Στην Πλατεία Συντάγματος, ένα πρόσωπο συγκεντρώνει το βλέμμα της κοινής γνώμης και προκαλεί ρίγη ανησυχίας στο κυβερνητικό επιτελείο. Ο Πάνος Ρούτσι, πατέρας θύματος της τραγωδίας των Τεμπών, διανύει για 12 ημέρα απεργία πείνας με αίτημα την εκταφή της σορού του παιδιού του, προκειμένου να πραγματοποιηθεί νέος ανεξάρτητος έλεγχος DNA και τοξικολογικών στοιχείων. Αυτό το βαθύτατα προσωπικό δράμα μετατρέπεται πλέον σε εστία πολιτικής πίεσης και κοινωνικής δυσαρέσκειας.

Καθώς η υγεία του απεργού επιδεινώνεται, η πιθανότητα η απεργία πείνας να εξελιχθεί σε σημείο καμπής — ακόμη και κρίσης — γίνεται ολοένα και πιο ορατή. Ήδη γύρω από τη μορφή του Πάνου Ρούτση αρχίζουν να συγκεντρώνονται ομάδες πολιτών από διάφορες κοινωνικές κατηγορίες — μαθητές, φοιτητές, εργαζόμενοι, ακόμη και οικογένειες με μικρά παιδιά.

1

Οι εικόνες θυμίζουν τις αυθόρμητες, αλλά μαζικές διαδηλώσεις του Ιανουαρίου 2024, όταν χιλιάδες άνθρωποι πλημμύρισαν τις πλατείες για να ζητήσουν «αλήθεια και δικαιοσύνη» για τα Τέμπη, ανεξάρτητα από ιδεολογική ή κομματική ταυτότητα. Υπό αυτό τον φόβο, η κυβέρνηση αναζητά επειγόντως βαλβίδες αποσυμπίεσης της κατάστασης, χωρίς όμως να σταλεί μήνυμα υποχώρησης ή άτακτης πολιτικής διαχείρισης.

Η κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη τη συναισθηματική και πολιτική δυναμική που αποκτά η απεργία πείνας του Πάνου Ρούτση, επιδιώκει μεθοδικά να αμβλύνει τις εντάσεις. Κρίσιμη θεωρείται η γραμμή διαχωρισμού ανάμεσα στη θεσμική συνέπεια και την ανθρώπινη ευαισθησία. Η στρατηγική της «σιωπηλής αποκλιμάκωσης» περιλαμβάνει προσεκτικές δηλώσεις υπουργών με προσωπικό τόνο, που δείχνουν κατανόηση χωρίς να αμφισβητούν τις δικαστικές αρμοδιότητες. Παράλληλα, έχουν δοθεί οδηγίες να αποφευχθούν οξείες παρεμβάσεις ή συγκρουσιακή ρητορική από κυβερνητικά στελέχη, ώστε να μην «ανάψει» περαιτέρω το κλίμα.

Στο παρασκήνιο, νομικοί και θεσμικοί σύμβουλοι διερευνούν σενάρια «ήπιας διευθέτησης» — όπως ο περιορισμένος επιστημονικός έλεγχος — ώστε να ικανοποιηθεί η ανθρώπινη ανάγκη για διαφάνεια, χωρίς να πληγεί το κύρος της Δικαιοσύνης. Στόχος είναι να αποφευχθεί μια νέα κοινωνική έκρηξη με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ανοικτό παράθυρο

Σε αυτό το πλαίσιο και υπό αυτές τις συνθήκες, χθες, ο Υπουργός Δικαιοσύνης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο η Δικαιοσύνη να εξετάσει το αίτημα του κ. Ρούτση, ακόμα και αν αυτό διατυπώθηκε εμμέσως. Μίλησε για «περιθώριο ερμηνείας» στην εξώδικη δήλωση που κατατέθηκε, επισημαίνοντας ότι η αρμόδια εισαγγελική αρχή έχει τη διακριτική ευχέρεια να εκτιμήσει την κατάσταση. Ορισμένοι ερμηνεύουν αυτή την δήλωση του υπουργού ως μια προσπάθεια να διαχειριστεί θεσμικά το αίτημα χωρίς να παρακαμφθεί το κύρος της Δικαιοσύνης, ούτε όμως να οδηγηθεί η κατάσταση σε αδιέξοδο με υψηλό κοινωνικό και πολιτικό κόστος.

Στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά με πιο ανθρώπινο τόνο, κινήθηκε και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο οποίος σε δηλώσεις του μίλησε για την ανθρώπινη διάσταση του αιτήματος. «Τι πιο αληθινό και ανθρώπινο από το αίτημα ενός πατέρα να δει το σώμα του παιδιού του;», σημείωσε, προσθέτοντας όμως ότι το ζήτημα προσκρούει στα όρια θεσμικών διαδικασιών.

Το ζήτημα της εκταφής για ακόμα μια φορά αποτέλεσε πεδίο για πολιτική αντιπαράθεση στο Κοινοβούλιο. Ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, επιτέθηκε με οξύ τόνο στην Πρόεδρο της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, κατηγορώντας την ότι «εκμεταλλεύεται τον ανθρώπινο πόνο» για πολιτικά οφέλη.«

Δεν είναι ευαισθησία, είναι σχεδιασμός. Αν πάμε σε εκλογές με την υπόθεση των Τεμπών ανοιχτή, θα πάρει 15%. Αν έχει αρχίσει η δίκη, θα πάρει 5% ή δεν θα μπει καν στη Βουλή», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Γεωργιάδης, υποστηρίζοντας ότι πίσω από τις νομικές πρωτοβουλίες της κ. Κωνσταντοπούλου κρύβεται προεκλογική στόχευση. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου από την πλευρά της υπερασπίζεται δημόσια τον Πάνο Ρούτσι και τους υπόλοιπους γονείς, ζητώντας πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης και τονίζοντας την ανάγκη «να μη θαφτεί η αλήθεια μαζί με τα παιδιά».

Η πολιτική της στάση, αν και συγκεντρώνει πυρά, ενισχύει τη δυναμική της Πλεύσης Ελευθερίας στις μετρήσεις, ιδίως μεταξύ των νεότερων ψηφοφόρων.

Σκληρή γραμμή από τη Δικαιοσύνη και δίλημμα

Την ίδια στιγμή, η ηγεσία του Αρείου Πάγου φέρεται να τηρεί αυστηρή στάση. Πηγές από τον δικαστικό χώρο επισημαίνουν ότι χωρίς σαφή τεκμηρίωση ή νέα στοιχεία, οποιαδήποτε πράξη εκταφής θεωρείται νομικά έωλη. Στο παρασκήνιο, ωστόσο, έχει τεθεί στο τραπέζι μια συμβιβαστική πρόταση: η εκταφή να γίνει αποκλειστικά για επιστημονικούς λόγους — τοξικολογικές, ιστολογικές ή βιοχημικές εξετάσεις — με στόχο να αποδοθεί σεβασμός τόσο στη δικονομική τάξη όσο και στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Η κυβέρνηση βρίσκεται πλέον μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία, επιδιώκει να διαφυλάξει το κύρος της Δικαιοσύνης και να μην εμφανιστεί ως “ενδοτική” σε πιέσεις. Από την άλλη, οφείλει να αποτρέψει ένα νέο κύμα κοινωνικής οργής που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πολιτική κρίση. Η κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη θεσμική αυστηρότητα και τη συναισθηματική ενσυναίσθηση. Η επιλογή της επόμενης κίνησης θα καθορίσει όχι μόνο τη διαχείριση της παρούσας κρίσης, αλλά και την ευρύτερη πολιτική της αξιοπιστία ενόψει ενός εκρηκτικά φορτισμένου φθινοπώρου.