Την επί δεκαετίες αδυναμία του πολιτικού κόσμου να αντιμετωπίσει τις παράλογες συνδικαλιστικές απαιτήσεις και πολιτικές της ΓΕΝΟΠΔΕΗ σε συνδυασμό με την πάγια τακτική των κομμάτων να τοποθετούν στην διοίκηση της κατά κανόνα αποτυχημένους πολιτικούς, καλείται σήμερα να πληρώσει ο πολίτης και η οικονομία.

Η τάση απολιγνιτοποίησης είναι γνωστή και σαφής εδώ και χρόνια. Η συζήτηση έχει διεξαχθεί και διεξάγεται σε παγκόσμια κλίμακα, με πλήρη διαφάνεια και ξεκάθαρους στόχους.

Η Ε.Ε. έχει καθορίσει προδιαγραφές που οφείλουν να υιοθετήσουν τα κράτη-μέλη. Το περίφημο target model (20/20/20) έχει αναλυθεί κατά κόρο.

Η χώρα μας αγνόησε τα πάντα. Τον Ιούνιο του 2012 μία σημαντική μελέτη της McKinsey που έγινε με πρωτοβουλία του ΣΕΒ σχετικά με το μέλλον της ελληνικής οικονομίας μέχρι το 2020, υπογράμμισε και προσδιόρισε βήματα για να συμβαδίσει η χώρα μας με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και τις σύγχρονες επιταγές.

Η χώρα μας περιορίστηκε να «τρώει» πρόστιμα.

Ήταν τόσο μεγάλη η ισχύς του λόμπι της ΓΕΝΟΠ και των υπέρμαχων του λιγνίτη, που το 2015 κόντρα στην απόλυτη βεβαιότητα ότι το κόστος για τις εκπομπές ρύπων θα εκτινασσόταν σε δυσθεώρητα ύψη, η ΔΕΗ –με όλες τις ευλογίες του ΣΥΡΙΖΑ—προχώρησε στην κατασκευή λιγνιτικού σταθμού που δεν επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί. Το κόστος ξεπέρασε τα 5 δις. ευρώ. Σήμερα, ο σταθμός αυτός χρησιμοποιείται μόνο σε απόλυτα έκτακτη ανάγκη και με τεράστιο κόστος.

Η άνοδος του κόστους των εκπομπών ρύπων (από 4 ευρώ τον τόνο το 2018 σε 50 ευρώ σήμερα) έχει ήδη εκτροχιάσει σχέδια και πολιτικές. Η άνοδος της τιμής του φυσικού αερίου επιτείνει το πρόβλημα. Και η απόφαση της Ε.Ε. να επιταχύνει την μετάβαση στην πράσινη οικονομία (Fit for 55) είναι το…κερασάκι στην τούρτα.

Ακολουθώντας πάγια τακτική, ο υπουργός περιβάλλοντος και ενέργειας Κώστας Σκρέκας συμπεριφέρεται σαν να προέρχεται από παρθενογένεση. Και, πάλι κατά πάγια κομματική τακτική, αναζητά ευθύνες για κερδοσκοπία και καταχρηστικές συμπεριφορές. Φαίνεται πως ζήλεψε την φήμη Κεδίκογλου.

Θα περίμενε κανείς μία πιο εφευρετική, μία πιο καινοτόμα, προσέγγιση από υπουργό κυβέρνησης Κυριάκου Μητσοτάκη. Όχι πως έχει να επιδείξει πολλά, μετά την θητεία του Κωστή Χατζηδάκη –αντίθετα μάλλον κατά του περιβάλλοντος είναι αν κρίνει κανείς από ορισμένες αποφάσεις του σχετικά με την προστασία φυσικών περιοχών.

Δυστυχώς, κυβέρνηση, καταναλωτές, βιομηχανία, ιδιώτες πάροχοι και ΔΕΗ βρίσκονται στην κλασσική περίπτωση «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Σε πρώτο στάδιο, η αύξηση της τιμής ρεύματος είναι αναπόφευκτη.

Τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση;

Καταρχάς να φροντίσει να ενημερώσει τους πολίτες τους λόγους. Μπορεί η ίδια να μην φέρει ευθύνη για την σημερινή κατάσταση, αλλά ούτε αυτή προέρχεται από παρθενογένεση. Να αναλάβει τις ευθύνες που της αναλογούν – ως διάδοχος κατάσταση – κι ας είναι αυτή που έκανε τα μέγιστα και αποτελεσματικά για να σώσει την ΔΕΗ και να βάλει την χώρα στον δρόμο για την πράσινη μετάβαση.

Στην διαδικασία αυτή να αναδείξει τις πρόσφατες – έτσι για να μην ξεχνιόμαστε – ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά του αρμόδιου υπουργού (λέγε με Σταθάκη) για την απόφαση του νέου σταθμού της Πτολεμαΐδας.

Κατά δεύτερο λόγο, να αλλάξει τα κίνητρα για την θερμομόνωση των κτιρίων. Αντί για επιδοτήσεις να δώσει έκπτωση στον φόρο. Μόνο έτσι θα επεκταθεί η πρακτική σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας.

Τρίτο, να αλλάξει την τιμολόγηση, εισάγοντας ένα ακόμη πιο έντονο παραμετρικό σύστημα με προοδευτικές χρεώσεις, ώστε να ελαχιστοποιήσει την επίπτωση στα χαμηλά εισοδήματα και ταυτόχρονα να αποθαρρύνει την σπατάλη ενέργειας που εξακολουθεί να είναι μεγάλη στην χώρα μας.

Η ΡΑΕ παίζει ένα επικίνδυνο παιγνίδι, διότι πάει να μεταφέρει το κόστος της προσαρμογής στους ιδιώτες πάροχους—λες και η αποστολή της είναι να σώσει την ΔΕΗ.

Στο παρελθόν, η ΔΕΗ έχει αποδείξει πως δεν έχει κατά νου το συμφέρον  της κοινωνίας. Οι πρόσφατες αλλαγές στην διοίκηση, στις πολιτικές και στην λειτουργία της – καθόλα ορθές και αποδεκτές – δεν έχουν προλάβει να δημιουργήσουν αίσθημα εμπιστοσύνης στο κοινό. Ας προσέξει, διότι τα μονοπώλια –κρατικά ή ιδιωτικά—δεν είναι αποδεκτά.

Δικαιολογημένα διαμαρτύρονται οι ιδιώτες. Η μορφή του κρατικού παρεμβατισμού που πάει να επιβάλει η ΡΑΕ είναι απαράδεκτη και ξεπερασμένη. Ας προσέξει αναλογικά και ο αρμόδιος υπουργός. Ας καθίσουν όλοι στο τραπέζι και οι κύριοι υπεύθυνοι ας αναλάβουν τις ευθύνες τους. Διαφορετικά, με πολιτικές βγαλμένες από το βιβλίο του ΠΑΣΟΚ του 1980, ο τομέας της ενέργειας κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα.