Η εύθραυστη δημοκρατία

Τα γεγονότα της 6^ης Ιανουαρίου 2021 στις ΗΠΑ οφείλουν να προβληματίσουν όλες τις δημοκρατικές χώρες.

Στην ουσία οφείλουν να τις τρομοκρατήσουν. Αποτελούν απτή και σκληρή επιβεβαίωση της διαπίστωσης ότι ο θεσμός της δημοκρατίας είναι εύθραυστος.

Στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα η δημοκρατία κινδύνευσε το καλοκαίρι του 2015. Τότε, ένας λαϊκιστής ηγέτης φοβήθηκε και, την τελευταία στιγμή,  έκανε πίσω. Δεν συνέβη το ίδιο, όμως, με την υπόθεση Novartis.

Οι εκλογές που έτυχε να γίνουν πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία ήταν αυτές που εμπόδιζαν την εξέλιξη. Έτυχε. Διαφορετικά, με ύπουλο και σχεδόν αθέατο τρόπο, η υπονόμευση που είχε ήδη συντελεστεί της δικαιοσύνης θα είχε επεκταθεί και στην αποδυνάμωση μεγάλης μερίδας σημαντικού πολιτικού προσωπικού.

Στις ΗΠΑ, ένας αδίστακτος λαϊκιστής, ενθάρρυνε ένα άτακτο πλήθος να επιτεθεί στο Κογκρέσο και να εμποδίσει την επικύρωση της εκλογής του ήττας.

Η στήλη αυτή είχε προειδοποιήσει (14/12) ότι:

Τα βλέμματα του κόσμου θα είναι στραμμένα  στις ΗΠΑ το διήμερο της 5^ης και 6^ης Ιανουαρίου 2021. Στην πρώτη ημερομηνία αποφασίζεται η πλειοψηφία της Γερουσίας, που θα κριθεί από τις γερουσιαστικές εκλογές στην πολιτεία της Γεωργίας. Στη δεύτερη, θα φανεί αν ο Tramp θα συνεχίσει να απορρίπτει το αποτέλεσμα και θα επιδιώξει, χωρίς ελπίδα, να ανατρέψει στο Κογκρέσο τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας των Ελεκτόρων που έγινε στις 14 Δεκεμβρίου 2021. Αν το πράξει, θα είναι το κάλεσμα προς τους υποστηρικτές του να ξεκινήσουν τον κλεφτοπόλεμο κατά του Biden. 

Ο πλέον αποτυχημένος και ψυχοπαθής πρόεδρος των ΗΠΑ δεν σταμάτησε εκεί. Όταν υπό την τρομακτική πίεση των συμβούλων του εξέδωσε ανακοίνωση, δεν δίστασε να επαναλάβει τα ψέματα για εκλογική νοθεία και επικρότησε τον όχλο βροντοφωνάζοντας «Σας αγαπώ», πριν τους προτρέψει υποτονικά «να πάνε σπίτι».

Ακόμη χειρότερα, μετά τα γεγονότα που παραλίγο να οδηγήσουν στην κατάλυση της δημοκρατίας, υπήρξαν γερουσιαστές και βουλευτές που είχαν το θράσος να συνεχίσουν την αδιανόητη και αδιέξοδη διαδικασία της αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων. Τα πρόσωπα τους είναι τα πρόσωπα του αυταρχισμού, του λαϊκισμού, της μάχης για την εξουσία χωρίς όρια.

Ας μην εθελοτυφλούμε: στις 6/1/2021 ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιχείρησε πραξικόπημα.

Σήμερα, παρά την αποτυχία του εγχειρήματος, η δημοκρατία εξακολουθεί να βρίσκεται υπό πολιορκία –και όχι μόνο στις ΗΠΑ.

Ο λαϊκισμός είναι σε άνοδο –και μαζί του ο αυταρχισμός. Το φαινόμενο είναι ένα και το αυτό. Και είναι παγκόσμιο. Η πανδημία, η κλιματική αλλαγή, η μετανάστευση, η ψηφιοποίηση το ενισχύουν.

Η σύγχρονη ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στην διαφθορά του καπιταλισμού. Εδώ και 30 χρόνια ο καπιταλισμός-καζίνο δεν δημιουργεί αξία, εκμεταλλεύεται την αξία με τον πλέον αναίσχυντο τρόπο.

