Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για να προκηρυχθεί ο διεθνής διαγωνισμός για την πρόσληψη ιδιωτικής εταιρείας ή και κοινοπραξίας ιδιωτών συμβούλων με στόχο την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών που έσπασαν το φράγμα των 50 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση του β΄ τριμήνου του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών. 

Παρά τις αρχικές εξαγγελίες, στόχος της υπουργού Εργασίας  και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκης Κεραμέως και του διοικητή του ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης Αλέξανδρου Βαρβέρη είναι να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες προκήρυξης του διαγωνισμού και να επιλεγούν οι ιδιώτες πριν το τέλος του έτους.  

1

Το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών θα έχει πλέον τη δυνατότητα να προχωρήσει σε εξατομικευμένες ρυθμίσεις των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών, στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του νέου θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση των χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία με την ένταξη των ιδιωτών. 

Οι ιδιώτες θα μπορούν να εισηγούνται στον ΕΦΚΑ και ρυθμίσεις χρεών σε ατομικό επίπεδο ή ακόμα και σε ομάδες οφειλετών με κοινά χαρακτηριστικά, όπως το ύψος της οφειλής, ο χρόνος κατά τον οποίο δημιουργήθηκε και τυχόν ένταξη σε παλαιότερες ρυθμίσεις.

Οι ιδιώτες δεν θα έχουν καμία εμπλοκή στην είσπραξη των οφειλών, αρμοδιότητα που παραμένει αποκλειστικά στο Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), αλλά θα υποστηρίζουν τον ΕΦΚΑ με μεθόδους, προτάσεις και εξατομικευμένα σχήματα ρύθμισης, κυρίως για μικροοφειλέτες.

 Οι ατομικές ρυθμίσεις θα εφαρμοστούν κυρίως σε μικρούς οφειλέτες, με στόχο να μην συσσωρεύονται χρέη, καθώς στη συνέχεια είναι δυσκολότερη η ανάκτησή τους.

Η αποπληρωμή ενδέχεται να φτάνει και τις 120 δόσεις σε κάποιες περιπτώσεις που παρέχονται και αντίστοιχες εξασφαλίσεις, όπως ακίνητα, για μέρος ή και το σύνολο της οφειλής.

Για τους μεγάλους οφειλέτες η επιλογή θα είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός, που προβλέπεται πολλές δόσεις, και είναι η προτιμότερη λύση για όσους έχουν οφειλές τις οποίες υπό διαφορετικές συνθήκες θα ήταν αδύνατο να εξοφληθούν. 

Ποιοι θα αναλάβουν – ποιοι εξαιρούνται

Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, οι ιδιωτικές εταιρείες που θα συμμετάσχουν στον διαγωνισμό θα πρέπει να πληρούν αυστηρά κριτήρια εμπειρίας, τεχνογνωσίας και διαφάνειας.

Η επιλογή δεν θα αφορά εισπρακτικές εταιρείες ή δικηγορικά γραφεία που ασκούν πίεση για είσπραξη οφειλών, αλλά συμβουλευτικές ή τεχνικές εταιρείες, με εμπειρία σε θέματα διαχείρισης χαρτοφυλακίων, αξιολόγησης κινδύνου και σχεδιασμού αποδοτικών μηχανισμών είσπραξης.

Επιπλέον, προβλέπεται η αυστηρή εποπτεία από τον ΕΦΚΑ και το υπουργείο Εργασίας, με συγκεκριμένους στόχους απόδοσης, αξιολόγηση και ρήτρες μη συμμόρφωσης, ώστε να εξασφαλιστεί η νομιμότητα και η κοινωνική αποδοχή του εγχειρήματος.

Τέλος η οριζόντια αντιμετώπιση 

Σήμερα ούτε ο ΕΦΚΑ ούτε το ΚΕΑΟ έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν ρυθμίσεις χρεών σε ατομικό επίπεδο, γιατί υπάρχει το γενικό πλαίσιο των ρυθμίσεων του κράτους που πρέπει να είναι ίδιες για όλους και, εν προκειμένω, για χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία είναι έως 24 δόσεις.

