Αναζητώντας την ευελιξία: Σε θέση μάχης για τους νέους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας

Κυριάκος Μητσοτάκης

Θέση στην μάχη που θα ακολουθήσει σχετικά με την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης παίρνουν ήδη οι χώρες της ευρωζώνης, διαμορφώνοντας ήδη τις πρώτες συμμαχίες, που φέρνουν πάλι στην επιφάνεια το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου.

Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έχει ήδη διατυπώσει την θέση της Ελλάδας υπέρ μεγαλύτερης ευελιξίας στους όρους, που αυτή την στιγμή βρίσκονται σε αναστολή λόγω πανδημίας με την Γενική Ρήτρα Διαφυγής.

Σε όλες τις δημόσιες τοποθετήσεις του το τελευταίο διάστημα ο κ. Μητσοτάκης τονίζει την ανάγκη μιας μεγαλύτερης ευελιξίας, χωρίς να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι σε μια νομισματική ένωση χρειάζεται «κάποια μορφή δημοσιονομικής ευθυγράμμισης», όπως είπε προχθές στο Athens Democracy Forum.

«Είχαμε αυτή τη συζήτηση με τον Μάριο Ντράγκι πριν από μια εβδομάδα και νομίζω ότι συμφωνούμε επί της αρχής ότι εάν πρόκειται να κάνουμε μεγαλύτερες δαπάνες για το κλίμα και για την άμυνα -επειδή θέλουμε μια Ένωση με γεωπολιτική διάσταση- θα πρέπει να ενσωματώσουμε αυτές τις επενδύσεις στον τρόπο σκέψης μας.

«Μεγαλύτερη ευελιξία»

Δεν μπορούμε να κινούμαστε σε δύο κατευθύνσεις. Δεν μπορείς να έχεις πολύ αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες και ταυτόχρονα να έχεις την προσδοκία ότι θα γίνουν επενδύσεις σε πολιτικές που θα αποφέρουν μακροπρόθεσμα, παρά βραχυπρόθεσμα οφέλη.

Πιστεύω λοιπόν ότι θα υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη δημοσιονομική πολιτική, χωρίς να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι σε μια νομισματική ένωση χρειάζεται κάποια μορφή δημοσιονομικής ευθυγράμμισης.

Και, μιλώντας για την Ελλάδα, είμαι πολύ αισιόδοξος ότι το 2023 θα έχουμε πρωτογενή πλεονάσματα. Το χρέος μας είναι μεγάλο. Πρέπει να το εξυπηρετήσουμε. Όμως έχει σχετικά χαμηλό κόστος αποπληρωμής για τα επόμενα 12 χρόνια. Αλλά θέλω να διασφαλίσουμε πως ό,τι κάνουμε είναι δημοσιονομικά βιώσιμο» είπε ο κ. Μητσοτάκης.

Και στην συνάντησή του με τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας, την Πέμπτη, ο κ. Μητσοτάκης επανήλθε στο θέμα σημειώνοντας ότι μετά το τέλος της πανδημίας «οι οικονομίες δεν μπορούν να υποστούν άλλους περιορισμούς».

Σημείωσε ακόμη ότι εργαλείο για την επανεκκίνηση των οικονομιών είναι το Ταμείο Ανάκαμψης, προτείνοντας να γίνει μόνιμο.

Ντράγκι: Μη ρεαλιστική η επιμονή στους κανόνες του παρελθόντος

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο πρωθυπουργός της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, ο οποίος σημείωσε ότι είναι ανάγκη να υπάρξει αλλαγή στους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας.

Σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε πριν από λίγες ημέρες σημείωσε ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει μια «ιδέα» για την αλλαγή του Συμφώνου Σταθερότητας, η οποία θα περιέχει τις προτάσεις όλων των χωρών του ευρώ και ίσως ολόκληρης της Ένωσης.

