Βασιλική Θάνου. πρώην Πρὀεδρος Αρείου Πάγου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Γιατί η Epsilon Net πουλήθηκε 33 φορές τα κέρδη και το ράλι των εταιρειών πληροφορικής, ο Μυτιληναίος είναι talk of the town, ποιο placement εισηγμένης βλέπει το smart money, το beef ΕΛΠΕ – Edison, το μυστικό ραντεβού Ψάλτη με family offices, τι ζητά ο Στουρνάρας από τους servicers
Άρειος Πάγος: Απολύθηκαν πέντε δικαστές λόγω καθυστερήσεων και αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς
Ανοικτός πόλεμος κυβέρνησης – δικαστών για τις αυξήσεις στις συντάξεις
Ένα νέο κύκλο, ακόμα σφοδρότερης αντιπαράθεσης, άνοιξε η σύγκληση από την πρόεδρο του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου της Διοικητικής Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου προκειμένου να γνωμοδοτήσει την ερχόμενη Πέμπτη εάν είναι νόμιμη και συνταγματικά ανεκτή η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης των ανώτερων και ανώτατων δικαστικών με νομοθετική ρύθμιση και όχι με συνταγματική αναθεώρηση.
Τρεις δικαστικές ενώσεις, επιστημονικοί φορείς και πανεπιστημιακοί καθηγητές υποστηρίζουν ότι κάθε νομοθετική ρύθμιση είναι αντισυνταγματική, με τους δικαστικούς λειτουργούς να εξαπολύουν προσωπική επίθεση σε βάρος της κυρίας Θάνου, η οποία –βάσει του σημερινού καθεστώτος- συνταξιοδοτείται το ερχόμενο καλοκαίρι και προσφάτως, ήταν η πρώτη υπογράφουσα στην ίδρυση μιας νέας δικαστικής ένωσης.
Η κα Θάνου από την πλευρά της εξέδωσε μία σκληρή ανακοίνωση. Κατηγορεί όσους επικρίνουν την απόφασή της να συγκαλέσει Διοικητική Ολομέλεια, μιλώντας για «στοχοποίησή της με πολλά ερωτηματικά» αλλά και προσπάθεια παρέμβασης και επηρεασμού των αρεοπαγιτών, τρία 24ωρα πριν εκφράσουν την άποψή τους.
Ένωση Δικαστών ΣτΕ: «Μόνο στη Δικτατορία άλλαζαν τα όρια ηλικίας»
Το πλέον δριμύ κατηγορώ ήρθε από την Ένωση Δικαστικών Λειτουργών του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο είναι και το αρμόδιο δικαστήριο για να κρίνει θέματα συνταγματικότητας.
Στην ανακοίνωση που υπογράφεται από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ενωσης γίνεται αναφορά σε κατοχικές και δικτατορικές κυβερνήσεις όπου «μόνο τότε άλλαζαν τα όρια ηλικίας για να εκδιωχθούν από το Σώμα μη αρεστοί δικαστές» ενώ επικαλείται παλαιότερες αποφάσεις του ΣτΕ και τονίζει ότι μόνο με αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να υπάρξει αλλαγή στη συνταξιοδότηση των ανώτερων και ανώτατων δικαστικών λειτουργών στα 70 τους χρόνια από τα 67 που ισχύει σήμερα.
Μεταξύ άλλων οι δικαστές του ΣτΕ υποστηρίζουν:
1) Η δικαστική ανεξαρτησία των δικαστών, που κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα, περιλαμβάνει προσωπικές και λειτουργικές εγγυήσεις, μεταξύ των οποίων σημαίνουσα θέση κατέχει ο καθορισμός συγκεκριμένου ορίου ηλικίας, με τη συμπλήρωση του οποίου οι δικαστές αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία.
