Αντιμετώπιση βαλβιδοπάθειας: Τι επιλογές έχω;

Ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού θα διαγνωστεί κάποια στιγμή στη ζωή του με κάποιο πρόβλημα καρδιακής βαλβίδας.

Είτε πρόκειται για πρόπτωση μιτροειδούς σε νεαρό άτομο είτε για στένωση αορτικής βαλβίδας σε ηλικιωμένο, είναι εμφανές ότι τα περιστατικά βαλβιδοπαθειών αυξάνονται παγκοσμίως.

Αυτό συσχετίζεται με την γήρανση του πληθυσμού αλλά και με την πιο έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση που έρχεται με τις εξελίξεις στην τεχνολογία (τρίπλεξ καρδιάς, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία).

Το ευχάριστο της υπόθεσης, όμως, είναι ότι οι ασθενείς με βαλβιδοπάθειες έχουν ολοένα και περισσότερες επιλογές για την αντιμετώπιση τους.

Επιδιόρθωση Αορτικής, Μιτροειδούς και Τριγλώχινας Βαλβίδας

Σε περιπτώσεις που η βαλβίδα έχει «χαλαρώσει» και ανεπαρκεί, η πρώτη σκέψη θα είναι για επιδιόρθωση της βαλβίδας (γνωστή και ως «βαλβιδοπλαστική»). Με αυτή την τεχνική διατηρείται η βαλβίδα του ασθενούς και δεν χρειάζεται να γίνει αντικατάσταση. Οι πρώτες τεχνικές επιδιόρθωσης δημιουργήθηκαν για την μιτροειδή βαλβίδα και για την τριγλώχινα βαλβίδα αλλά πλέον υπάρχουν τεχνικές για επιδιόρθωση όλων των καρδιακών βαλβίδων. Οι τεχνικές αυτές συνήθως περιλαμβάνουν κάποια τροποποίηση των γλωχίνων της βαλβίδας (τα «φύλλα» που ανοιγοκλείνουν) και ένα δακτύλιο που συμμαζεύει την περίμετρο της βαλβίδας που έχει χαλαρώσει.

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα στην επιδιόρθωση της βαλβίδας είναι ότι διατηρείται ο φυσιολογικός ιστός του ασθενούς και αποφεύγει την ανάγκη για αντιπηκτικά και για μελλοντικές παρεμβάσεις στην βαλβίδα. Πολλαπλές μελέτες δείχνουν ότι όταν γίνει έγκαιρα μια πετυχημένη επιδιόρθωση η κατάσταση της υγείας του ασθενούς επανέρχεται σε πλήρως φυσιολογική κατάσταση – σαν να μην είχε ποτέ οποιοδήποτε πρόβλημα. Πρέπει να τονιστεί το γεγονός ότι λόγω των εξελίξεων στις επιδιορθώσεις βαλβίδων συστήνονται πλέον ακόμα και σε ασυμπτωματικούς ασθενείς με σοβαρή ανεπάρκεια βαλβίδας.

Αντικατάσταση Βαλβίδας και επιλογή ανάμεσα σε μηχανική και βιολογική βαλβίδα

Σε βαλβίδες που έχουν ασβεστωθεί και έχουν στένωση ή σε βαλβίδες που έχουν ανεπάρκεια αλλά για κάποιον λόγω δεν μπορεί να γίνει επιδιόρθωση, θα προταθεί η αντικατάσταση της βαλβίδας. Η πρώτη επιλογή του ασθενούς θα είναι ανάμεσα στην μηχανική (γνωστή και ως «μεταλλική» παρότι είναι φτιαγμένη από άλλα συνθετικά υλικά συνήθως) και στην βιολογική βαλβίδα.

Η μηχανική βαλβίδα έχει το πλεονέκτημα ότι αντέχει πολλές δεκαετίες αλλά το μειονέκτημα ότι χρειάζεται ο ασθενής να λαμβάνει ένα συγκεκριμένο αντιπηκτικό φάρμακο του οποίου η δράση επηρεάζεται από συγκεκριμένες τροφές που περιέχουν βιταμίνη Κ (κυρίως σαλάτες και λαχανικά). Οι ασθενείς με μηχανική βαλβίδα έχουν ένα κίνδυνο 1-2% ανά έτος για αιμορραγία από τα αντιπηκτικά ή για θρόμβωση της βαλβίδας αν ο ασθενής δεν λαμβάνει την κατάλληλη δόση αντιπηκτικού. Οι κίνδυνοι αυτοί μειώνονται όταν ο ασθενής είναι σχολαστικός με την σωστή ρύθμιση των αντιπηκτικών φαρμάκων. Πλέον, υπάρχει μηχάνημα που μπορεί να έχει ο ασθενής στο σπίτι του και να μετράει μόνος του τα επίπεδα του αντιπηκτικού (εξέταση INR).

