Ελαιόλαδο: Γιατί εκτοξεύτηκε η τιμή του «χρυσού υγρού» – Φόβοι για επισιτιστική ανασφάλεια

Οι τιμές του «χρυσού υγρού» – όπως πολύ προφητικά το αποκάλεσε ο Όμηρος – έχουν χτυπήσει ρεκόρ στην αγορά, πυροδοτώντας παράλληλα κύματα αισχροκέρδειας και κλοπών, ενώ σε κατάσταση κρίσης βρίσκεται η βιομηχανία εδώ και καιρό, καθώς το ελαιόλαδο θεωρείται πια είδος πολυτελείας.

Η τιμή του αυξήθηκε πάνω από 50% στην ΕΕ μέσα σε ένα χρόνο, μεταξύ Ιανουαρίου 2023 και Ιανουαρίου 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που δόθηκαν στη δημοσιότητα τον Φεβρουάριο, ενώ ένα μήνα νωρίτερα όλες οι χώρες της ΕΕ ανέφεραν αύξηση του ετήσιου πληθωρισμού του ελαιόλαδου.

Η υψηλότερη αύξηση καταγράφηκε στην Πορτογαλία (+69% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2023), ακολουθούμενη από την Ελλάδα (+67%) και την Ισπανία (+63%).

Το ξέφρενο ράλι των τιμών του ελαιόλαδου, το οποίο αποτελεί βασικό στοιχείο της μεσογειακής διατροφής, άφησε “παγωμένους” τους καταναλωτές, αλλά και τους βετεράνους της βιομηχανίας τροφίμων.

Σύμφωνα με τον Kyle Holland, αναλυτή στον όμιλο έρευνας αγοράς Mintec, οι ακραίες καιρικές συνθήκες που τροφοδοτούνται από την κλιματική αλλαγή, έχουν επηρεάσει σημαντικά την παραγωγή ελαιόλαδου στη νότια Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα σε μεσογειακές χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.

“Στερεύει” η Ισπανία;

Η Ισπανία, η οποία προμηθεύει περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, συνήθως παράγει μεταξύ 1,3 και 1,5 εκατομμύρια τόνους ελαιόλαδου σε κάθε συγκομιδή.

Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι καλλιέργησε μόνο περίπου 666.000 τόνους τη σεζόν 2022/2023.

Οι ειδικοί της αγοράς που συμμετείχαν σε έρευνα της Mintec, αναμένουν μια παραγωγή από 830.000 έως 850.000 τόνους για τη σεζόν 2023/2024 στην Ισπανία, ένα νούμερο που κατά πάσα πιθανότητα να δημιουργήσει διακυμάνσεις και στις τιμές.

Η τιμή του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου στην Ανδαλουσία διαμορφώθηκε στα 7,8 ευρώ το κιλό στις 19 Απριλίου, ενώ ξεπέρασε τα 8 ευρώ στα τέλη Μαρτίου, σύμφωνα με τον δείκτη αναφοράς της Mintec.

Σημειώνεται ότι οι τιμές του ελαιόλαδου έφτασαν στο πρωτοφανές υψηλό των 9,2 ευρώ τον Ιανουάριο.

Ωστόσο, διακρίνεται μια σταθεροποίηση προς τα κάτω τις τελευταίες εβδομάδες, εν μέρει λόγω των βροχοπτώσεων τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και την αναθεώρηση των εκτιμήσεων επί τα βελτίω, όσον αφορά την παραγωγή.

Παρόλα αυτά, καθώς η παραγωγή δεν φαίνεται να αγγίζει τα νορμάλ επίπεδα, οι αναλυτές δηλώνουν ότι η μείωση των αποθεμάτων πιθανότατα να οδηγήσει σε νέες ανατιμήσεις τους επόμενους μήνες.

Ο νόμος της προσφοράς και ζήτησης

“Νομίζω ότι η μεγαλύτερη ανησυχία είναι η συνολική προσφορά, καθώς οι περισσότεροι παίκτες της αγοράς πιστεύουν ότι θα στερέψει”, εκτιμά ο Holland.

Όπως υποστηρίζουν όσοι γνωρίζουν καλά την αγορά, το θέμα είναι ότι οι τιμές φαίνεται να πέφτουν αυτή τη στιγμή γιατί ο κόσμος αγοράζει με φειδώ.

