Η 30η Νοεμβρίου κάθε χρόνου είναι αφιερωμένη στα εκατομμύρια θύματα του χημικού πολέμου, ενός μαζικού μέσου εξόντωσης, που έκανε την εμφάνισή του τον 20ο αιώνα, στα πεδία των μαχών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι, στις 13 Ιανουαρίου 1993 υπογράφηκε στο πλαίσιο του ΟΗΕ η Συνθήκη για τα Χημικά Όπλα που την εφαρμογή της επιβλέπει ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων από τη Χάγη της Ολλανδίας.

Η 30η Νοεμβρίου δεν είναι απλώς ημέρα μνήμης για τα θύματα του χημικού πολέμου. Είναι και για άλλον έναν λόγο σημαντική, δεδομένου την τελευταία ημέρα του φθινοπώρου εκπνέει και η προθεσμία προκειμένου η Ελλάδα να καταθέσει το εθνικό επενδυτικό της πλάνο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του μηχανισμού SAFE (Security Action for Europe).

1

Το πλάνο της χώρας μας έχει σκοπό να αντλήσει κοντά στα 800 εκατομμύρια ευρώ (787,67 εκατ. για την ακρίβεια) προκειμένου να διοχετευθούν σε αμυντικά προγράμματα και εξοπλισμούς. Τα χρήματα αυτά δεν είναι δανεικά και αγύριστα, αλλά θα έχουν την μορφή δανείων με μακρά διάρκεια και πολύ καλούς όρους και σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, αναμένονται στο ταμείο κατά το πρώτο ή δεύτερο τρίμηνο του 2026.

To SAFE, για να ξέρετε για τι πράγμα μιλάμε, είναι ένα καθαρό χρηματοδοτικό εργαλείο (προσωρινό και έκτακτης ανάγκης) που επιτρέπει τη χρηματοδοτική συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στα κράτη μέλη της, με τη μορφή δανείων έως και 150 δισ. ευρώ. Ο σκοπός αυτών των χρημάτων είναι να χρησιμοποιηθούν για επενδύσεις στην άμυνα και σε τομείς προτεραιότητας που καθορίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, μέσω κοινών προμηθειών.

Το χρηματοδοτικό εργαλείο του SAFE είναι μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου σχεδίου, που ονομάζεται «Λευκή βίβλος για την Άμυνα» (White paper for European defence). Το σχέδιο αυτό σκοπεύει στον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, και το οποίο η Επιτροπή ονομάζει «Ευρωπαϊκή Αμυντική Ετοιμότητα 2030» (Readiness 2030). Στον πυρήνα αυτού του σχεδίου βρίσκεται το πρόγραμμα «ReArm Europe».

Το πρόγραμμα «ReArm Europe» έχει σκοπό να παρέχει τα απαραίτητα εργαλεία (χρηματοδοτικά) με την αποδέσμευση έως και 800 δισ. ευρώ για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης. Από αυτό το ποσό των 800 δισ., τα 650 δισ. αφορούν στην ανοχή στην υπέρβαση της σταθερότητας, που για κάθε χώρα θα αντιστοιχεί περίπου στο 1,5% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της. Τα υπόλοιπα 150 θα διοχετευθούν στα κράτη μέλη μέσω του SAFE με τη μορφή δανείων και από εκεί θα προέρχονται και τα δικά μας 800 εκατομμύρια περίπου.

Που θα πάνε τα λεφτά

Τώρα που σας έδωσα την πλήρη εικόνα, θα συνεχίσω στο ποιο σημαντικό μέρος που αφορά στο που πιθανόν να κατευθυνθούν αυτά τα χρήματα (μιας και είναι αρκετά) και για το τέλος θα σας θέσω και μια άλλη λεπτομέρεια που περνάει στα «ψιλά».

Θα αρχίσω με τον «Μαθουσάλα» του Ελληνικού Στρατού που είναι τα οχήματα Γενικής Χρήσης. Μπορεί ο όρος «Γενικής Χρήσης» να μην σας θυμίζει κάτι συγκεκριμένο μιας και είναι αρκετά εξευγενισμένος, αλλά αφορά τα γνωστά σε αρκετούς (αν όχι σε όλους) οχήματα STEYR. Τα φορτηγά του Στρατού που έχουν μεταφέρει τα πάντα και παντού όλον αυτόν τον καιρό που είναι σε υπηρεσία, έχουν γεράσει και καταπονηθεί αρκετά και η σταδιακή τους αντικατάσταση είναι λογική και αναμενόμενη, άρα και η πιθανή ένταξη στο ελληνικό σχέδιο.

Ένα άλλο δυνητικό πρόγραμμα θα μπορούσαν να αποτελέσουν και συστήματα που να αναφέρονται στην κάλυψη αναγκών διοίκησης και ελέγχου για την απρόσκοπτη ροή πληροφοριών και την υλοποίηση των δικτύων των Ενόπλων Δυνάμεων.