Δύο φωτογραφίες. Η μία χθες, από αυτό το site: σαμπάνιες περιλούζουν μία μικρή ομάδα που γιορτάζει την εκτίναξη του Dow Jones πάνω από τον δείκτη του 31.000. Η άλλη, από ένα νοσοκομείο στην Λατινική Αμερική, με δεκάδες ασθενείς στοιβαγμένους σε αίθουσας βιαστικά αναδομημένες για να υποστηρίξουν εντατική θεραπεία –και παιδιά αποστεωμένα από την έλλειψη φαγητού.

Δύο κόσμοι. Όσο συνυπάρχουν η δημοκρατία θα κινδυνεύει. Όσο τα κράτη και οι κυβερνήσεις τους, όσο οι επιχειρηματίες και οι επιχειρήσεις τους ανέχονται αυτήν την κατάσταση, όσο δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους για την διορθώσουν, τόσο η δημοκρατία θα κινδυνεύει.

Ο καπιταλισμός δεν γεννήθηκε από την τεχνολογία. Πρώτα ήρθαν οι ιδέες και η πολιτική ελευθερία και μετά ακολούθησε η επανάσταση της τεχνολογίας – είτε ήταν στον 18^ο αιώνα, είτε στον 19^ο, είτε στο 20^ο και στον 21^ο.

Η δημοκρατία και ο καπιταλισμός συνυπάρχουν εδώ και περίπου 300 χρόνια. Σήμερα, η διαφθορά του συστήματος, σήμερα όπου ο καπιταλισμός αποτελεί την παγκόσμια μοναδική μέθοδο παραγωγής, η αδυναμία του να αντιμετωπίσει – όπως το έκανε στην περίοδο 1945/1975– το πρόβλημα της ανισότητας, νομοτελειακά θα οδηγήσει στην διάρρηξη της σχέσης, στην απώλεια της πνευματικής και της προσωπικής ελευθερίας.

Το κράτος μόνο του δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Εξάλλου, το κράτος ανέχθηκε τον καπιταλισμό-καζίνο και τον ενίσχυσε κοινωνικοποιώντας τα ρίσκα και ιδιωτικοποιώντας το κέρδος. Απαιτείται μία νέα μεγάλη συμμαχία των κοινωνικών εταίρων, του κράτους, του επιχειρηματικού κόσμου, των εργαζομένων, με ένα στόχο: την μείωση των ανισοτήτων κάθε μορφής.

Το μεγάλο βάρος οφείλει να πέσει στον επιχειρηματικό κόσμο. Βρίσκεται στο κέντρο του κυκλώνα έχοντας συνεισφέρει και στην καταστρεπτική πορεία του. Μπορεί να προσποιούμαστε ότι η διαφθορά που επέτρεψε π.χ. στην Ελλάδα την δράση της οικογένειας Κουτσουλιούτσου και εξουδετέρωσε την αποτελεσματικότητα των θεσμών, είναι η εξαίρεση. Ενδόμυχα γνωρίζουμε ότι αυτή η καθολικότητα της θέσης δεν ισχύει.

Δεν είμαστε παρά ένα μικρό κράτος, σ’ ένα τεράστιο τρικυμισμένο ωκεανό. Δεν θα αλλάξουμε εμείς τον κόσμο. Μπορούμε να δώσουμε, όμως, το παράδειγμα ότι αυτή η συμμαχία είναι εφικτή. Και μπορούμε να το αποδείξουμε συμφωνώντας όλοι στην άμεση καθιέρωση του θεσμού του ελάχιστου εισοδήματος. Ένα πρώτο βήμα. Τώρα. Που η πανδημία μας έχει τινάξει στον αέρα και κάνουμε πως δεν το καταλαβαίνουμε.

Είμαστε η χώρα που έδωσε στον κόσμο την δημοκρατία –και η Αγγλία αυτή που έδωσε την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ας δώσουμε στον κόσμο το παράδειγμα μίας συμμαχίας—της μόνης που μπορεί να σώσει την δημοκρατία και τον φιλελεύθερο καπιταλισμό.

Διαβάστε επίσης:

ΗΠΑ: 68 άτομα έχουν συλληφθεί μετά τη βίαιη εισβολή στο Καπιτώλιο

Σοκ στις ΗΠΑ: Τέσσερις νεκροί από την εισβολή στο Καπιτώλιο (video)