Με το νέο πλαίσιο, οι ιδιώτες θα μπορούν να εισηγούνται εξατομικευμένες ρυθμίσεις χρεών, με κριτήρια τη συναλλακτική συμπεριφορά του οφειλέτη, τα οικονομικά στοιχεία της επιχείρησής του, την προοπτική βιωσιμότητας μετά την ελάφρυνση των χρεών κ.λπ. 

Μεταξύ των ενεργειών στις οποίες θα μπορούν να προβούν οι ιδιώτες θα είναι η εκκαθάριση του χαρτοφυλακίου οφειλετών, η αποτύπωση της πραγματικής οικονομικής κατάστασης των αξιώσεων του ΕΦΚΑ, η έγκαιρη ανίχνευση καθυστερήσεων, η αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας αλλά και ο σχεδιασμός στρατηγικών είσπραξης.

Υπέρογκες προσαυξήσεις και προτάσεις για κούρεμα 

Από τα περίπου 50,292 δισ. ευρώ που είναι οι οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τα 29,849 δισεκατομμύρια ευρώ είναι κύριες οφειλές και 20,44 δισ. ευρώ προσαυξήσεις. Με την εμπλοκή των ιδιωτών, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα εξεταστούν και προτάσεις για το κούρεμα ή το πάγωμα των προσαυξήσεων, καθώς στην πράξη δυσχεραίνουν την ανάκτηση χρεών. 

Παρατηρείται μεγάλη αύξηση χρέους (562 εκατ. ευρώ) σε ένα τρίμηνο,  που οφείλεται  κατά κύριο λόγο στα πρόσθετα τέλη (413 εκατ. ευρώ). Εισπράχθηκαν την ίδια περίοδο 466 εκατ. ευρώ, ποσό που κρίνεται θετικό για την πορεία το ΚΕΑΟ, αλλά δεν κατέστη εφικτό να ανακόψει την ανοδική τάση του χρέους.

Επίσης, το 87% των οφειλετών (φυσικά ή νομικά πρόσωπα) χρωστούν ποσά έως 30.000 ευρώ. Παρά το γεγονός ότι θεωρούν μικροφειλέτες, αδυνατούν να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση των 24 δόσεων.

Όμως, το μεγαλύτερο μέρος του χρέους,  πάνω από 12 δισ. ευρώ έχουν συγκεντρωθεί σε μόλις 2.859 μεγαλοφειλέτες  που χρωστούν ποσά άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ έκαστος.

Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΚΕΑΟ χάθηκαν 1.234.352 ρυθμίσεις που ενεργοποιήθηκαν με ρυθμιζόμενο ποσό άνω των 21,44 δισ. ευρώ.  

Ο μηχανισμός των προσαυξήσεων λειτουργεί με τέτοιον τρόπο που μπορεί να καταστήσει μια οφειλή ανεπίδεκτη είσπραξης, όχι επειδή ένας οφειλέτης θα προσθέσει καινούργιο χρέος, αλλά μόνο και μόνο επειδή το παλιό χρέος με τις προσαυξήσεις ανατοκίζεται διαρκώς με ετήσιο επιτόκιο 8,5%.

Αυτός ο ανατοκισμός ισχύει από το 2013 και δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός. Για αυτόν τον λόγο τα χρέη αυξάνονται με μικρότερο ρυθμό από τον ρυθμό με τον οποίο ανεβαίνουν οι προσαυξήσεις.

Το πρόβλημα των προσαυξήσεων φαίνεται και από το γεγονός ότι περίπου 10,26 δισ. ευρώ από τα χρέη των 50 δισ. ευρώ χαρακτηρίζονται ανεπίδεκτα είσπραξης, παρόλο που παραμένουν στη λίστα οφειλών του ΚΕΑΟ. 

