Το ύψος των νέων συντάξεων για ελευθέρους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους

Την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών από την 4^η κατηγορία και πάνω, ήτοι 297 ευρώ το μήνα, θα πρέπει να επιλέξουν από την 1^η Ιανουαρίου του 2020 όσοι νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι επιθυμούν να εξασφαλίσουν σύνταξη άνω των 1.000 ευρώ με παραμονή στην αγορά εργασίας από 35 έως 40 έτη.

Όσοι επιλέξουν να καταβάλλουν την ελάχιστη εισφορά της πρώτης κατηγορίας, ύψους 155 ευρώ, θα λάβουν 779 ευρώ μετά από 40 χρόνια ασφάλισης για το άθροισμα εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης, ενώ όσοι επιλέξουν την ανώτατη ασφαλιστική κατηγορία για 40 χρόνια καταβάλλοντας 500 ευρώ το μήνα θα λάβουν σύνταξη 1.659 ευρώ.

 Με το νέο σύστημα διαρθρώνεται εντελώς διαφορετικά ο τρόπος επιλογής του ύψους των ασφαλιστικών εισφορών από το προηγούμενο καθεστώς, καθώς οι μη μισθωτοί θα έχουν πλέον την απόλυτη ελευθερία επιλογής της μελλοντικής σύνταξης τους. Ο κάθε ασφαλισμένος με δραστηριότητα άνω των 5 ετών θα επιλέγει ελεύθερα το Δεκέμβριο κάθε έτους το επίπεδο των εισφορών του για το επόμενο έτος. Η επιλογή του επιπέδου των εισφορών θα καθορίζει και το επίπεδο της μελλοντικής σύνταξης. Σε αυτό το πλαίσιο, η επιλογή του ελεύθερου επαγγελματία θα καθορίζεται σε ετήσια βάση αρχικά από την οικονομική του δυνατότητα, αλλά και από τις δυνατότητες βελτίωσης της προσδοκώμενης σύνταξής του.

Αξιοποιώντας την ελευθερία της επιλογής, οι επαγγελματίες μπορούν να μεταπηδούν από κατηγορία σε κατηγορία ανά χρόνο και να ασφαλίζονται σε υψηλότερες κλίμακες για μικρότερα διαστήματα, ώστε να βελτιώνουν την βάση υπολογισμού της σύνταξής τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης σε συνεργασία με τον διοικητή του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης Χρήστο Χάλαρη εξετάζουν τον τρόπο που θα μπορούσε σταδιακά η επιλογή να μπορεί να γίνεται ανά εξάμηνο και στη συνέχεια ακόμη και ανά μήνα. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μετά την συγχώνευση του ΕΦΚΑ και του ΕΤΕΑΕΠ με την δημιουργία του e-ΕΦΚΑ και την απόκτηση ενιαίας ηλεκτρονικής δομής.

Οι νέες κλίμακες μηνιαίων εισφορών για τον κλάδο σύνταξης από την 1^η Ιανουαρίου του 2020 και μετά για το σύνολο των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί τις επόμενες μέρες στη Βουλή είναι:

• 1^η κατηγορία 155 ευρώ
• 2^η κατηγορία 186 ευρώ
• 3^η κατηγορία 236 ευρώ
• 4^η κατηγορία 297 ευρώ
• 5^η κατηγορία 369 ευρώ
• 6^η κατηγορία 500 ευρώ

Το ύψος της σύνταξης για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους  υπολογίζεται με τους ίδιους κανόνες που εφαρμόζονται για τους μισθωτούς. Αναλυτικά, οι συντάξιμες αποδοχές με βάση τις εισφορές διαμορφώνονται ως εξής: 1ο επίπεδο 775 ευρώ, 2ο επίπεδο 930 ευρώ, 3ο επίπεδο 1.180 ευρώ τον μήνα, 4ο επίπεδο 1.485 ευρώ, 5ο επίπεδο 1.845 ευρώ, και 6ο επίπεδο 2.501 ευρώ τον μήνα.

