ο αέρας» στα Ίμια– κάτι που ο ίδιος διέψευδε.

Φυσικά το «ο κύριος τίποτα» για τον Αβραμόπουλο, το «Την αγελάδα την έχει ρωτήσει κανείς πώς αισθάνεται κάθε φορά που χύνει το γάλα;», ως απάντηση στη γνωστή παροιμία με το συμπαθές ζωντανό που αναποδογυρίζει την καρδάρα, αλλά και το «Ζω με 370 ευρώ – Δεν έχω να πληρώσω ΕΝΦΙΑ», στα στερνά της ζωής του.

Το πάντα επίκαιρο «τα φάγαμε, όλοι μαζί»

Η φράση που θα τον ακολουθεί και που χαρακτήρισε την θέση του για την πορεία του νεοελληνικού κράτους ήταν το: « Τα φάγαμε όλοι μαζί. Μέσα στα πλαίσια μιας σχέσης πολιτικής πελατείας, διαφθοράς, εξαγοράς και εξευτελισμού της έννοιας της ίδιας της πολιτικής».

Η απάντησή του δηλαδή, «εις την κατακραυγή που υπάρχει εναντίον του πολιτικού προσωπικού της χώρας «πώς τα φάγατε τα λεφτά;», που μας ρωτάει ο κόσμος». Φράση που εκστόμισε στις 21 Σεπτεμβρίου του 2010 σε Επιτροπή της Βουλής, όταν απέξω από το ναό της Δημοκρατίας το πλήθος φώναζε «κλέφτες, φέρτε πίσω τα κλεμμένα» . Και ουσιαστικά, αποτέλεσε και τον τίτλο του βιβλίου του που εκδόθηκε το 2018.

Ο ίδιος διευκρίνισε αργότερα ότι δεν εννοούσε ότι «όλοι μαζί κλέψαμε», και ότι το πρόβλημά του ήταν ότι το ελληνικό κράτος δαπανούσε περισσότερα από όσα εισέπραττε. Και πως «αυτό το κάναμε όλοι μαζί», μιλώντας για την τεράστια πλειοψηφία των Ελλήνων που, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, μετείχε στην πορεία προς τη χρεοκοπία.

Στη συλλογιστική του κυριαρχούσαν οι ευθύνες της «κομμουνιστικής Αριστεράς», όπως έλεγε, που «ήθελε περισσότερη και μεγαλύτερη σπατάλη». Η αδυναμία του Έλληνα «να δει το πρόσωπό του στον καθρέφτη, να δει την πραγματικότητα όπως πραγματικά είναι»

Ο Πάγκαλος είχε δίκαιο όταν αναφέρθηκε στην πελατειακή σχέση που επί δεκαετίες κυριαρχούσε στο δημόσιο βίο. Στις ευθύνες των «ημετέρων», δίπλα σε «αυτούς που τους διορίζουν». Τη σπατάλη και τη φοροδιαφυγή των πολιτών. Την ευθύνη του πολίτη απέναντι σε φαινόμενα και πρόσωπα γνωστά του με πρόδηλα καταστροφικό για τη χώρα ρόλο. Την απόρριψη της άποψης ότι ο πολίτης είναι δημιούργημα του πολιτικού. Την εκτίμηση περί της κυριαρχίας της «μικρής διαφθοράς των πολλών και όχι της μεγάλης διαφθοράς των λίγων».

Ο Πάγκαλος είχε δίκαιο για την κριτική που έκανε στην καθύβριση του Πεπονή και του νόμου που φέρει το όνομά του, ακόμα και από το ΠΑΣΟΚ. Τις αναφορές στο κακό που έκανε ο νόμος Παυλόπουλου, με τη νομιμοποίηση «στρατιάς» συμβασιούχων. Στις ευθύνες της «κουλτούρας της Μεταπολίτευσης». Του Ανδρέα Παπανδρέου, που με τη φράση περί «μη προνομιούχων», στην οικονομική διάσταση της, τίναξε την «μπάνκα» στον αέρα. Στη διαπίστωση ότι η ελπίδα για τη σωτηρία της πατρίδας είναι η μάχη ενάντια στον «θριαμβεύοντα λαϊκισμό».

Όμως, αυτό που ποτέ δεν ομολόγησε ο Πάγκαλος, αυτό για το οποίο κατηγορήθηκε, είναι ότι δεν αναγνώρισε τον παιδαγωγικό-καθοδηγητικό  ρόλο της πολιτικής. Την αναγκαιότητα η πολιτική να είναι μπροστά από τον πολίτη, να βλέπει πέρα από τα στενά συμφέροντα.