Μιας και είμαστε στην εποχή του διαστήματος (θυμίζω ότι από το 2019 έχει συσταθεί και λειτουργεί το Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος) η απόκτηση δορυφορικού εξοπλισμού με δυνατότητες παρατήρησης, αναγνώρισης και επιτήρησης όχι μόνο συμβαδίζει με τις τρέχουσες εξελίξεις αλλά θα συνέβαλε και στην κάλυψη συγκεκριμένων στρατιωτικών αναγκών, εν μέσω της εποχής της πληροφορίας.

Εννοείται ότι δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα πιο σκληρά εξοπλιστικά που έχουν να κάνουν με πυρομαχικά και οπλικά συστήματα συνδυάζοντας την ενίσχυση της άμυνας και αποτροπής της χώρας μας, με τεχνολογία αιχμής.

Η υποστήριξη πυρομαχικών – όπλων που φέρουν τα αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ), η προμήθεια πυρομαχικών για τα πυροβόλα των πλοίων του πολεμικού ναυτικού αλλά μέχρι και η πιθανή αντικατάσταση των υφιστάμενων ελικοπτέρων έρευνας και διάσωσης (AB-205/AB-212) είναι προγράμματα στα οποία δίνεται η αναμενόμενη βαρύτητα.
Φυσικά τα υπόψη προγράμματα δεν πρόκειται περί προτάσεων «ἀτάκτως ἐρριμμένων» (πεταμένων εδώ και εκεί) που προέκυψαν από αναλαμπές και σκέψεις της στιγμής. Το κάθε άλλο, μιας και είναι προϊόντα συγκεκριμένων μελετών και προγραμματισμού και μάλιστα του «Μακροπρόθεσμου Προγραμματισμού Αμυντικών Εξοπλισμών» (Μ.Π.Α.Ε.) του αρμόδιου υπουργείου.

Συναφώς, δεν θα αποτελούσε έκπληξη αν βλέπαμε και συστήματα που σχετίζονται με την περίφημη «Ασπίδα του Αχιλλέα» που απευθύνεται στη δημιουργία ενός αμυντικού συστήματος που θα καλύπτει διαφορετικές κατηγορίες απειλών.

Σύγχρονα όπλα

Άρα λοιπόν μιλάμε για προγράμματα που αναφέρονται σε σύγχρονα οπλικά συστήματα πυραυλικής άμυνας για αντιαεροπορική κάλυψη, για πυραυλικό πυροβολικό, για μη επανδρωμένα μέσα (αέρος, επιφανείας αλλά και υποβρύχια) αλλά και το αντι-drone σύστημα «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» (που έχει ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς από μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού στην Ερυθρά Θάλασσα). Το τι μέλει γενέσθαι, ο χρόνος θα το δείξει, στα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου.

Ο χρόνος ωστόσο, αν και κυλάει με τον ίδιο ρυθμό για όλους δεν σημαίνει ότι κυλάει και με την ίδια άνεση. Υποσχέθηκα να σας θέσω και κάτι άλλο υπόψη το οποία περνάει στα «ψιλά» και επειδή μου αρέσει να κρατάω τις υποσχέσεις μου, σας το αναφέρω.

Ο μηχανισμός «SAFE»  είναι ένα καθαρό χρηματοδοτικό εργαλείο, αλλά και ότι είναι «προσωρινό και έκτακτης ανάγκης». Αυτό σημαίνει ότι είναι διαθέσιμος τώρα και μόνο και άλλη ευκαιρία δεν θα υπάρξει.
Συνδυάζοντας αυτά τα δεδομένα με τα γενναία ποσά που συνοδεύουν τον μηχανισμό χρηματοδότησης, καταλαβαίνει κανείς από που προέρχεται ο εκνευρισμός της Τουρκίας για το ελληνικό μπλοκάρισμα στη συμμετοχή της στο «SAFE».

Η θέση της Ελλάδας είναι σταθερή και δεν αφήνει περιθώρια για συμμετοχή κρατών που απειλούν με πόλεμο (βλέπε casus belli). Η Τουρκία βλέπει το τρένο να φεύγει και να μην το προλαβαίνει και λογικός και ο εκνευρισμός της.

Στις αρχές του χειμώνα λοιπόν θα έχουμε καλύτερη εικόνα για όλα αυτά που αναμένεται να θωρακίσουν περαιτέρω την άμυνα της χώρας, μέσα από αυτή τη μια και μη επαναλαμβανόμενη χρηματοδοτική ευκαιρία που η Ελλάδα δεν σκοπεύει να χάσει, ενώ αντιθέτως η Τουρκία μένει εκτός, εγκλωβισμένη στην ίδια της την απειλή.