Τελικά όμως, οι άνθρωποι θα χρειαστεί να αρχίσουν να αγοράζουν ξανά. Και δεδομένου ότι οι όγκοι θα μειωθούν περαιτέρω, οι τιμές αναπόφευκτα θα αυξηθούν.

Κάποιοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η πρόσφατη αστάθεια των τιμών, αποτελεί φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί ξανά πριν από τουλάχιστον 20 χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση, παρόλο που οι βροχές του Μάρτιο ήταν ένα θετικό μήνυμα για τη βελτίωση της παραγωγής, η εικόνα θα ξεκαθαρίσει περίπου στο τέλος Ιουνίου.

Ιδιαίτερα ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή τα ελαιόδεντρα

Ορισμένοι αναλυτές αποδίδουν το ρεκόρ ανόδου στις τιμές του ελαιόλαδου στην κλιματική αλλαγή.

Τον Μάρτιο, με βάση μια ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, η οποία ανέλυσε για πρώτη φορά τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, ο Οργανισμός έκανε λόγο για «καταστροφικές» συνέπειες, ενώ προειδοποίησε τις ευρωπαϊκές χώρες να προετοιμαστούν για τα χειρότερα, καθώς η βαθύτερη κλιματική κρίση πλήττει κάθε κλάδο των οικονομιών τους.

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι οι κλιματικές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων θα μπορούσαν να πλήξουν ανεπανόρθωτα την Γηραιά Ήπειρο, ιδιαίτερα τη νότια Ευρώπη, καθώς τα φαινόμενα καύσωνα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά.

Οι εχθροί!

Υπερβολική ζέστη, ξηρασία εδάφους, λιγότερη υγρασία και δάκος (τα ακμαία έντομα), είναι εχθροί των ελαιόδεντρων και ζητήματα που φαίνεται να επιδεινώνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Όσο το κλιματικό σκηνικό αποσταθεροποιείται, τόσο πιο ασύμφορη γίνεται η επιφανειακή προσέγγιση στη φυτοπροστασία του ελαιώνα.

Όσοι ασχολούνται με την παραγωγή, αναρωτιούνται πώς θα μπορέσουν να συνεχίσουν την προσπάθεια, όταν θα χάνουν το 40%, το 50% ή το 60% της σοδειάς σας, αλλά θα εξακολουθούν να επιβαρύνονται τα κόστη για το λίπασμα, το ξεχορτάριασμα, το πότισμα, τη μέριμνα για την προστασία των ελαιόδεντρών τους…

Πρωτοφανείς κλοπές ελαιόλαδου

Την ίδια στιγμή, οι αυξημένες τιμές έχουν οδηγήσει σε ένα μπαράζ κλοπών σε σούπερ μάρκετ και αγορές, με αποτέλεσμα τα μπουκάλια να φυλάσσονται στα ράφια όπως τα ακριβά μπουκάλια ουίσκι και κρασιού ή τα πολύτιμα αρώματα.

Μάλιστα, τα σούπερ μάρκετ στην Ισπανία δήλωναν στις αρχές Μαρτίου ότι το ελαιόλαδο έχει καταλήξει να είναι το πιο δημοφιλές είδος που “αρπάζεται” στις μεγάλες περιοχές της χώρας.

Συμμορίες εγκληματιών στοχεύουν σε ένα είδος πρώτης ανάγκης, για να το μεταπουλήσουν στην μαύρη αγορά, θυμίζοντας περιόδους πολέμου!

Πέρσι τον Αύγουστο μάλιστα, ποσότητα μαμούθ περίπου 50.000 λίτρων έξτρα παρθένου ελαιόλαδου, “έκανε φτερά” από ελαιοτριβείο της Ισπανίας στην Κόρδοβα, σύμφωνα με αναφορές τοπικών μέσων ενημέρωσης.

Η αξία του εκτιμήθηκε σε ποσό άνω των 420.000 ευρώ.

Διαβάστε επίσης: 

Στο 6,7% ο πληθωρισμός τροφίμων τον Φεβρουάριο – Ανατιμήσεις 63% στο ελαιόλαδο και 12,3% στα φρούτα

Σκρέκας: Επιβάλουμε πρόστιμα σε όσους αισχροκερδούν – Επιπλέον μέτρα αν χρειαστεί

Ρώμη: Έρευνα της εισαγγελίας για ελαιόλαδο «μαϊμού» σε εστιατόρια – Πιθανή εμπλοκή της μαφίας