Γιατί η ανεργία δεν πρέπει να συνδέεται με τις τριετίες – Πόσο επηρεάζει τους μισθούς

Για άλλη μια φορά, 11 χρόνια μετά την οικονομική καταιγίδα και την επιχείρηση εσωτερικής υποτίμησης με το δεύτερο μνημόνιο του 2012, η μισθολογική εξέλιξη των ιδιωτικών υπαλλήλων συνδέεται με την πορεία της ανεργίας.

Το «ξεπάγωμα» των τριετιών έφτασε στην Βουλή με έναν περιορισμό: από 1/1/2027 η εξέλιξη των επιδομάτων προϋπηρεσίας και των ωριμάνσεων, τόσο για τους εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό όσο και για όλους όσοι αμείβονται με κλαδικές συλλογικές συμβάσεις, θα ανασταλεί, αν ο μέσος όρος του εθνικού ποσοστού της ανεργίας δεν έχει πέσει κάτω από 10% για 4 τρίμηνα.

Το βασικό επιχείρημα είναι πως αν η εξέλιξη των ωριμάνσεων αυξήσει σημαντικά τους ελάχιστους μισθούς στην οικονομία, τότε μπορεί να αυξηθούν οι απολύσεις, να μειωθούν οι προσλήψεις και να ενισχυθούν τελικά οι αντίρροπες δυνάμεις που οδηγούν προς τα πάνω την ανεργία.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση της νομοθετικής διάταξης : «λαμβάνεται μέριμνα για την εφαρμογή της διάταξης κατά τρόπο δυναμικό που θα συνεκτιμά τις οικονομικές εξελίξεις, ιδίως την πορεία της ανεργίας».

Ωστόσο αυτό έχει αποδειχθεί στην πράξη; Η ανεργία δηλαδή αυξάνεται όσο αυξάνονται και οι μισθοί;

Ας δούμε τι συμβαίνει στην πράξη στην ελληνική αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια.

Μια πρώτη ματιά στην ετήσια έκθεση του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» για το 2022 αρκεί. Στην έκθεση αποτυπώνεται σημαντική αύξηση της απασχόλησης αλλά και σημαντική αύξηση των αποδοχών ταυτόχρονα.

Ειδικότερα:

• Οι εργαζόμενοι αυξήθηκαν κατά 13,3 % από το 2019 στο 2022
• Οι μέσες μηνιαίες αποδοχές αυξήθηκαν επίσης κατά 12,4% από το 2019 έως το 2022.

Αν ανοίξουμε λίγο την περίοδο αναφοράς θα δούμε τα εξής στοιχεία:

Εξέλιξη μέσου μισθού (βάσει των στοιχείων από τις ετήσιες εκθέσεις του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ και συνδυασμό των στοιχείων για το μέσο όρο μικτών μηνιαίων αποδοχών και τον αριθμό των εργαζομένων)

• 2014: 1.042 ευρώ
• 2015: 1.019 ευρώ
• 2016: 1.060 ευρώ
• 2017: 1.024 ευρώ
• 2018: 1.071 ευρώ
• 2019: 1.046 ευρώ
• 2020: 1.050 ευρώ
• 2021: 1.117 ευρώ
• 2022: 1.176 ευρώ

Πορεία ανεργίας (βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ)

• 2014: 26,3%
• 2015: 25%
• 2016: 23,8%
• 2017: 21,2%
• 2018: 19,2%
• 2019: 17,5%
• 2020: 17,5%
• 2021: 14,4%
• 2022: 12,5%

Είναι σαφές από τα στοιχεία πως μετά την πανδημία του κορονοϊού, η σημαντική αύξηση των μέσων αποδοχών των μισθωτών δεν επηρέασε διόλου την ανεργία ως προς το ενδεχόμενο αύξησής της. Το αντίθετο μάλιστα, η ανεργία συνέχισε να πέφτει σημαντικά. Το ίδιο συμβαίνει και το 2023. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν αύξηση του μέσου μισθού προς τα 1.200 ευρώ ενώ η ανεργία έχει πέσει στο 10,7%.

Γιατί λοιπόν θεωρείται θέσφατο πως η αύξηση του μέσου μισθού, μέσω του «ξεπαγώματος» των μισθολογικών ωριμάνσεων μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ανεργίας;

Ή το αντίθετο: ότι δηλαδή η συγκράτηση των μισθών μέσω ενός νέου «πάγου» στα επιδόματα προϋπηρεσίας θα συγκρατήσει ένα νέο κύμα αύξησης της ανεργίας που μπορεί να πυροδοτηθεί από κάποιον άλλο παράγοντα ή συνδυασμό παραγόντων;

Αρκεί να αναφερθεί πως η ανεργία δεν εμφανίζεται ως κρίσιμη παράμετρος ούτε καν στον ιστορικό νόμο 1876/1990, όπως τροποποιήθηκε το 2020, που ορίζει τι πρέπει να λαμβάνει υπόψη του ο μεσολαβητής του ΟΜΕΔ, όταν επιλαμβάνεται μιας συλλογικής διαφοράς για σσε και καλείται να ορίσει τους συλλογικούς μισθούς σε έναν κλάδο ή σε μία επιχείρηση, επειδή οι κοινωνικοί εταίροι κατέληξαν σε αδιέξοδο.

Για τον σχηματισμό της πρότασής του, που πρέπει να είναι αιτιολογημένη, εξετάζει την οικονομική κατάσταση και εξέλιξη ανταγωνιστικότητας της παραγωγικής δραστηριότητας στην οποία αναφέρεται η συλλογική διαφορά και την εξέλιξη της αγοραστικής δύναμης του μισθού. Όμως δε θα λάβει υπόψη του την πορεία του εθνικού ποσοστού της ανεργίας, ώστε να καθορίσει τους μισθούς που θα προτείνει.

Συνεπώς, εκτιμούμε πως η σύνδεση της πορείας της ανεργίας – και μάλιστα με τόσο ξεκάθαρο και οριστικό πλέον τρόπο – με την εξέλιξη των επιδομάτων προϋπηρεσίας, ιδίως των χαμηλόμισθων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό είναι άστοχη.

Διαβάστε επίσης:

Αναγκαίο το πλαφόν στις κατά παραγγελία συμβάσεις εργασίας 

Πότε μια απόλυση είναι έγκυρη με το νέο εργασιακό

Αγορά εργασίας το διπλό στοίχημα για το 2023