2) Ο καθορισμός από το Σύνταγμα του 1975 συγκεκριμένου ορίου ηλικίας αποτρέπει παρεμβάσεις του νομοθέτη που θα αποσκοπούσαν είτε στην παράταση παραμονής ήδη υπηρετούντων ανώτατων δικαστών είτε στην πρόωρη απομάκρυνσή τους με τη μείωση του ορίου, ενώ ταυτόχρονα διασφαλίζει την ανανέωση των προσώπων στις ανώτατες θέσεις της δικαστικής ιεραρχίας που αποτελεί βασική επιλογή ενός δημοκρατικού πολιτεύματος.
3) Η επιλογή του Συντάγματος 1975 οφείλεται στις πικρές εμπειρίες που έζησε το δικαστικό σώμα από τις παρεμβάσεις του νομοθέτη στον καθορισμό του ορίου ηλικίας με σκοπό την εκκαθάριση του δικαστικού σώματος από πρόσωπα “μη αρεστά” στην εκτελεστική εξουσία και την προώθηση άλλων που θεωρούνταν “ημέτεροι”.
4) Οι παρεμβάσεις αυτές παρατηρούνται από τη δικτατορική κυβέρνηση Μεταξά, από τις κατοχικές κυβερνήσεις και από κυβερνήσεις κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου.
5) Το Συμβούλιο της Επικρατείας, επί προσφυγής του αποχωρήσαντος προέδρου του Αρείου Πάγου λόγω μείωσης του ορίου ηλικίας, με την απόφαση 46/1945 έκρινε αντισυνταγματικό τον ΑΝ 721/1945.
6) Έχοντας επίγνωση των προβλημάτων και των ανωμαλιών που δημιουργήθηκαν και είχαν ως στόχο την ποδηγέτηση της δικαιοσύνης, το Σύνταγμα του 1952 (άρθρο 88 παρ. 2) ρύθμισε το ίδιο κατά τρόπο εξαντλητικό το ζήτημα των ορίων ηλικίας των δικαστικών λειτουργών αφαιρώντας οριστικά τη σχετική εξουσία από τον νομοθέτη. Την ίδια επιλογή ακολούθησε και ο συντακτικός νομοθέτης του 1975 (άρθρο 88 παρ. 5)…. Όπως δε έχει κριθεί από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ο καθορισμός από το Σύνταγμα του ορίου υποχρεωτικής αποχώρησης από την υπηρεσία των δικαστικών λειτουργών δεν θίγει την αρχή της ισότητας (βλ. ΣτΕ Ολομ. 4581/1983).
7) Δεν τίθεται ζήτημα παραβίασης του ενωσιακού δικαίου, το οποίο σέβεται την συνταγματική ταυτότητα των κρατών μελών (άρθρο 4 παρ. 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση), συμπεριλαμβανομένων και των διατάξεων του Συντάγματος για την δικαστική ανεξαρτησία. Σε πρόσφατη, μάλιστα, απόφασή του το ΔΕΕ έκρινε ότι η υποχρεωτική αποχώρηση δικαστικών λειτουργών από την υπηρεσία μετά τη συμπλήρωση ανάλογου ορίου ηλικίας δεν αντιβαίνει στο ενωσιακό δίκαιο. Σημειωτέον δε ότι και με την απόφαση του Ανώτερου Διοικητικού Δικαστηρίου της Έσσης κρίθηκε ότι η υποχρεωτική αποχώρηση δικαστών από την υπηρεσία με τη συμπλήρωση συγκεκριμένου ορίου ηλικίας δεν αντιβαίνει στο ενωσιακό δίκαιο και, με τον τρόπο αυτό, ανατράπηκε η προγενέστερη διάταξη της 16.5.2013 του Διοικητικού Δικαστηρίου της Φρανκφούρτης, με την οποία, κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, είχαν κριθεί τα αντίθετα.