«Στόχος είναι να βρεθεί συναίνεση επί μια σειρά κανόνων. Η συζήτηση αναμένεται να συνεχιστεί καθ’ όλο το 2022. Είναι λίγο πρώιμο να πούμε -λεπτομερώς- τι ακριβώς θα κάνουμε, αλλά εγώ πιστεύω ότι υπάρχουν λόγοι, βάσει των οποίων θεωρώ ότι δεν είναι ρεαλιστικό να επιμείνουμε στους κανόνες του παρελθόντος.

Ακόμη καλύτερα, το να επιμείνουμε στους ίδιους κανόνες του παρελθόντος με την σημερινή χρηματο-οικονομική υποδομή, στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το θεωρώ κάτι το μη ρεαλιστικό.

Θα αρχίσει μια φάση προβληματισμού και επεξεργασίας και στην συνέχεια θα φτάσουμε σε μια κοινή απόφαση. Μπορεί να υπάρξουν συμπτώσεις απόψεων μεταξύ των διαφόρων χωρών και αυτό αποτελεί, φυσικά, μέρος της διαπραγμάτευσης, η οποία θα ξεκινήσει προς το τέλος του χρόνου.

Οι φειδωλοί

Από την άλλη πλευρά υπάρχει και η πλευρά των «φειδωλών» χωρών.

Σε non paper που κυκλοφόρησαν πριν από το προηγούμενο Ecofin οκτώ βόρειες και ανατολικές χώρες (Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, Λετονία, Σλοβακία, Φινλανδία και Τσεχία), υπογεγραμμένο από τους υπουργούς Οικονομικών τους, τόνιζαν την ανάγκη αποκατάστασης της δημοσιονομικής πειθαρχίας μετά το τέλος του 2022.

Όπως αναφέρεται στο έγγραφο, «η μείωση των υπερβολικών δεικτών χρέους πρέπει να παραμείνει κοινός στόχος» και «η Συνθήκη της ΕΕ υποχρεώνει όλα τα κράτη-μέλη να αποφεύγουν τα υπερβολικά ελλείμματα».

Οι χώρες που το συνυπογράφουν δηλώνουν ανοιχτές σε αλλαγές στους κανόνες, που θα τους απλοποιήσουν και θα ευνοήσουν τη «συνεπή, διαφανή και καλύτερη εφαρμογή αλλά και επιβολή» τους.

«Δεν πρέπει να υπάρξει διασύνδεση μεταξύ της απενεργοποίησης της Γενικής Ρήτρας Διαφυγής και μιας πιθανής αναθεώρησης του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης» σημειώνουν.

Ο παράγοντας Γερμανία

Παρόλο που οι συζητήσεις στην Ευρώπη για τις μετα-πανδημικές δημοσιονομικές πολιτικές έχουν ήδη ξεκινήσει, θεωρείται βέβαιο ότι δεν θα μπουν σε τροχιά πριν σχηματιστεί κυβέρνηση στην Γερμανία.

Οι Ευρωπαίοι κοιτούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις μετά τις εκλογές, αναμένοντας τον κυβερνητικό συνασπισμό που θα σχηματιστεί, ποιος θα είναι ο νέος καγκελάριος και ποιος ο υπουργός Οικονομικών.

Αυτή την στιγμή ένα από τα πιο πιθανά σενάρια είναι να αναλάβει καθήκοντα υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας ο αρχηγός του φιλελεύθερου FDP, Κρίστιαν Λίντνερ, ο οποίος θεωρείται ένθερμος υποστηρικτής της δημοσιονομικής σταθερότητας και της τήρησης των κανόνων.

Οι ισορροπίες, ωστόσο, θα διαμορφωθούν και από το ποιος θα γίνει ο επόμενος καγκελάριος της Γερμανίας: ο σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς ή ο συντηρητικός Άρμιν Λάσετ.

Στην παράμετρο αυτή στάθηκε στην συνέντευξή του και ο Μάριο Ντράγκι λέγοντας: «Η μελλοντική οικονομική πολιτική της Γερμανίας δεν θα εξαρτηθεί μόνον από τον νέο Γερμανό υπουργό Οικονομικών, αλλά και από τον καγκελάριο και ολόκληρη την νέα κυβέρνηση» είπε.

Διαβάστε ακόμη: