Στη Γαλλία μόλις ολοκληρώθηκε ο πρώτος γύρος των περιφερειακών εκλογών, ενώ στην Ισπανία οι βουλευτικές εκλογές θα λάβουν χώρα σε δύο εβδομάδες. Υπάρχουν σαφείς κίνδυνοι και στις δύο περιπτώσεις, αν και πιστεύουμε ότι τελικά θα περιοριστούν. Τα εκλογικά αποτελέσματα στη Γαλλία δείχνουν σημαντική υποστήριξη προς την άκρα δεξιά (28%). Πρόκειται περί νίκης του Εθνικού Μετώπου (FN), ωστόσο δεν είναι ακόμη σαφές εάν το κόμμα θα κερδίσει την προεδρία σε μία ή σε περισσότερες περιφέρειες.

Πολλά θα εξαρτηθούν από την αντίδραση του εκλογικού σώματος, το οποίο θα μπορούσε να συνασπιστεί σχηματίζοντας ένα «ρεπουμπλικανικό μέτωπο» κατά του FN. Ο δεύτερος γύρος των εκλογών, την ερχόμενη Κυριακή, θα μας επιτρέψει να εκτιμήσουμε καλύτερα τη θέση που θα καταλάβουν τα παραδοσιακά κόμματα, κυρίως ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2017. Ωστόσο είναι αξιοσημείωτο ότι η άνοδος της άκρας δεξιάς στη Γαλλία δεν οφείλεται μόνο στις οικονομικές εξελίξεις, αλλά και σε εθνικιστικά και αντιμεταναστευτικά κίνητρα. Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται στην Ευρώπη τα κόμματα της άκρας αριστεράς να χάνουν έδαφος, σε αντίθεση με τα κόμματα της άκρας δεξιάς, γεγονός που υποδηλώνει την εμφάνιση νέων πολιτικών ρίσκων. Επίσης, παρατηρείται ότι η αύξηση της ανεργίας των νέων συνδέεται με την άνοδο ακραίων κομμάτων.

Στην Ισπανία, υπάρχει ο κίνδυνος να προκύψει μια ασταθής κεντροδεξιά κυβέρνηση, ακόμη και μια κεντροαριστερή, η οποία θα πρέπει να υποστηριχθεί από σειρά μικρότερων κομμάτων. Ωστόσο, φαίνεται ότι η υποστήριξη προς το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα Podemos έχει ήδη κορυφωθεί, ενώ η άνοδος πρόσφατα του κεντρώου κόμματος των Ciudadanos θα μπορούσε να αποτελέσει έκπληξη για τις αγορές. Γενικά οι ισπανικές εκλογές φαίνεται ότι ενέχουν λιγότερους κινδύνους απ’ ό,τι φαινόταν πριν από λίγους μήνες. Η άνοδος του Podemos, της ισπανικής απάντησης στον ΣΥΡΙΖΑ, και των φιλελεύθερων Ciudadanos αποτελεί πρόκληση για το παραδοσιακά δικομματικό ισπανικό πολιτικό σύστημα. Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, τα δύο παραδοσιακά κόμματα, το Λαϊκό (P.P.) και το Σοσιαλιστικό (PSOE), συγκεντρώνουν το 50%, ποσοστό σημαντικά μικρότερο από το 70% που είχαν αποσπάσει στις εκλογές του 2011. Το κυβερνών P.P. λογικά θα πρέπει να ενισχυθεί από την ισχυρή ανάπτυξη της ισπανικής οικονομίας, ενώ επίσης προσπαθεί να κερδίσει ψήφους τονίζοντας την πολιτική απειρία των Podemos και Ciudadanos.

Μία κυβέρνηση συνασπισμού Σοσιαλιστών και Podemos φαντάζει απίθανη δεδομένης της υποχώρησης της απήχησης των τελευταίων τους πρόσφατους μήνες. Ακόμη και αν γινόταν πραγματικότητα, ένας κεντροαριστερός συνασπισμός στην Ισπανία δεν θα προκαλούσε τόση αναταραχή όση ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα. Κεντρικό σενάριο παραμένει ο σχηματισμός κυβέρνησης από το Λαϊκό Κόμμα, την οποία θα υποστηρίζουν οι Ciudadanos είτε επίσημα είτε στο πλαίσιο συμφωνίας στήριξης. Ο Αλμπερτ Ριβέρα, επικεφαλής των Ciudadanos, πιθανότατα ανυπομονεί να κυβερνήσει, επίσης όμως ανησυχεί για την τύχη που έχουν τα μικρότερα κόμματα σε κυβερνητικούς συνασπισμούς, συνεπώς οι διαπραγματεύσεις θα είναι δύσκολες και μπορεί να ολοκληρωθούν χωρίς συμφωνία.

Βραχυπρόθεσμα φαντάζει απίθανη η επανάληψη ενός γεγονότος όπως η πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Προβλέπουμε ότι η αναταραχή που θα προκληθεί με αφορμή τις γαλλικές και ισπανικές εκλογές θα είναι βραχύβια. Η βελτίωση της οικονομίας που βλέπουμε στο μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης, η εντύπωση ότι υποχωρούν οι ακραίες απόψεις στο εσωτερικό των περισσότερων «αντισυστημικών» κομμάτων και η άνοδος νέων κεντρώων κομμάτων ανά την Ευρώπη μάς κάνουν να πιστεύουμε ότι οι πολιτικοί κίνδυνοι θα υποχωρήσουν προς το παρόν.

Ωστόσο, η μετανάστευση και η τρομοκρατία αποτελούν νέες προκλήσεις. Συνεπώς θα μπορούσαν να εμφανιστούν σύντομα νέες σημαντικές πολιτικές ανησυχίες εάν δεν αντιμετωπιστούν με μεγαλύτερη επιτυχία τα αίτια των οικονομικών προβλημάτων και οι νέες πολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.

* Περίληψη ανάλυσης της Credit Suisse με τίτλο «European Economics: Christmas Polls» των αναλυτών Christel Aranda-Hassel, Mirco Bulega, Peter Foley, Neville Hill, Sonali Punhani και Giovanni Zanni, που δημοσιεύθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2015.