8) Από όλα τα ανωτέρω προκύπτει ότι η διάταξη του άρθρου 88 παρ. 5 του Συντάγματος είναι σαφής και ανεπιφύλακτη και δεν είναι δεκτική αντίθετης ερμηνείας που θα ανέτρεπε την ασφάλεια δικαίου, στην οποία αποβλέπει κάθε πολίτης και την οποία είναι ταγμένοι να υπηρετούν οι δικαστές. Συνεπώς, η συζήτηση γύρω από το ζήτημα του ορίου ηλικίας των δικαστικών λειτουργών μπορεί να γίνει μόνο με τελικό σκοπό τη διατύπωση πρότασης για την αναθεώρηση της σχετικής διατάξεως του Συντάγματος. Οποιαδήποτε άλλη λύση δίνει τη δυνατότητα να ανατρέπονται διατάξεις του Συντάγματος με σαφές και ανεπιφύλακτο περιεχόμενο.
Θάνου: «Μην παρεμβαίνετε!»
Στη δική της ανακοίνωση η πρόεδρος του Αρείου Πάγου Βασιλική Θάνου αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Οι ανακοινώσεις ορισμένων μελών επιστημονικών και συνδικαλιστικών φορέων, σχετικά με τη σύγκληση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου είναι αδικαιολόγητες και δημιουργούν εύλογα ερωτηματικά, και τούτο διότι με το περιεχόμενο των ανακοινώσεών τους προσπαθούν να στοχοποιήσουν προσωπικά την Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, παρότι γνωρίζουν πολύ καλά ότι:
1) Το αίτημα αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης των Δικαστών δεν είναι αίτημα προσωπικό, αλλά αίτημα της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ανώτατων και Ανώτερων Δικαστικών Λειτουργών, οι οποίοι κατ΄ επανάληψη είχαν απευθυνθεί και εξακολουθούν να απευθύνονται και στην Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, ζητώντας να στηρίξει το δίκαιο και νόμιμο αίτημά τους.
2) Ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου διαθέτει απόλυτα νόμιμο δικαίωμα να συγκαλεί την Ολομέλεια, για να γνωμοδοτήσει επί νομικών ζητημάτων, δικαίωμα το οποίο και κατά το παρελθόν συχνά έχει ασκήσει ο εκάστοτε Πρόεδρος. Τα μέλη της Ολομέλειας είναι εκείνα, τα οποία θα αποφασίσουν για την νομική ορθότητα, τη βασιμότητα και τη συνταγματικότητα ή μη των τεθέντων ερωτημάτων.
Ας αφήσουν λοιπόν ανεπηρέαστους τους Δικαστές του Αρείου Πάγου, οι οποίοι δεν έχουν ανάγκη ούτε υποδείξεων ούτε παραινέσεων, για να εκφράσουν την επιστημονική τους άποψη. Οι ανακοινώσεις των ως άνω φορέων λίγες μόλις ημέρες πριν τη συνεδρίαση της Ολομέλειας και χωρίς να αναμένουν για να ακουσθεί και η αντίθετη προς τη δική τους νομική άποψη, μπορούν δικαιολογημένα να θεωρηθεί ότι συνιστούν ανεπίτρεπτη προσπάθεια επηρεασμού και παρεμπόδισης της ελεύθερης έκφρασης γνώμης των μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου και αποτελούν σαφή παρέμβαση, για την έκδοση της απόφασης της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου.»
Με την κυρία Θάνου συντάσσεται η νέα δικαστική Ένωση Ανώτατων και Ανώτερων Δικαστών και Εισαγγελέων. Τονίζει στην ανακοίνωσή της: «Τα μέλη της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου έχουν πλήρη συναίσθηση της ευθύνης τους, διαθέτουν επιστημονική επάρκεια και ήθος ώστε να κρίνουν με βάση τη νομιμότητα και δεν χρειάζονται υποδείξεις ή παρεμβάσεις οποιουδήποτε τρίτου για να εκφράσουν τη νομική τους άποψη».
Διοικητικοί Δικαστές, πανεπιστημιακοί και επιστημονικοί φορείς
Με μία λιτή ανακοίνωση εκφράζει τη θέση της η Ένωση Διοικητικών Δικαστών:
«Ενόψει του περιεχομένου της ρύθμισης του άρθρου 88 παρ. 5 του Συντάγματος, μόνο στο πλαίσιο συνταγματικής αναθεώρησης είναι δυνατό να μεταβληθεί το όριο αποχώρησης από την υπηρεσία των δικαστικών λειτουργών.»
