Αντώνης Κεφαλάς-Αρθρογράφος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Τώρα που σίγασε κάπως ο θόρυβος από την πετυχημένη επίσκεψη του Νίκου Δένδια στην Τουρκία και έχουν αρχίσει, πολύ δειλά είναι η αλήθεια, να βλέπουμε τις θετικές επιπτώσεις, είναι ίσως ο καιρός να δούμε ξανά την Τουρκία –με άλλο μάτι.
Γιατί η χώρα αυτή ξεπέρασε πλέον το μεταίχμιο και η πορεία της από εδώ και πέρα είναι σαφής: επιστρέφει στις ρίζες της.
Ο μεγάλος ιστορικός Samuel Huntington την χαρακτήρισε ως «διχασμένη χώρα» (torn country). Σήμερα, σχεδόν 30 χρόνια μετά, η ακρίβεια της παρατήρησης του είναι ανατριχιαστική—με την έννοια ότι ο διχασμός της τέλειωσε.
Η Τουρκία είναι μία χώρα όπου η ηγεσία της προσπάθησε να την κάνει να ασπαστεί τα Δυτικά πρότυπα, την Δυτική κουλτούρα, ενώ η ιστορία της, η παράδοση της, η κουλτούρα της κάθε άλλο παρά Δυτική ήταν.
Ο (τότε) πρόεδρος Ozal υπήρξε σαφής: η Τουρκία, δήλωσε, δεν θα γίνει ποτέ μέλος της Ε.Ε. διότι «εμείς είμαστε Μουσουλμάνοι και αυτοί είναι Χριστιανοί»
Ο Kemal Attaturk προσπάθησε να εισάγει στην Τουρκία την κουλτούρα του σύγχρονου, κοσμικού, δυτικοευρωπαϊκού κράτους. Οι διάδοχοι του προχώρησαν και έβαλαν την Τουρκία στο ΝΑΤΟ, σε μία προσπάθεια να ενισχύσουν τους δεσμούς με την Δύση. Στον Πόλεμο του Κόλπου η Τουρκία στάθηκε με τις ΗΠΑ και στους συμμάχους τους.
Διχασμένη, όμως, ήταν πάντα. Το 1960 συμμετείχε στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας (Economic Cooperation Organization) με μέλη το Ιράν, Πακιστάν, Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Κιργιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν και Αφγανιστάν. Ήδη, από τότε, είχε αναγνωρίσει ότι η πορεία προς την Δύση ήταν αν όχι αδύνατη, πάντως δύσβατη.
Ούτε η λυκοφιλία με την Ρωσία πρέπει να εκπλήσσει. Ήδη, από το 1990, η Τουρκία διέβλεψε στην κατάρρευση της ΕΣΣΔ την ευκαιρία να αποκτήσει μεγαλύτερο βάρος στην περιοχή. Στο πλαίσιο αυτό, δεν πρέπει να προξενεί εντύπωση η απόφαση του Ερντογκάν να αναμιχθεί στην Αρμενία. Παραβλέπεται ότι το 1992 και το 1993, η Τουρκία είχε και πάλι αναμιχθεί στρατιωτικά στην διαμάχη, υποστηρίζοντας τους ομόλογους της από πλευράς θρησκείας, γλώσσας και εθνότητας στο Αζερμπαϊτζάν. Όπως δήλωναν Τούρκοι αξιωματούχοι εκείνη την εποχή «ίσως πρέπει να δείξουμε ότι υπάρχει μία μεγάλη Τουρκία στην περιοχή».
Σήμερα, η εκ νέου εμπλοκή της έδωσε άλλοθι στην Ρωσία και ταυτόχρονα εξυπηρέτησε τα σχέδια της για να πάρει το έπαθλο της μεγάλης περιφερειακής δύναμης.
Παλαιότερα, ο διχασμός της Τουρκίας ελεγχόταν λόγω της παράδοσης που άφησε ο Kemal στο στράτευμα. Ο Ερντογκάν έκανε προσεκτικά βήματα. Δεν βιάστηκε, κι ας ασπαζόταν την Ισλαμική κουλτούρα. Μετά το 2016, βρήκε την ευκαιρία. Και η Τουρκία δεν είναι πλέον μία διχασμένη χώρα.
Είναι μία χώρα που επιστρέφει στην ιστορία της και στην κουλτούρα της, μία χώρα που σταδιακά με αποφασιστικότητα υλοποιεί αυτό το όραμα.
Δεν είναι διόλου τυχαία η κραυγή της αντιπολίτευσης που επικαλέστηκε το φάντασμα του Menderes, στην προσπάθεια της να προειδοποιήσει για τον πλήρη εξισλαμισμό της Τουρκίας. Διότι εκεί έχουν φτάσει τα πράγματα: με την κάθε ημέρα που περνά η Τουρκία προσχωρεί στο Ισλάμ.
Από μία άποψη, άλλη λύση δεν έχει. Προσπάθησε να αποκηρύξει την Μέκκα, αλλά την αποκήρυξαν οι Βρυξέλλες. Η βάση αυτή, η στάση της Ελλάδος πάντως διευκολύνει τον ολισθηρό δρόμο της επιστροφής της γείτονας χώρας στις ρίζες της.
Διότι, το πρόσωπο του καλού παιδιού που προβάλει ο Ερντογκάν αποτελεί απαραίτητο στοιχείο στον σχεδιασμό του να εμφανίσει τις διαφορές με την Ελλάδα ως μία διμερή διαμάχη, μακριά από τα Ευρωπαϊκά λιβάδια. Το μόνο που θέλει η Τουρκία από την δύση είναι λεφτά.Γι’ αυτό και η παράσταση Δένδια στην Άγκυρα ήταν έντονη, είχε κρίσιμη σημασία και πέρασε πολλαπλά μηνύματα.
Η Ελλάδα θα πρέπει να δεχτεί ότι ο δρόμος της Τουρκίας προς την Ευρώπη έκλεισε οριστικά, διότι αυτό θέλουν και οι δύο πλευρές.
Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ θα πρέπει να δεχτούν ότι τα ρομαντικά όνειρα της για μία Τουρκία που θα αποτελούσε το παράδειγμα συνύπαρξης της κοσμικής Δύσης με το θρησκευτικό Ισλάμ, ήταν αυτό ακριβώς: ένα όνειρο, και μάλιστα φευγαλέο.
Ο Ερντογκάν ήρθε για να μείνει. Όχι ως άτομο ή πρόσωπο, αλλά γι’ αυτό που αντιπροσωπεύει.
Το νέο σύνορο της Δύσης με το Ισλάμ είναι τώρα η χώρα μας.
