Τι περιλαμβάνει η ιστορική συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και ΕΕ

Τις γενικές γραμμές της ιστορικής συμφωνίας για την σχέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Βρετανία μετά την 1η Ιανουαρίου, όταν και θα έχει ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος του Brexit, παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η συμφωνία χαρακτηρίστηκε «δίκαιη και ισορροπημένη» από την πλευρά της ΕΕ, ενώ ο Μπόρις Τζόνσον πανηγύρισε λέγοντας πως Βρετανία επανακτά τον έλεγχο των νόμων και της μοίρας της.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η συμφωνία προβλέπει τα εξής:

Για τα αγαθά

Η συμφωνία διασφαλίζει τις εμπορικές συναλλαγές χωρίς τελωνειακούς δασμούς, ούτε ποσοστώσεις, «για όλα τα αγαθά που συμμορφώνονται με τους κανόνες καταγωγής», κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε εμπορική συμφωνία.

Οι επιχειρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου διατηρούν έτσι την πρόσβασή τους σε μια τεράστια ενιαία αγορά 450 εκατομμυρίων καταναλωτών και οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές σε μια αγορά 66 εκατομμυρίων Βρετανών καταναλωτών.

Με τη διευθέτηση αυτή αποφεύγεται η διάσπαση στις αλυσίδες παραγωγής, που θα προκαλούσε πολλά προβλήματα σε ορισμένους τομείς, όπως στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Για τον ανταγωνισμό

Η Βρετανία και η ΕΕ δεσμεύονται να τηρήσουν τους ίσους όρους ανταγωνισμού «διατηρώντας τα υψηλά επίπεδα προστασίας σε τομείς όπως είναι η προστασία του περιβάλλοντος, η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής και η τιμολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, η φορολογική διαφάνεια και οι κρατικές επιδοτήσεις».

Στην περίπτωση που η μία από τις δύο πλευρές δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις της, δίνεται η δυνατότητα λήψης «διορθωτικών μέτρων», όπως είναι η επιβολή τελωνειακών δασμών.

Για τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών

Εάν κάποια πλευρά δεν τηρήσει τη συμφωνία, θα αναλάβει να εξετάσει το πρόβλημα ένας μηχανισμός επίλυσης διαφορών, όπως γίνεται στις περισσότερες εμπορικές συμφωνίες.

Λόγω της κατηγορηματικής άρνησης του Λονδίνου, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα έχει δικαίωμα παρέμβασης σε αυτή τη διαδικασία. Ένα «Κοινό Συμβούλιο» θα παρακολουθεί αν εφαρμόζεται και ερμηνεύεται ορθά η συνθήκη.

Για την αλιεία

Η συμφωνία προβλέπει ότι οι Ευρωπαίοι αλιείς θα έχουν πρόσβαση στα βρετανικά νερά για μια μεταβατική περίοδο 5,5 ετών, μέχρι τον Ιούνιο του 2026.

Ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε νωρίτερα πως κατά τη συγκεκριμένη μεταβατική περίοδο το ποσοστό αλιευμάτων για τους βρετανούς ψαράδες θα αυξηθεί από το 50% κοντά στα 2/3. Από την πλευρά του ο ευρωπαίος διαπραγματευτής για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ δήλωσε πως η ΕΕ θα στηρίξει τους ευρωπαίους αλιείς που πλήττονται από την συμφωνία.

Για τις μεταφορές

Η συμφωνία εξασφαλίζει την αεροπορική, οδική και σιδηροδρομική σύνδεση των βρετανικών νησιών με την ηπειρωτική Ευρώπη, αλλά η Βρετανία θα απολέσει ορισμένα από τα πλεονεκτήματά που απολάμβανε όταν ήταν μέλος της ενιαίας αγοράς.

Ο στόχος είναι να μην υπονομευθούν τα δικαιώματα των επιβατών, των εργαζομένων αλλά και η ασφάλεια των μεταφορών.

Για τα προγράμματα της ΕΕ

Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να συμμετέχει σε ορισμένα προγράμματα της ΕΕ για την περίοδο 2021-27, όπως το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon Europe, υπό την προϋπόθεση ότι θα συμβάλλει στον προϋπολογισμό τους.

Η Βρετανία πάντως ανακοίνωσε πως αποχωρεί από το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus.

Για τη δικαστική συνεργασία

Η συμφωνία καθορίζει «ένα νέο πλαίσιο» στην αστυνομική και δικαστική συνεργασία των δύο πλευρών, ιδίως για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του διασυνοριακού εγκλήματος.

Η συνεργασία αυτή θα μπορεί να διακοπεί αν το Ηνωμένο Βασίλειο αναστείλει τη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Για την εξωτερική πολιτική

Η συνεργασία σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική, την ασφάλεια και την άμυνα, δεν καλύπτεται από τη συμφωνία, γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο δεν ήθελε να διαπραγματευτεί αυτά τα ζητήματα.

Διαβάστε επίσης: 

Brexit: Σε ιστορική συμφωνία κατέληξαν Βρετανία και ΕΕ

Συμφωνία Βρετανίας-ΕΕ: Μεταβατική περίοδο 5,5 ετών για το ζήτημα της αλιείας – «Λογική περίοδος» λέει ο Τζόνσον

Κυριάκος Μητσοτάκης: Μπορούμε να οικοδομήσουμε μια αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας