H Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Καλαμάτα, τα Ιωάννινα, τα Τρίκαλα και η Κοζάνη επελέγησαν ανάμεσα σε 377 ευρωπαϊκές πόλεις για να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις έως το 2030 από και προς τους πολίτες».
Οι έξι ελληνικές πόλεις, εντασσόμενες στο Πρόγραμμα, καλούνται να επιτύχουν σε λιγότερο από δέκα χρόνια τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας -δηλαδή 20 χρόνια νωρίτερα από όλη την υπόλοιπη Ευρώπη- αξιοποιώντας σημαντικούς κοινοτικούς πόρους με πολλά περιβαλλοντικά, κοινωνικά, οικονομικά, επενδυτικά, αναπτυξιακά και εκπαιδευτικά οφέλη.
Τελικός στόχος της Ευρωπαϊκής Αποστολής είναι οι 100 επιλεγμένες πόλεις να συνεργαστούν μεταξύ τους και να λειτουργήσουν ως πρότυποι κόμβοι καινοτομίας για όλες τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις, αναπτύσσοντας ένα αποθετήριο καλών πρακτικών από επιτυχημένα έργα και επενδύσεις μεγάλης κλίμακας.
Ειδικότερα, μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ οι πόλεις θα μπορούν να υλοποιήσουν επενδύσεις που θα επιταχύνουν τη μετάβαση τους στην κλιματική ουδετερότητα και τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, να προωθήσουν ολιστικές λύσεις στον πολεοδομικό τους σχεδιασμό, να εφαρμόσουν έξυπνες τεχνολογίες, και ευέλικτα συστήματα διαχείρισης ενέργειας και υιοθετήσουν φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο μετακίνησης και μεταφοράς.
Τα επόμενα βήματα
Το Πρόγραμμα για τις 100 πόλεις, θα λάβει χρηματοδότηση ύψους 360 εκατομμυρίων ευρώ από το Horizon Europe για την περίοδο 2022-23, για να ξεκινήσει τις διαδρομές καινοτομίας προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2030. Οι δράσεις έρευνας και καινοτομίας θα αφορούν την καθαρή κινητικότητα, την ενεργειακή απόδοση και τον πράσινο αστικό σχεδιασμό και δυνατότητα δημιουργίας κοινών πρωτοβουλιών και ενίσχυσης των συνεργασιών σε συνέργειες με άλλα προγράμματα της ΕΕ.
Τα οφέλη για τις πόλεις περιλαμβάνουν εξατομικευμένες συμβουλές και βοήθεια από μια ειδική Πλατφόρμα Αποστολών που διαχειρίζεται η NetZeroCities, πρόσθετες ευκαιρίες χρηματοδότησης και χρηματοδότησης και τη δυνατότητα συμμετοχής σε μεγάλες δράσεις καινοτομίας και πιλοτικά έργα. Η αποστολή παρέχει επίσης ευκαιρίες δικτύωσης, ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των πόλεων και υποστήριξη για τη συμμετοχή των πολιτών στην αποστολή.
Η Επιτροπή θα καλέσει τις 100 επιλεγμένες πόλεις να κάνουν συμβάσεις Climate City Contracts, το οποίο θα περιλαμβάνει ένα συνολικό σχέδιο για την κλιματική ουδετερότητα σε όλους τους τομείς όπως η ενέργεια, τα κτίρια, η διαχείριση απορριμμάτων και οι μεταφορές, μαζί με σχετικά επενδυτικά σχέδια. Αυτή η διαδικασία θα περιλαμβάνει πολίτες, ερευνητικούς οργανισμούς και τον ιδιωτικό τομέα. Οι σαφείς και ορατές δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι πόλεις στα Συμβόλαια Climate City Contracts θα τους επιτρέψουν να συνεργαστούν με την ΕΕ, τις εθνικές και περιφερειακές αρχές – και κυρίως με τους πολίτες τους για να επιτύχουν αυτόν τον φιλόδοξο στόχο.
Επιπλέον, υπό το φως του συντριπτικού ενδιαφέροντος από 377 πόλεις να συμμετάσχουν στην αποστολή, η Επιτροπή παρέχει επίσης υποστήριξη για πόλεις που δεν επιλέχθηκαν, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης μέσω της πλατφόρμας αποστολής και των ευκαιριών χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας αποστολής πόλεων του Horizon Europe.
Τα οφέλη για τις 6 ελληνικές πόλεις
Έξι ελληνικοί Δήμοι θα μετατραπούν έως το 2030 σε κοιτίδες καινοτομίας και πρωτοπορίας, με πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες, την οικονομία και το περιβάλλον. Οι πόλεις μας, με μια σειρά από επενδύσεις μεγάλης κλίμακας, θα υλοποιήσουν παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής, θα συμβάλουν στην αστική αναζωογόνηση και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η Ελλάδα, με την ένταξη 6 πόλεων, κατατάσσεται στην ομάδα των εξελιγμένων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Πρόγραμμα της Ε.Ε. «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις έως το 2030 από και προς τους πολίτες», ξεκλειδώνει σημαντικούς κοινοτικούς πόρους που θα συμβάλουν στην υιοθέτηση και υλοποίηση δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας τα τελευταία δύο χρόνια εργάστηκε εντατικά για τον στόχο αυτόν και σε συνεργασία με τo EU Mission Board προετοίμασε τις περισσότερες ελληνικές συμμετοχές από τον Απρίλιο του 2020. Σημειώνεται ότι είχαν υποβληθεί 22 αξιόλογες αιτήσεις από ελληνικούς Δήμους / Φορείς Σύμπραξης Δήμων οι περισσότεροι εκ των οποίων συνάψει τον Ιανουάριο του 2022 Μνημόνιο Συνεργασίας για την Ευρωπαϊκή Αποστολή «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις μέχρι το 2030» με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ για την επιτάχυνση της μετάβασής τους στην κλιματική ουδετερότητα και στον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, ανακάμπτοντας ταυτόχρονα από την πανδημία του κορονοϊού.