Ο Πάγκαλος δεν έδειξε να αγωνιά για την αγωνία του πολίτη. Τη μεγάλη μερίδας του πληθυσμού, αυτούς που ο ίδιος υποτιμητικά, αποκαλούσε «σάρα και η μάρα». Τους πολίτες που ζουν σε μια κοινωνία με θεσμούς, και όχι σε μια…πλατωνική πολιτεία. Θεσμούς που διαμορφώνουν οι  πολιτικοί. Θεσμούς οι οποίοι, στην πράξη, ωθούν τους πολίτες προς πρακτικές εκμαυλισμού. Φαινόμενα φαυλότητας. Σε ένα «σύστημα» όπου δεν υπάρχουν ουσιαστικοί έλεγχοι, συνήθως από κομματικά διορισμένες διοικήσεις. Την αδυναμία να γίνουν ουσιαστικές αναθεωρήσεις του Συντάγματος, όπως στα θέματα της ευθύνης υπουργών, της βουλευτικής ασυλίας, το εκλογικό σύστημα ή το άρθρο 16 για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Η κορωνίδα της κριτικής που μπορεί να κάνει κανείς στον Πάγκαλο είναι η αυτοκριτική που κάνει ο ίδιος στον εαυτό του: Δεν είχε ποτέ το κουράγιο να προκαλέσει τη ρήξη, προκειμένου να προωθήσει το δημόσιο συμφέρον, έναντι του κομματικού. Ότι παρέμεινε κατά βάθος, παρατηρητής των προβλημάτων, σχολιαστής και όχι πραγματικός πολιτικός, με την έννοια της παρέμβασης προκειμένου οι παθογένειες που εντόπισε να τερματιστούν.

Αυτό που (δεν) έκανε στη σπατάλη των ΜΟΠ στα «πράσινα μπαρμπούτια». Στην υπόθεση Τσουκάτου- Siemens, όταν δήλωσε «αν πρέπει να πιστέψω τον κ. Τσουκάτο ή τα ταμεία του κόμματός, πιστεύω τα ταμεία του  κόμματός μου». Στα στραβά  μάτια στον ΟΣΕ που είχε μισθολογικό κόστος όσο ο τζίρος του.  Στους διορισμούς συγγενών πολιτικών, κλπ.

Το αντεπιχείρημα του Πάγκαλου είναι ότι δεν ήρθε σε ρήξη εξαιτίας της βεβαιότητας ότι «θα έρθουν οι άλλοι, που θα τα κάνουν χειρότερα». Και αυτό από μόνο του καταδεικνύει τον πυρήνα του προβλήματος της πολιτικής ευθύνης.

Με τον Πάγκαλο μπορούσες να διαφωνείς ή και να συμφωνήσεις. Ήταν από τους ελάχιστους πολιτικούς που «πόλωναν» τη σκέψη, όχι όπως οι «Πολάκηδες», αλλά όπως οι μαγνήτες, που μέσω των πόλων τους, σε αναγκάζουν να στραφείς προς τη μία ή την άλλη αλήθεια.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως έγραψε και ο πρόεδρος της Βουλής κ.  Κ. Τασούλας, επικαλούμενος τη ρήση του Όσκαρ Ουάιλντ «οι άνθρωποι δεν διακρίνονται σε καλούς και σε κακούς, αλλά σε γοητευτικούς και κουραστικούς». Και ο Θόδωρος Πάγκαλος, παρά τα λάθη και τις αντιφάσεις του και σίγουρα με την πληθωρικότητά του, δεν υπήρξε ποτέ κουραστικός.

Ούτε όταν απάντησε στην ερώτηση «πως θέλετε να σας θυμάται η Ιστορία». «Μου είναι εντελώς αδιάφορο, δεν με ενδιαφέρει καθόλου η υστεροφημία, ο θάνατος είναι το τέλος των πάντων. Δεν βλέπω τον εαυτό μου ως κάποιον που θα θυμάται η Ιστορία».

Ίσως να κάνει ένα ακόμα λάθος.

Διαβάστε επίσης

Πέθανε ο Θεόδωρος Πάγκαλος- Το «αντίο» του πολιτικού κόσμου

──────────────────

Εκλογές 2023 – Όλη η επικαιρότητα στο mononews.gr

Οδηγός – Πού και πώς ψηφίζω στις 25 Ιουνίου

Δείτε live τον χάρτη των αποτελεσμάτων