Ο Δικηγορικός Σύλλογος της Αθήνας, σε δική του ανακοίνωση, μιλά για «εκτός συνταγματικών ορίων πρωτοβουλία για σύγκληση της Διοικητικής Ολομέλειας» τονίζοντας ότι «η συνταγματική απαγόρευση για τη μεταβολή των ορίων ηλικίας δεν μπορεί να παρερμηνευθεί ούτε να παρακαμφθεί από οποιεσδήποτε ανάγκες, προσωπικές σκοπιμότητες ή στοχεύσεις».
Η Ένωση Δικαστικών και Εισαγγελέων ζήτησε τη γνωμοδότηση του Καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου Ιωάννη Δρόσσου και έλαβε την ακόλουθη απάντηση:
«Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 88 παρ. 5 του Συντάγματος απαντά ρητώς: “Οι δικαστικοί λειτουργοί, έως και το βαθμό του εφέτη ή του αντιεισαγγελέα εφετών και τους αντίστοιχους με αυτούς βαθμούς, αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και όλοι όσοι έχουν βαθμούς ανώτερους από αυτούς ή τους αντιστοίχους με αυτούς αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.” Η διάταξη είναι σαφής και in claris non fit interpretatio, αναφέρεται δε σε θέμα που διέπεται, και δεν μπορεί παρά να διέπεται, αποκλειστικά από το ελληνικό Σύνταγμα. Ως θέμα συνταγματικής αναθεώρησης ασφαλώς μπορεί να τεθεί από όποιον νομίζει ότι πρέπει να το θέσει, έξω όμως από τα πλαίσια αυτά η συζήτηση δεν μπορεί να έχει πρακτική σημασία.
«Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 88 παρ. 5 του Συντάγματος απαντά ρητώς: “Οι δικαστικοί λειτουργοί, έως και το βαθμό του εφέτη ή του αντιεισαγγελέα εφετών και τους αντίστοιχους με αυτούς βαθμούς, αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό πέμπτο έτος της ηλικίας τους και όλοι όσοι έχουν βαθμούς ανώτερους από αυτούς ή τους αντιστοίχους με αυτούς αποχωρούν υποχρεωτικά από την υπηρεσία μόλις συμπληρώσουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.” Η διάταξη είναι σαφής και in claris non fit interpretatio, αναφέρεται δε σε θέμα που διέπεται, και δεν μπορεί παρά να διέπεται, αποκλειστικά από το ελληνικό Σύνταγμα. Ως θέμα συνταγματικής αναθεώρησης ασφαλώς μπορεί να τεθεί από όποιον νομίζει ότι πρέπει να το θέσει, έξω όμως από τα πλαίσια αυτά η συζήτηση δεν μπορεί να έχει πρακτική σημασία.
Ως άνθρωπος που ζει από την μελέτη και τα διδάγματα του έργου της δικαιοσύνης δικαιούμαι, νομίζω, να ευχηθώ να γίνει με ψυχραιμία η συζήτηση για το θέμα αυτό, ώστε οι τυχόν επ΄ αυτού διαφωνίες στο εσωτερικό της δικαιοσύνης να μην τραπούν σε διαιρέσεις και μάλιστα δύσκολα ιάσιμες. Βεβαίως και με νηφαλιότητα, ώστε η μέριμνα για την μεγαλύτερη επ΄ ωφελεία της δικαιοσύνης αξιοποίηση της κεκτημένης πείρας των πρεσβυτέρων δικαστών –άλλο λόγο για να ζητηθεί από τον συνταγματικό νομοθέτη να επεκτείνει το όριο της ηλικίας αφυπηρέτησης των δικαστών αρνούμαι ακόμη και να φαντασθώ- να μην οδηγεί, ούτε να φανεί ότι οδηγεί, σε υποτίμηση των νεότερων δικαστών, του έργου τους και της δυναμικής της προσφοράς τους, στην οποία δικαιούμαι, νομίζω, να προσβλέπω περισσότερο από ο,τιδήποτε άλλο.»