Σε ετήσια βάση, το ΚΕΑΟ καταφέρνει να εισπράξει περίπου 2 δισ. ευρώ, ενώ στελέχη του ΕΦΚΑ εκτιμούν ότι με τη συμβολή ιδιωτών, το ποσό αυτό θα μπορούσε να διπλασιαστεί. Ο φιλόδοξος στόχος που τίθεται για τα επόμενα χρόνια είναι η προσέγγιση των 4 δισ. ευρώ ετησίως σε εισπράξεις, κάτι που απαιτεί νέες προσεγγίσεις και μηχανισμούς.

Πορεία ρυθμίσεων 

Έως και τις 30/6/2025 έχουν καταγραφεί συνολικά 2.327.870 ρυθμίσεις οφειλών. Από αυτές 657.091 είναι ενεργές (28%), 782.892 ολοκληρωμένες (34%) και 887.887 απολεσθείσες/εγκαταλελειμμένες (38%). Αυτό σημαίνει ότι από κάθε 10 οφειλέτες που μπαίνουν σε ρύθμιση μόλις 3 την ολοκληρώνουν, 4 την εγκαταλείπουν και 3 συνεχίζουν να την τηρούν, χωρίς να είναι αυτονόητο ότι θα την ολοκληρώσουν.

Συνολικά, μέχρι τον Ιούνιο 2025, έχουν υπαχθεί σε κάποια μορφή ρύθμισης οφειλές ύψους 30,3 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 60% του συνόλου των ληξιπρόθεσμων οφειλών που διαχειρίζεται το ΚΕΑΟ (50,3 δισ. ευρώ). Από αυτά τα 30,3 δισ. ευρώ, 6,9 δισ. ευρώ βρίσκονταν σε ενεργές ρυθμίσεις στο τέλος Ιουνίου (23%).

Υπάρχουν βέβαια και 3,9 δισ. ευρώ που έχουν εξοφληθεί πλήρως μέσω ολοκληρωμένων ρυθμίσεων (13%). Η πλειοψηφία όμως, ήτοι 19,5 δισ. ευρώ έχουν μεν ενταχθεί σε ρύθμιση κι έχουν εγκαταλειφθεί σε κάποιο σημείο αυτής, λόγω απώλειας τουλάχιστον 2 δόσεων (64%).

Στην πράξη, σε σύνολο 10 ευρώ χρέους, 6 ευρώ είχαν ενταχθεί κάποια στιγμή σε ρύθμιση. Από αυτά, μόλις 1,3 ευρώ πληρώθηκαν και ολοκληρώθηκαν. Τα 4 ευρώ οφειλής εγκαταλείφθηκαν, ενώ σήμερα, μόλις 1,4 ευρώ παραμένουν σε ενεργό καθεστώς ρύθμισης.

Πλέον, η μόνη «ανοικτή» ρύθμιση είναι αυτή των 24 δόσεων, η γνωστή και ως πάγια ρύθμιση οφειλών, όπου έχουν ενταχθεί και αποπληρώνουν τις δόσεις τους, 149.987 φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για τον διακανονισμό χρέους ύψους 1,33 δισ. ευρώ.

Συνολικά βέβαια, κάποια στιγμή κατά τα τελευταία 12 χρόνια, έχουν ενταχθεί σε πάγια ρύθμιση ποσά ύψους 14,75 δισ. ευρώ από 1.361.544 οφειλέτες. Όμως, η συντριπτική πλειοψηφία, ήτοι 719.130 οφειλέτες εγκατέλειψαν τη ρύθμιση, με αποτέλεσμα να παραμείνουν αρρύθμιστα ποσά ύψους 11,8 δισ. ευρώ.

Διαβάστε επίσης: 

Οκτώ παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό: Τι αλλάζει σε συντάξεις, παροχές και πλασματικά χρόνια

Σε απεργιακό κλοιό η χώρα – Μαζικές αντιδράσεις στο «13ωρο»

Πρόγραμμα 10.000 θέσεων εργασίας για άνεργες γυναίκες – Έμφαση στις μητέρες με ανήλικα τέκνα