Το mononews, με την βοήθεια του δικηγόρου – εργατολόγου Δημήτρη Μπούρλου, τ. εκδότη του περιοδικού «Νομοθεσία – ΙΚΑ», παρουσιάσει αναλυτικά το ύψος της σύνταξης που θα λάβει κάποιος με το νέο σύστημα ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία που θα επιλέξει για 20 χρόνια, 35 χρόνια και 40 χρόνια ασφάλισης. Τα ποσοστά που έχουν ληφθεί υπόψην, είναι με βάση το επικρατέστερο σενάριο που εξετάζει το υπουργείου Εργασίας για το ύψος της ανταποδοτικής σύνταξης 50% – 51% για 40 έτη ασφάλισης (έναντι 42,80% σήμερα) και 40% για 35 έτη ασφάλισης (έναντι 33,81% σήμερα).

Συντάξεις με 20 έτη ασφάλισης στο νέο σύστημα

Εφόσον ένας ασφαλισμένος επιλέξει να καταβάλει τη χαμηλότερη ασφαλιστική εισφορά για 20 χρόνια και με δεδομένο το ποσοστό αναπλήρωσης που ισχύει σήμερα 15,87% θα λάβει σύνταξη 507 ευρώ, 123 ευρώ η ανταποδοτική και 348 ευρώ η εθνική σύνταξη. Επιλέγοντας την 2^η κατηγορία η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 531 ευρώ (147 ευρώ και 384 ευρώ), ενώ στην 3^η κατηγορία το μηνιαίο εισόδημα του συνταξιούχου θα είναι 571 ευρώ (187 ευρώ και 384 ευρώ). Στην 4^η κατηγορία η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 620 ευρώ (236 ευρώ και 384),  στην 5^η στα 677 ευρώ (293 ευρώ και 384) και στην 6^η κατηγορία θα φτάσει τα 781 ευρώ (397 ευρώ και 384).

Συντάξεις με 35 έτη ασφάλισης στο νέο σύστημα

Εφόσον ένας ασφαλισμένος επιλέξει να καταβάλει τη χαμηλότερη ασφαλιστική εισφορά για 35 χρόνια και ποσοστό αναπλήρωσης στο 40% θα λάβει σύνταξη 694 ευρώ, 310 ευρώ η ανταποδοτική και 348 ευρώ η εθνική σύνταξη. Επιλέγοντας την 2^η κατηγορία η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 756 ευρώ (372 ευρώ και 384 ευρώ), ενώ στην 3^η κατηγορία το μηνιαίο εισόδημα του συνταξιούχου θα είναι 856 ευρώ (472 ευρώ και 384 ευρώ). Στην 4^η κατηγορία η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 978 ευρώ (594 ευρώ και 384),  στην 5^η στα 1.122 ευρώ (738 ευρώ και 384) και στην 6^η κατηγορία θα φτάσει τα 1.384 ευρώ (1.000 ευρώ και 384).

Συντάξεις με 40 έτη ασφάλισης στο νέο σύστημα

Εφόσον ένας ασφαλισμένος επιλέξει να καταβάλει τη χαμηλότερη ασφαλιστική εισφορά για 40 χρόνια και ποσοστό αναπλήρωσης διαμορφωθεί στο 51% θα λάβει σύνταξη 779 ευρώ, 395 ευρώ η ανταποδοτική και 348 ευρώ η εθνική σύνταξη. Επιλέγοντας την 2^η κατηγορία η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 858 ευρώ (474 ευρώ και 384 ευρώ), ενώ στην 3^η κατηγορία το μηνιαίο εισόδημα του συνταξιούχου θα είναι 986 ευρώ (602 ευρώ και 384 ευρώ). Στην 4^η κατηγορία η σύνταξη θα διαμορφωθεί στα 1.141 ευρώ (757 ευρώ και 384),  στην 5^η στα 1.325 ευρώ (941 ευρώ και 384) και στην 6^η κατηγορία θα φτάσει τα 1.659 ευρώ (1.275 ευρώ και 384).

