Πολλαπλή σκλήρυνση: Συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες

Πολλοί άνθρωποι με πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας) στρέφονται στις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες, με στόχο τη μείωση των υποτροπών ή την ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου, όπως ο πόνος, η σπαστικότητα, η κόπωση, η έκπτωση της γνωστικής λειτουργίας και η κατάθλιψη.

Η συμπληρωματική και εναλλακτική Ιατρική περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα παρεμβάσεων – από δίαιτες και συμπληρώματα, μέχρι διαλογισμό και το Tai Chi – που προέρχονται από πολλούς διαφορετικούς κλάδους και παραδόσεις.

Όταν χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τη συμβατική Ιατρική, αυτές οι παρεμβάσεις αναφέρονται ως «συμπληρωματικές», ενώ όταν χρησιμοποιούνται αντί της συμβατικής Ιατρικής, αναφέρονται ως «εναλλακτικές».

Ασφάλεια και αποτελεσματικότητα

Αρκετά άτομα χρησιμοποιούν τις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες  πιστεύοντας ότι οτιδήποτε πωλείται στο διαδίκτυο ή στο φαρμακείο ή στο κατάστημα υγιεινής διατροφής είναι υγιεινό και ακίνδυνο. Ωστόσο, πολλά προϊόντα που ισχυρίζονται ότι είναι ασφαλή και ευεργετικά ενδέχεται να μην είναι. Σε αντίθεση με τις συμβατικές ιατρικές θεραπείες που ελέγχονται διεξοδικά και ρυθμίζονται προσεκτικά από τους αρμόδιους φορείς, οι περισσότερες από τις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες έχουν υποβληθεί σε πολύ λίγες επιστημονικές μελέτες για την αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς τους. Έτσι, κάποιες μορφές των θεραπειών αυτών μπορεί να είναι απολύτως ασφαλείς για ένα άτομο με πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ άλλες μπορεί να δημιουργούν σημαντικούς κινδύνους – προκαλώντας σημαντικές παρενέργειες, διεγείροντας υπερβολικά το ανοσοποιητικό σύστημα ή αλληλεπιδρώντας αρνητικά με άλλα φάρμακα που λαμβάνει ο πάσχων. Ορισμένες από αυτές, ενδέχεται να προσφέρουν κάποιο όφελος στην πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ άλλες όχι.

Η Αμερικανική Ακαδημία Νευρολογίας εξέδωσε οδηγίες για τη χρήση της συμπληρωματικής και εναλλακτικής Ιατρικής στην πολλαπλή σκλήρυνση το 2014. Οι οδηγίες αυτές,  αναπτύχθηκαν για να απαντήσουν στα ακόλουθα ερωτήματα:

• Οι θεραπείες συμπληρωματικής και εναλλακτικής Ιατρικής μειώνουν συγκεκριμένα συμπτώματα ή αποτρέπουν υποτροπές ή αναπηρίες;
• Υπάρχει ενδεχόμενο να επιδεινώσουν την πολλαπλή σκλήρυνση ή να προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες;
• Μπορεί να επηρεάσουν τις θεραπείες τροποποίησης της νόσου;

Αν και αυτά είναι όλα πολύ σημαντικά ερωτήματα, οι συγγραφείς βρήκαν πολύ λίγες δημοσιευμένες μελέτες επαρκούς ποιότητας για να παρέχουν χρήσιμες απαντήσεις για τις περισσότερες από τις θεραπείες συμπληρωματικής και εναλλακτικής Ιατρικής που χρησιμοποιούνται από τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση.

Η σημασία των κλινικών δοκιμών

Οι προσεκτικά σχεδιασμένες κλινικές δοκιμές είναι ο καλύτερος τρόπος για τον προσδιορισμό της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας μιας συγκεκριμένης θεραπείας, για τους εξής λόγους:

• Λόγω του ότι η πορεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι μεταβλητή και τα συμπτώματα κάθε ατόμου τείνουν να εμφανίζονται και να υποχωρούν με έναν απρόβλεπτο τρόπο, ο μόνος τρόπος για να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας είναι να δοκιμαστεί σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων.

• Επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι – ανεξάρτητα από την ασθένειά τους – θα έχουν θετική ανταπόκριση σε οποιαδήποτε νέα θεραπεία που λαμβάνουν (ακόμα και αν είναι ανενεργή ουσία ή εικονικό φάρμακο), η αποτελεσματικότητα μιας νέας θεραπείας μπορεί να αποδειχθεί μόνο με τη σύγκρισή της με ένα εικονικό φάρμακο ή με άλλη θεραπεία που έχει ήδη αποδειχθεί αποτελεσματική.

