Σαφές μήνυμα ενίσχυσης των διμερών σχέσεων σε στρατηγικό και γεωπολιτικό επίπεδο εξέπεμψε η 4η Διακυβερνητική Διάσκεψη Ιταλίας – Τουρκίας που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, υπό την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν και της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Το Κοινό Ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά το πέρας των συνομιλιών αποτυπώνει τη βούληση των δύο πλευρών για στενότερη συνεργασία σε κρίσιμους τομείς, όπως η άμυνα, η ενέργεια και η ευρωπαϊκή πολιτική.

Η Άγκυρα φαίνεται να αξιοποιεί τη στρατηγική της σχέση με την Ιταλία ως μέσο ενίσχυσης της παρουσίας της στις ευρωπαϊκές αμυντικές δομές. Η συνεργασία μεταξύ της Baykar και της ιταλικής Leonardo, καθώς και η εξαγορά της Piaggio Aerospace, ενισχύουν το αφήγημα της Τουρκίας για συμμετοχή σε ευρωπαϊκά αμυντικά έργα. Παράλληλα, εκφράζεται πρόθεση συμμετοχής της χώρας στα ευρωπαϊκά εξοπλιστικά κονδύλια, ύψους άνω των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ.

1

Στο ανακοινωθέν κυριαρχούν θεματικές οικονομικής και στρατιωτικής συνεργασίας, με πλήρη απουσία αναφορών σε ζητήματα κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παράγοντες που συνήθως συνοδεύουν τις ενταξιακές φιλοδοξίες στην Ε.Ε. Επιπλέον, καταγράφεται πλήρης ταύτιση της ιταλικής πλευράς με τη γραμμή της Άγκυρας για τις θαλάσσιες ζώνες στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς μνεία στο Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ρητή αναφορά στη διοργάνωση Πολυμερούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, πρόταση της Τουρκίας, την οποία πλέον στηρίζει και η Ιταλία. Αν και παρουσιάζεται ως μηχανισμός διαλόγου, απουσιάζει η αναφορά στην ανάγκη συμμόρφωσης με το κοινοτικό κεκτημένο και στο Κυπριακό, το οποίο επίσης δεν θίγεται στο κείμενο.

Η στρατηγική αμυντική συνεργασία ενισχύεται περαιτέρω με συμφωνία για σειρά κοινών δράσεων, τεχνικών επαφών και υψηλού επιπέδου επισκέψεων. Παράλληλα, καταγράφεται η επιτυχής υλοποίηση κοινών προγραμμάτων αμυντικής βιομηχανίας, στοιχείο που παρουσιάζεται ως παράδειγμα προς μίμηση στο πλαίσιο της Συμμαχίας.

Η Ρώμη υποστηρίζει επίσης την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης Ε.Ε.-Τουρκίας, χωρίς όμως αναφορά στην υποχρέωση εφαρμογής του Πρωτοκόλλου έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, που παραμένει κράτος-μέλος της Ένωσης.

Η κοινή διακήρυξη επεκτείνεται και σε ζητήματα περιφερειακής σταθερότητας, με αναφορές σε κρίσεις στη Μέση Ανατολή, χωρίς ωστόσο να περιλαμβάνει δεσμεύσεις ή αναφορές στην αποφυγή χρήσης βίας ή στην ανάγκη επίλυσης χρονίων διεθνών διαφορών με βάση το διεθνές δίκαιο.

Η συνεργασία επεκτείνεται και στον τομέα της ενέργειας, με συμφωνία για ανάληψη κοινών έργων σε τρίτες χώρες στον τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου, που ενισχύει τη γεωοικονομική επιρροή της τουρκικής κρατικής εταιρείας TPAO.

Ενώ οι διμερείς σχέσεις Ιταλίας – Τουρκίας εδράζονται σε ισχυρά οικονομικά και γεωπολιτικά θεμέλια, προβληματισμό προκαλεί η απουσία εξισορροπητικών θέσεων από την πλευρά της Ρώμης σε ζητήματα θεμελιωδών ευρωπαϊκών αξιών. Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι εκείνη μιας σιωπηρής αποδοχής των τουρκικών επιδιώξεων, χωρίς την απαραίτητη αναφορά στις ευρωπαϊκές προϋποθέσεις και υποχρεώσεις.

 

Διαβάστε επίσης 

Πούτιν: Βέβαιος ότι θα αποκαταστήσει τελικά τις σχέσεις του με την Ευρώπη

Ισραήλ: Σε πύρινο κλοιό η Ιερουσαλήμ – Ζητήθηκε βοήθεια και από την Ελλάδα

Ντόναλντ Τραμπ: «Εξετάζει προσεκτικά» μια δικαστική προσφυγή σε βάρος των New York Times