Σε πολιτικό θρίλερ εξελίσσεται η συζήτηση για την επαναλειτουργία της Θεολογικής σχολής της Χάλκης περίπου πενήντα πέντε χρόνια μετά το κλείσιμο της, με τον κυβερνητικό εταίρο του Ερντογάν να προβάλλει δημόσια την αντίθεση του. Όλα ξεκίνησαν όταν ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, αποκάλυψε στον ανταποκριτή του ΣΚΑΙ στην Τουρκία, Μανώλη Κωστίδη την πιθανότητα επαναλειτουργίας της σχολής.

«Όταν η Παναγιότητά του επισκέφθηκε την Αμερική και τον πρόεδρο στο Οβάλ Γραφείο, έθιξε το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, το οποίο είναι υψίστης σημασίας, τόσο για τον πρόεδρο Τραμπ όσο και για τον πρόεδρο Ερντογάν.

1

Θέλαμε λοιπόν να παρακολουθήσουμε την πρόοδο και να διαπιστώσουμε αν υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε ώστε να διευκολύνουμε, να επιταχύνουμε, να στηρίξουμε τις συζητήσεις, με στόχο να οδηγηθούμε σε μια πιθανή επαναλειτουργία της Σχολής τον Σεπτέμβριο του 2026», δήλωσε ο Τομ Μπάρακ.

Το ζήτημα επανήλθε στο προσκήνιο όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ το έθεσε κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Ερντογάν στον Λευκό Οίκο τον Σεπτέμβριο.

Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζουν εδώ και χρόνια την Τουρκία να ανοίξει εκ νέου τη θεολογική σχολή στο νησί της Χάλκης, στην Κωνσταντινούπολη. Η σχολή εκπαίδευσε γενιές Ελληνορθόδοξων ηγετών, μεταξύ των οποίων και τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α΄. Ο τελευταίος θεωρείται ευρέως ως ο ηγέτης των σχεδόν 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων Χριστιανών παγκοσμίως, αν και η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την οικουμενικότητά του.

Μια πολλά υποσχόμενη συνάντηση

Την Κυριακή 30 Νοεμβρίου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρέσβη στο Φανάρι, παρουσία του αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου.

Η επαναλειτουργία της σχολής της Χάλκης ήταν άλλωστε και ένα από το θέμα που μονοπώλησε στην προγραμματισμένη συνάντηση, στην οποία συμμετείχαν, επίσης, οι μητροπολίτες Πίτσμπουρκ Σάββας και Ντένβερ Κωνσταντίνος, καθώς και οι επίσκοποι Ναζιανζού Αθηναγόρας και Διοκλείας Νεκτάριος.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήθηκαν όλες οι πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής με ορίζοντα πιθανότατα τον Σεπτέμβριο του 2026, την οποία η αμερικανική πλευρά βλέπει στο πλαίσιο «της ενίσχυσης των θρησκευτικών ελευθεριών, με παράλληλη αναγνώριση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως θεσμικού συνομιλητή».

Ο Αμερικανός πρέσβης επαναβεβαίωσε τη σταθερή δέσμευση του Ντόναλντ Τραμπ, στο ζήτημα, όπως αυτή είχε εκφραστεί κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στον Λευκό Οίκο.

Μάλιστα, ο Μπάρακ υπογράμμισε ότι ο Πρόεδρος Τραμπ ζήτησε να ενημερώνεται τακτικά για τις σχετικές εξελίξεις, στις οποίες κρίσιμο ρόλο παίζει «η ισορροπία που είναι αναγκαίο να τηρηθεί στο νομικό πλαίσιο που θέτει η τουρκική πλευρά».

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισήμανε την κομβική σημασία της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής ως πνευματικού κέντρου με διεθνή ακτινοβολία, ενώ ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής, ο οποίος διετέλεσε επί πολλά έτη ηγούμενος της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος στη Χάλκη και προώθησε τη διεθνή ενημέρωση σχετικά με το θέμα της επαναλειτουργίας της, αναφέρθηκε στον ρόλο της ομογένειάς μας στις ΗΠΑ.

Άξιο να αναφερθεί πως η ανακαίνιση του κεντρικού κτηρίου της Σχολής, χάρη στη δωρεά του μεγάλου ευεργέτη Αθανάσιου Μαρτίνου, προχωρά με ταχύτατους ρυθμούς και αναμένεται να ολοκληρωθεί περίπου το Πάσχα.

Οι αντιρρήσεις Μπαχτσελί

Ο στενότερος πολιτικός σύμμαχος του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κατηγόρησε τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Άγκυρα ότι υπερέβη την εξουσία του, υπονοώντας πως η Τουρκία θα μπορούσε να ανοίξει εκ νέου μια Ελληνορθόδοξη θεολογική σχολή του χρόνου.

Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αρχηγός του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος και βασικός εταίρος στη πολιτική συμμαχία του Ερντογάν, δήλωσε στην εφημερίδα Turkgun ότι ο ισχυρισμός του πρεσβευτή Τομ Μπάρακ πως η επί δεκαετίες κλειστή Θεολογική Σχολή της Χάλκης «θα ανοίξει το 2026» ισοδυναμεί με «ανεύθυνη υπέρβαση ορίων».

Ο Μπαχτσελί είναι ένας από τους πιο προβεβλημένους εθνικιστές πολιτικούς της Τουρκίας και ασκεί επιρροή στις κυβερνητικές πολιτικές. Τα σχόλιά του δείχνουν πως ο Ερντογάν μπορεί να αντιμετωπίσει δυσκολία στο να εδραιώσει την υποστήριξη των εθνικιστών, αν θεωρηθεί ότι ενεργεί σύμφωνα με αμερικανικές απαιτήσεις για το άνοιγμα της Σχολής, παρότι ένα τέτοιο βήμα πιθανότατα θα βοηθούσε στη βελτίωση των σχέσεων με τους δυτικούς συμμάχους.

Ο Ερντογάν έχει δηλώσει πως είναι έτοιμος «να κάνει ό,τι χρειάζεται» σχετικά με τη σχολή, ενώ ο Μπαχτσελί άσκησε δριμεία κριτική σε αυτό που περιέγραψε ως περιφρόνηση του Μπάρακ προς την κυριαρχική διαδικασία λήψης αποφάσεων της Τουρκίας — η δεύτερη επίπληξή του προς τον πρεσβευτή μέσα σε έναν μήνα.

«Θα αποφασίσει αυτός ο πρεσβευτής ή η Τουρκική Δημοκρατία;» είπε ο Μπαχτσελί. «Είναι σαφές ότι αυτές οι επιθετικές και εξαναγκαστικές απόπειρες περιφρονούν την ανεξαρτησία και την τιμή μας, και ότι η αλαζονεία τους δεν έχει όρια.»

Η διπλωματική αποστολή των ΗΠΑ στην Τουρκία δεν είχε άμεσο σχόλιο σύμφωνα με το Bloomberg.

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης έκλεισε από την Τουρκία το 1971, βάσει νόμου που υπήγαγε τη θρησκευτική και στρατιωτική εκπαίδευση στον κρατικό έλεγχο. Έκλεισε πλήρως το 1985, όταν αποφοίτησαν οι τελευταίοι πέντε φοιτητές.

Διαβάστε επίσης:

Αλέξης Τσίπρας: Το μανιφέστο της «Ιθάκης» – Έρχεται νέο κόμμα στον ορίζοντα;

Με πάθος και χωρίς φωνή: Ο Άδωνις Γεωργιάδης στο συνέδριο της ΟΝΝΕΔ – Τι είπε στο mononews

Η επόμενη μέρα στα ελληνοτουρκικά – Ο Σωτήρης Σέρμπος μιλάει στο mononews για ενεργητική και εξωστρεφή διπλωματία