• Επειδή κάθε θεραπεία συνεπάγεται τον κίνδυνο προβλεπόμενων και απρόβλεπτων παρενεργειών, ο μόνος τρόπος για να αξιολογηθεί η ασφάλεια μιας θεραπείας είναι να αξιολογηθεί σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, για επαρκές χρονικό διάστημα.

Οδηγίες για την χρήση των συμπληρωματικών θεραπειών

• Σε περίπτωση που ο πάσχων εξετάζει το ενδεχόμενο να ακολουθήσει μία τέτοια θεραπεία θα πρέπει να λάβει απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις:

1. Τι περιλαμβάνει η θεραπεία;
2. Με ποιο μηχανισμό λειτουργεί;
3. Πόσο αποτελεσματική είναι;
4. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που συνδέονται με τη χρήση της;
5. Πόσο κοστίζει;

• Τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση θα πρέπει να κρατούν το γιατρό τους ενήμερο για οποιαδήποτε θεραπεία λαμβάνουν. Το να μην μοιράζονται αυτές τις σημαντικές πληροφορίες μαζί του είναι σαν να του ζητούν να τα περιθάλψει «στα τυφλά». Αντίθετα, ενημερώνοντάς τον, του δίνουν τη δυνατότητα να τα προειδοποιήσει για τυχόν παρενέργειες ή αλληλεπιδράσεις ουσιών.

• Οι πάσχοντες δεν θα πρέπει να εγκαταλείπουν τη συμβατική θεραπεία. Οι θεραπείες που συνταγογραφεί ο γιατρός είναι αυτές που έχουν αξιολογηθεί σε ελεγχόμενες κλινικές δοκιμές ή είναι αποδεκτές από την ιατρική κοινότητα ως ασφαλείς και αποτελεσματικές. Θα πρέπει, λοιπόν, να συνεχίσουν με τις θεραπείες που τους έχουν συνταγογραφηθεί ακόμα και αν αποφασίσουν να προσθέσουν συμπληρωματικές θεραπείες στο θεραπευτικό τους πρόγραμμα.

• Τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση συστήνεται να διατηρούν ένα λεπτομερές αρχείο καταγραφής των θεραπειών που λαμβάνουν και των τυχόν αλλαγών που διαπιστώνουν.

Συμπληρωματικές προσεγγίσεις

Διατροφή – Αν και διάφορες δίαιτες έχουν προωθηθεί για τη θεραπεία ή τον έλεγχο της πολλαπλής σκλήρυνσης, δεν έχει αποδειχθεί ότι η διατροφή μπορεί να τροποποιήσει την εξέλιξη της νόσου. Οι ειδικοί συνιστούν στους πάσχοντες να ακολουθούν την ίδια, υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, διατροφή που συνιστάται για όλους τους ενήλικες

Άσκηση – Η άσκηση προσφέρει πολλά οφέλη για τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση. Εκτός από τη βελτίωση της γενικής υγείας, η αερόβια άσκηση μειώνει την κόπωση και βελτιώνει τη λειτουργία της ουροδόχου κύστης και του εντέρου, την αντοχή και τη διάθεση. Οι διατατικές ασκήσεις μειώνουν τη δυσκαμψία και αυξάνουν την κινητικότητα. Ο φυσιοθεραπευτής μπορεί να συστήσει ένα πρόγραμμα άσκησης που να ταιριάζει στις ικανότητες και τους περιορισμούς του πάσχοντα.

Διαχείριση του στρες – Η σχέση μεταξύ στρες και εμφάνισης ή επιδείνωσης της πολλαπλής σκλήρυνσης δεν είναι καθόλου σαφής και διαφορετικά είδη στρες φαίνεται να επηρεάζουν διαφορετικούς ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους. Ωστόσο, κανένας δεν αισθάνεται καλά σε κατάσταση στρες, γι ‘αυτό είναι σημαντικό να εντοπιστούν και να εφαρμοστούν οι στρατηγικές διαχείρισής του που λειτουργούν καλύτερα για τον κάθε πάσχοντα.

Πηγές:

National Multiple Sclerosis Society

National Center for Complementary and Integrative Health (NCCIH)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Σκλήρυνση κατά πλάκας: Δώστε βάση στα αρχικά συμπτώματα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Πολλαπλή σκλήρυνση: Αποτροπή των υποτροπών και της εξέλιξης των βλαβών με Φινγκολιμόδη 

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ:  Πολλαπλή Σκλήρυνση: 7 ερωτήσεις που θέλετε να κάνετε