Μπορεί να περιμένετε ότι ένας ψεύτης δυσκολεύεται με την οπτική επαφή, όταν λέει ψέματα μέσα από τα δόντια του. Αλλά μια μελέτη ερευνητών, από το Πανεπιστήμιο του Michigan, δηλώνει ότι οι ψεύτες ίσως κοιτούν τους εξεταστές τους στα μάτια πιο συχνά από ότι οι άνθρωποι που λένε την αλήθεια. Επίσης, οι άνθρωποι που ψεύδονται κινούν και τα δύο τους χέρια πολύ περισσότερο από εκείνους που είναι ειλικρινείς.
Οι ερευνητές μελέτησαν 118 βίντεο κλιπ για να εξακριβώσουν τη γλώσσα και τις χειρονομίες που χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους που είναι ανειλικρινείς, συμπεριλαμβάνοντας μαρτυρίες από το «Innocence Project», ένα πρόγραμμα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που χειρίζεται νομικές υποθέσεις αθώων ανθρώπων που φυλακίστηκαν εσφαλμένα. Περίπου τα μισά βίντεο προήλθαν από αποσπάσματα δικών, ενώ το άλλο μισό επικεντρώθηκε σε βίντεο του YouTube ρωτώντας τους συνεντευξιαζόμενους τη γνώμη τους σχετικά με ταινίες. Οι ερευνητές εξακρίβωσαν ποιος έλεγε ψέματα μέχρι την ετυμηγορία της δίκης (με εξαίρεση τα κλιπ του «Innocence Project»), και όταν ζητήθηκε η γνώμη των συνεντευξιαζόμενων σχετικά με ταινίες που δεν υπήρχαν.
Όσοι έλεγαν ψέματα αποκαλύφθηκε ότι έκαναν περισσότερες ζωηρές κινήσεις με τα χέρια, είχαν έντονη επαφή με τα μάτια, έγνεφαν καταφατικά το κεφάλι τους, και είχαν βλοσυρό ύφος.
Όταν οι ερευνητές απομαγνητοφώνησαν το ηχητικό, βρήκαν επίσης ότι οι ψεύτες ήταν πιο πιθανό να πουν «εεε» και να χρησιμοποιήσουν αντωνυμίες που αποστασιοποιούνταν από την υπόθεση, όπως «αυτός» ή «αυτή» και όχι «εγώ» ή «εμείς».
Οι ίδιες χειρονομίες χρησιμοποιήθηκαν επίσης από μερικούς ανθρώπους που έλεγαν την αλήθεια, αλλά σε μικρότερο βαθμό: το 25 % των ειλικρινών ανθρώπων κάνουν χειρονομίες με τα δύο χέρια, σε σύγκριση με το 40 % των ψευτών. Εξήντα τοις εκατό των ειλικρινών ανθρώπων κοίταξαν απευθείας τον εξεταστή, σε σύγκριση με το 70 % των ψευτών .
Η πραγματική φύση του κόσμου από το βίντεο ήταν σημαντική για τη μελέτη, είπε η Rada Mihalcea, καθηγήτρια της επιστήμης των υπολογιστών και της μηχανικής, η οποία είναι συν-επικεφαλής της εργασίας, σε μια δήλωση. Και πρόσθεσε :
“Σε εργαστηριακά πειράματα, είναι δύσκολο να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που να παρακινεί τους ανθρώπους να λένε ψέματα στ’ αλήθεια. Το ρίσκο δεν είναι αρκετά μεγάλο. Μπορούμε να προσφέρουμε μια ανταμοιβή, αν οι άνθρωποι μπορούν να ψεύδονται καλά – να τους πληρώσουμε για να πείσουν κάποιον ότι κάτι ψεύτικο είναι αλήθεια. Αλλά στον πραγματικό κόσμο δεν υπάρχει αληθινό κίνητρο για να εξαπατήσει κάποιος”.
Όταν οι ερευνητές συγκέντρωσαν όλα τα δεδομένα στο λογισμικό του μηχανήματος εκμάθησης, ο υπολογιστής ήταν 75% ακριβής στο να προσδιορίσει το ποιος έλεγε ψέματα. Οι άνθρωποι είχαν μαντέψει σωστά μόνο το 50%.
Η εργασία παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο για την Πολλαπλή Αλληλεπίδραση, η οποία έχει μια διαδικασία επιλογής αξιολόγησης από ισάξιους κριτές, τον Νοέμβριο, και δημοσιεύτηκε στα πρακτικά συνεδριάσεων του 2015.
Η αλήθεια είναι, ότι όλοι συμπεριφερόμαστε λίγο διαφορετικά, όταν είμαστε ανειλικρινείς, και δεν υπάρχει κανένα καθοριστικό σημάδι που αποκαλύπτει όλους τους ψεύτες. Αλλά η έρευνα του Πανεπιστημίου του Michigan μπορεί να βοηθήσει στην κατασκευή μιας εικόνας ανειλικρίνειας. Και, όπως επισημαίνει η Mihalcea, το λογισμικό είναι σίγουρα καλύτερο από τους ανθρώπους στο να καταλαβαίνει τα ψέματα.
