Ανησυχητικά για τη διαχείριση των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (ΣΔτ2) είναι τα ευρήματα τριών μελετών, με δεδομένα από την ελληνική κλινική πράξη. Σύμφωνα με αυτά, ενώ βρίσκονται σε θεραπεία, οι ασθενείς παραμένουν αρρύθμιστοι για περισσότερο από τρεις μήνες, αν και στο διάστημα αυτό οι κατευθυντήριες οδηγίες συστήνουν επανεκτίμηση της θεραπείας.
Τα παραπάνω αποτελούν ευρήματα των μελετών RELOAD, RECAP και ΑDVICE, τα οποία και παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου, οι επικεφαλής ερευνητές, Νικόλαος Τεντολούρης, Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθήνας και Βασίλης Τσιμιχόδημος, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Συγκεκριμένα, περίπου το 50% των ασθενών σε μετφορμίνη και περίπου το 60% των ασθενών που λάμβανουν σουλφονυλουρία είτε ως μονοθεραπεία είτε συνδυαστικά με μετφορμίνη δεν πετυχαίνουν τον γλυκαιμικό στόχο- γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) <7%.
Όπως αναφέρθηκε, ένας αρρύθμιστος ασθενής με ΣΔ κοστίζει ετησίως 1.500 ευρώ περισσότερα, από έναν ρυθμισμένο ασθενή, με το μόλις 15% του κόστους να αφορά στο φάρμακο και το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης να απορροφάται από τις συνοσηρότητες και τις επιπλοκές.
Ταυτόχρονα, η συστηματική εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην καλύτερη συμμόρφωση στη θεραπεία, παράγοντα εξαιρετικής σημασίας για χρόνιες ασθένειες όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2.
Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔτ2) έχει λάβει διαστάσεις «επιδημίας» σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που αποδίδεται στο αυξανόμενο προσδόκιμο επιβίωσης και τον δυτικού τύπου τρόπο ζωής. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διαβήτη, τα διαγνωσμένα περιστατικά ασθενών με Διαβήτη ήταν 578.300 το 2017 και έως το 2045, αναμένεται να αυξηθούν σε 649.400.
Εντούτοις, όπως σημείωσε ο κος Τεντολούρης, με βάση τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ και συνυπολογίζοντας τους αδιάγνωστους, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη σήμερα στην Ελλάδα υπερβαίνουν το 1 εκατομμύριο, με το 96% αυτών να νοσούν από ΣΔτ2.
Τα ευρήματα των μελετών
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης RELOAD, τα οποία παρουσίασε ο κος Τσιμιχόδημος, σχεδόν τα 2/3 των ασθενών με ΣΔτ2 που λαμβάνουν μονοθεραπεία με μετφορμίνη στη μέγιστη ανεκτή δόση δεν πετυχαίνουν τον γλυκαιμικό στόχο για γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) <6.5%, Επιπλέον, οι ασθενείς που δεν ρυθμίζονται στη μονοθεραπεία με μετφορμίνη, παραμένουν σε υψηλές τιμές HbA1c για μεγάλες περιόδους και η εντατικοποίηση της θεραπείας καθυστερεί, καθώς σχεδόν το 50% των ασθενών παραμένουν σε τιμές HbA1c ≥7%, 9 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας με μετφορμίνη.
Την ίδια στιγμή, από τη μελέτη RECAP προκύπτει ότι το 43% των ασθενών ανέφεραν υπογλυκαιμικό επεισόδιο τους τελευταίους 6 μήνες πριν την ένταξή τους στη μελέτη, ενώ ταυτόχρονα, σχεδόν το 60% των ασθενών δεν πέτυχαν το γλυκαιμικό στόχο για γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) <7%.
Επίσης, φάνηκε ότι η παρουσία υπογλυκαιμίας ως ανεπιθύμητης ενέργειας και η σοβαρότητά της συσχετίστηκαν με μειωμένη ποιότητα ζωής, φόβο υπογλυκαιμίας καθώς και μειωμένη συμμόρφωση στη θεραπεία. Συνολικά, τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι η μείωση της συχνότητας εμφάνισης και σοβαρότητας των υπογλυκαιμικών επεισοδίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε βελτιωμένες κλινικές εκβάσεις, οι οποίες με τη σειρά τους θα μπορούσαν να συμβάλλουν στη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου και κατ’ επέκταση στην καλύτερη διαχείριση της νόσου συνολικά.
Η συστηματική εκπαίδευση του ασθενούς και τα προγράμματα υποστήριξης για την διαχείριση του ΣΔτ2 μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στη βελτίωση της συμμόρφωσης στη θεραπεία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης ADVICE. Επιπλέον, στους ασθενείς της ομάδας εμψύχωσης παρατηρήθηκε μεγαλύτερη μέση βελτίωση της HbA1c, σημαντική βελτίωση στις συνήθειες αναφορικά με τη σωματική άσκηση και σημαντικά μεγαλύτερη ικανοποίηση από την θεραπεία σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2
Με βάση το τρέχον θεραπευτικό πρωτόκολλο για τον σακχαρώδη διαβήτη τα άτομα με ΣΔ πρέπει πάντοτε να ενθαρρύνονται για αλλαγές στον τρόπο ζωής σε κάθε θεραπευτικό βήμα. Συνιστάται να γίνεται τακτικά αυτοέλεγχος καθώς και έλεγχος της HbA1c κάθε 3 μήνες. Όταν δεν επιτυγχάνεται η επιθυμητή γλυκαιμική ρύθμιση συνιστάται να γίνεται τροποποίηση στη θεραπεία.
Στην επιλογή των φαρμάκων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά των φαρμάκων και τα οφέλη, καθώς και οι κίνδυνοι που προκύπτουν από τη χορήγησή τους. Τονίζεται ότι δεν είναι απαραίτητη η χορήγηση αντιδιαβητικών φαρμάκων σε άτομα με νεοδιαγνωσθέντα σακχαρώδη διαβήτη, όταν τα υγιεινοδιαιτητικά μέτρα είναι αποτελεσματικά και επιτυγχάνονται οι στόχοι της γλυκαιμικής ρύθμισης
Για την αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας στο ΣΔτ2 τα θεραπευτικά βήματα που πρέπει να ακολουθούνται είναι: α) υγιεινοδιαιτητικά μέτρα, β) μονοθεραπεία με μετφορμίνη, γ) συνδυασμός δύο θεραπειών: μετφορμίνη και άλλη μια κατηγορία και δ) συνδυασμός τριών θεραπειών: μετφορμίνη και δύο ακόμα κατηγορίες.