Ποια κατηγορία πρέπει να επιλέξουν οι «παλιοί» ασφαλισμένοι

 Στην 3^η και 4^η κατηγορία του νέο συστήματος θα πρέπει να ενταχθούν οι  ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι που μετρούν ήδη από 5-20 έτη ασφάλισης, καταβάλλοντας  236 ευρώ και 297 ευρώ το μήνα, προκειμένου να διατηρήσουν την μελλοντική σύνταξη τους στο επίπεδο των εισφορών που έχουν καταβάλει μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τον κ. Μπούρλο, η πλειοψηφία των επαγγελματιών που ασφαλίζονταν στο παρελθόν με τις ασφαλιστικές κλάσεις του πρώην ΟΑΕΕ και είχαν υποχρέωση να αλλάζουν κλάση ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, φαίνεται να έχουν καταβάλλει μια μέση εισφορά για τα έτη 2002 – 2019 της τάξης των 240 ευρώ, ποσό που «χτίζει» μέσες συντάξιμες αποδοχές της τάξης των 1.200 ευρώ.

Στο νέο σύστημα φαίνεται πως πρέπει να ενταχθούν στην 3^η και στην 4^η ασφαλιστική κατηγορία για να διατηρήσουν τις συντάξιμες αποδοχές τους στο ύψος των παλαιών καταβαλλομένων εισφορών. Το εν λόγω σενάριο εκτιμάται πως καλύπτει περίπου το 80% των ασφαλισμένων του πρ. ΟΑΕΕ που έχουν ασφαλιστεί διαχρονικά σε μεσαίες και υψηλές κλάσεις και την τελευταία 3ετία (2017-2019) κατέβαλλαν την ελάχιστη εισφορά των 117 ευρώ.

Για την διαμόρφωση του τελικού ποσού των συντάξιμων αποδοχών στην εξίσωση μπαίνουν οι εισφορές που έχουν καταβληθεί από το 2002 και μετά. Συνεπώς, οι επαγγελματίες που θα συνταξιοδοτηθούν σε 5, 10 ή 20 χρόνια έχουν πίσω τους τουλάχιστον 18 χρόνια εισφορών με το παλαιό σύστημα. Θεωρείται δεδομένο πως το 2002 ο εν λόγω πληθυσμός βρίσκονταν ήδη σε μια σχετικά υψηλή κατηγορία μεταξύ της 4ης και της 9ης ασφαλιστικής κλάσης, όπως ίσχυε στο πρ. ΤΕΒΕ. Στο πλαίσιο αυτό και δεδομένου ότι την τριετία 2017 – 2019 περισσότεροι από το 80% έπεσαν στην ελάχιστη κλίμακα των 117 ευρώ τεκμαίρεται ότι για τα έτη 2002 έως 2019, η μέση εισφορά κυμαίνεται στα 240 ευρώ, γι’ αυτό θα πρέπει να επιλέξει από την 1^η Ιανουαρίου την 3^η ή 4^η κατηγορία ασφάλισης.

 Έστω ότι ασφαλισμένος  με 30 έτη μέχρι 31-12-2019 και εφόσον ασφαλίζεται στη 6η ασφαλιστική κατηγορία για τα επόμενα 10 έτη:

α.  θα εξασφάλιζε ποσό σύνταξης 1.659 ευρώ εάν και η μέση τιμή εισφοράς των ετών 2002-2019 ήταν 500 ευρώ.

β. θα εξασφάλιζε ποσό σύνταξης 1.280 ευρώ εάν και η μέση τιμή εισφοράς των ετών 2002-2019 ήταν 300 ευρώ.

γ. θα εξασφάλιζε ποσό σύνταξης 1.085 ευρώ εάν και η μέση τιμή εισφοράς των ετών 2002-2019 ήταν 200 ευρώ.

Για  να εξασφαλιστεί σύνταξη με 35 ή 40 έτη της τάξης των 1.000 ευρώ και άνω και με δεδομένο ότι η μέση τιμή εισφοράς των παρελθόντων ετών (2002-2019) είναι ίση ή μεγαλύτερη της εισφοράς 3ης ασφαλιστικής κατηγορίας, θα πρέπει να επιλέξει ασφαλιστική εισφορά της 4ης και άνω ασφαλιστικής κατηγορίας για να εξασφαλίσει ότι η μελλοντική του σύνταξη θα είναι σε αυτά τα επίπεδα.