Το εκλογικό θρίλερ στην Τουρκία και η προδιαγεγραμμένη βουτιά της τουρκικής λίρας

Από παράταση της αστάθειας μέχρι χάος κυμαίνονται τα σενάρια που εκτιμούν οι αγορές για την τουρκική λίρα την επόμενη ημέρα των εκλογών στην Τουρκία. Με την εκλογική μάχη μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πολιτικού του ανταγωνιστή Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να παραμένει χωρίς νικητή μέχρι αργά το βράδυ της Κυριακής, τα βλέμματα των αγορών έχουν στραφεί στην πορεία του εθνικού νομίσματος, το οποίο βρίσκεται σε τροχιά για να καταγράψει μία από τις χειρότερες επιδόσεις της χρονιάς, μεταξύ άλλων νομισμάτων.

Ούτε η ανάπτυξη στην Τουρκία βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα, με τους οικονομολόγους να βλέπουν μια χαμένη χρονιά για τη χώρα. Το στοίχημα για την αντιπολίτευση είναι να μην χαθεί και η επόμενη χρονιά, υποσχόμενη σταθεροποίηση της λίρας και επιστροφή των επενδύσεων στην χώρα, την ώρα που ο Ερντογάν επιμένει στην πολιτική των χαμηλών επιτοκίων υποστηρίζοντας ότι η άνοδός τους αυξάνει τον πληθωρισμό αντί να τον περιορίζει.

Καταρρέει η λίρα ανεξαρτήτως αποτελέσματος

Με κάποιους εκπροσώπους των αγορών να βλέπουν μία ευκαιρία για την τουρκική οικονομία να ανακάμψει εφόσον επικρατήσει ο Κιλιτσντάρογλου, η επόμενη μέρα για την τουρκική λίρα είναι σχεδόν προδιαγεγραμμένη για τους αναλυτές.

Σε έρευνα του Bloomberg, αναλυτές και επενδυτές ανέφεραν ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος, η λίρα θα υποτιμηθεί περαιτέρω τη Δευτέρα. Αναλυτές της JP Morgan και της HSBC έχουν υπολογίσει αυτή την υποτίμηση στις 24-25 λίρες ανά δολάρια, όταν το βράδυ της Κυριακής η ισοτιμία ήταν 19,58 τουρκικές λίρες ανά δολάριο.

Σύμφωνα με το Bloomberg, το βράδυ της Κυριακής, οι κρατικές τράπεζες επιχείρησαν να επέμβουν στην αγορά συναλλάγματος με στόχο να υποστηρίξουν τη λίρα, ώστε να μην κατρακυλήσει περαιτέρω.

Με την πολιτική του Ερντογάν, τον προηγούμενο μήνα ο πληθωρισμός ήταν στο 44%, ενώ τον περασμένο Οκτώβριο ξεπέρασε το υψηλό 24 ετών αγγίζοντας το 85,51%.

Υψηλό πληθωρισμό, χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα και υποτίμηση της λίρας έφεραν οι «ανορθόδοξες» όπως τις χαρακτηρίζουν οι επικριτές του Ερντογάν, οικονομικές πολιτικές του. Η άρνηση του να αυξήσει τα επιτόκια, φέρεται να οδήγησε την τουρκική λίρα σε ιστορική πτώση και στοίχισε στην Τουρκία μία κρίση κόστους ζωής.

Σύμφωνα με την Capital Economics «οι εκλογές θα φτιάξουν ή θα χαλάσουν την μακροοικονομική σταθερότητα της Τουρκίας, με μία νίκη του Ερντογάν να διακινδυνεύει μια «ταυτόχρονη νομισματική, τραπεζική και εθνική κρίση χρέους την επόμενη μέρα.

Εκλογικό θρίλερ

Οι κάλπες άνοιξαν στις 8 το πρωί, με την εκλογική διαδικασία να ολοκληρώνεται στις 5 το απόγευμα. Ο διεθνής Τύπος αναφέρθηκε στις τουρκικές εκλογές ως τις πιο κρίσιμες του 2023 με 64,1 εκατ. πολίτες να προσέρχονται στις κάλπες, εκ των οποίων τα 4,9 εκατ. ήταν νέοι.

Λίγο μετά τις 9 το βράδυ και με την καταμέτρηση ψήφων να έχει ολοκληρωθεί στο 63% της Επικράτειας, ο Ερντογάν έδειχνε να επικρατεί με 51%, ποσοστό που σταδιακά υποχωρούσε με το εκλογικό θρίλερ να βρίσκεται λίγη ώρα αργότερα στην κορύφωσή του, καθώς στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα στην Τουρκία, η διαφορά μεταξύ των δύο αντιπάλων, του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ήταν μικρή.

Όσο περνούσε η ώρα η κόντρα μεταξύ των δυο πολιτικών αντιπάλων αγρίευε με αλληλοκατηγορίες για την καταμέτρηση των ψήφων και δημοσιοποίηση διαφορετικών αποτελεσμάτων και από τις δύο πλευρές.

Μάχη για πολιτική επιβίωση

Για το Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οι εκλογές της Κυριακής ήταν μία κρίσιμη μάχη για να κρατηθεί στην –πολιτική- ζωή, ύστερα από δύο δεκαετίες στην εξουσία, ως πρωθυπουργός από το 2003 έως το 2014 και ως πρόεδρος της Τουρκίας από το 2014 και μετά.

Ο συντηρητικός ηγέτης αντιμετώπισε την πρώτη σημαντική κρίση στην πολιτική του καριέρα όταν πριν λίγα χρόνια εξαιτίας της οικονομικής πολιτικής στη χώρα προκλήθηκε σοβαρή κρίση στο κόστος ζωής.

«Υπό την ηγεσία του Ερντογάν, η Τουρκία είναι το πιο ζωντανό παράδειγμα για το πώς ένα κράτος με λειτουργικούς θεσμούς και σχετικά αποτελεσματικό κράτος δικαίου μπορεί να υποταχθεί στη βούληση αρχικά ενός κυβερνώντος κόμματος και στη συνέχεια ενός μεμονωμένου ατόμου», δήλωσε στο CNBC ο Χουσεΐν Ιμπίς, ανώτερος μόνιμος ερευνητής στο Ινστιτούτο Αραβικών Κρατών του Κόλπου στην Ουάσιγκτον.

Σύμφωνα με το Reuters, η παρακμή στην οικονομία ξεκίνησε το 2013, με τους ξένους επενδυτές να εγκαταλείπουν σταδιακά τα τουρκικά assets και υπό την πίεση μίας σειράς γεγονότων που επιβεβαίωσαν το αυταρχικό καθεστώς του Τούρκου ηγέτη. Ύστερα από μία δεκαετία ευμάρειας, οι τουρκικές αγορές επέστρεψαν και πάλι υπό την δυσκίνητη κρατική διαχείριση και η αναδυόμενη οικονομία της χώρας ξέμεινε από καύσιμα.

Οι ρωγμές έγιναν πιο βαθιές λίγο αργότερα με οικονομικούς αξιωματούχους να εγκαταλείπουν το ΑΚP, το κόμμα του Ερντογάν, λόγω των αφόρητων πιέσεων να μειώσει η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας τα επιτόκια, ακόμα κι όταν η τουρκική λίρα έπεσε σε κρίση το 2018 και στα τέλη του 2021. Τα τελευταία πέντε χρόνια, η λίρα υποχώρησε 80% έναντι του δολαρίου.

Διαβάστε επίσης:

Ντεμιρτάς από τη φυλακή: «Προστατέψτε τις ψήφους σας, κερδίζει όλη η Τουρκία»