H βιολογική βαλβίδα παράγεται χρησιμοποιώντας επεξεργασμένο ζωικό ιστό. Έχει το πλεονέκτημα να μην χρειάζεται αντιπηκτική αγωγή (συνήθως αρκεί μια ασπιρίνη) αλλά έχει το μειονέκτημα ότι έχει συγκεκριμένη διάρκεια ζωής. Η μέση βιολογική βαλβίδα θα αντέξει περίπου 10-20 χρόνια συνήθως αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα διαθέσιμα είδη βαλβίδων και στην θέση της καρδιάς που θα τοποθετηθεί (αορτική, μιτροειδής, τριγλώχινα). Είναι επίσης γνωστό ότι σε νέους ασθενείς η βιολογική βαλβίδα αντέχει λιγότερα χρόνια σε σχέση με ηλικιωμένους, πιθανώς λόγω της πιο έντονης σωματικής άσκησης. Όταν αρχίσει να δυσλειτουργεί η βιολογική βαλβίδα που έχει τοποθετηθεί, αυτό θα διαγνωστεί στον ετήσιο έλεγχο με υπέρηχο καρδιάς (τρίπλεξ) και ο ασθενής θα χρειαστεί να υποβληθεί ξανά σε επέμβαση.

Με βάση αυτά τα δεδομένα των βιολογικών και μηχανικών βαλβίδων θα προταθεί η μηχανική βαλβίδα για νέους ασθενείς (συνήθως κάτω των 60 ετών) και η βιολογική βαλβίδα για ασθενείς άνω των 60 ετών.

Τεχνικές Τοποθέτησης Βαλβίδας

Μετά την απόφαση ανάμεσα σε βιολογική και μηχανική βαλβίδα η επόμενη απόφαση θα είναι η μέθοδος τοποθέτησης της βαλβίδας.

Οι διαθέσιμοι μέθοδοι είναι με χρήση στερνοτομής, μίνι στερνοτομής, θωρακοτομής, θωρακοσκόπησης (με κάμερα ανάμεσα στα πλευρά), ρομποτικά και πλήρως διαδερμικά. Η μηχανική βαλβίδα δεν μπορεί να τοποθετηθεί διαδερμικά αλλά η βιολογική βαλβίδα μπορεί να τοποθετηθεί με οποιαδήποτε από αυτές τις μεθόδους. Οι διαδερμικές βαλβίδες αρχικά σχεδιάστηκαν για ασθενείς που δεν μπορούσαν να χειρουργηθούν λόγων υψηλού κινδύνου αλλά πλέον έχει εξαπλωθεί η χρήση τους και σε άλλες ομάδες ασθενών.

Πρέπει να τονιστεί ότι η βαλβίδα που τοποθετείται διαδερμικά έχει άλλα χαρακτηριστικά και τα οφέλη της πιο εύκολης τοποθέτησης πρέπει να ζυγιστούν σε σχέση με κάποια μειονεκτήματα των διαδερμικών βαλβίδων (μεγαλύτερο κίνδυνο να χρειαστεί μόνιμος βηματοδότης μετά την επέμβαση, αυξημένος κίνδυνος παραβαλβιδικής διαφυγής, ανεπαρκή δεδομένα για διάρκεια ζωής της βαλβίδας).

Η κάθε τεχνική τοποθέτησης έχει οφέλη και κίνδυνους και η επιλογή μιας τεχνικής πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα αναλόγως τα ανατομικά και κλινικά χαρακτηριστικά του κάθε ασθενούς.

Ειδικές κατηγορίες ασθενών

– Ασθενείς που ήδη λαμβάνουν αντιπηκτικά για άλλο λόγο πιθανώς να προτιμήσουν μηχανική βαλβίδα. Σε κάποιους ασθενείς όμως θα τοποθετηθεί βιολογική βαλβίδα για να μην χρειαστεί να αλλάξουν το είδος του αντιπηκτικού (μόνο ένα συγκεκριμένο φάρμακο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις μηχανικές βαλβίδες).

– Ασθενείς που έχουν αντένδειξη σε αντιπηκτικά είτε λόγω αιματολογικής πάθησης είτε λόγω του ότι έχουν τάση για αιμορραγία (έλκος στομάχου και άλλες παθήσεις του πεπτικού συστήματος) θα προτιμήσουν βιολογική βαλβίδα

– Γυναίκες που επιθυμούν να μείνουν έγκυες πιθανώς να προτιμήσουν βιολογική βαλβίδα. Η χρήση αντιπηκτικών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ενέχει κινδύνους για την μητέρα αλλά και για το έμβρυο.

– Σε επεμβάσεις δύο ή τριών βαλβίδων στον ίδιο ασθενή συνήθως επιλέγεται το ίδιο είδος βαλβίδας (μηχανική ή βιολογική) για όλες τις ανατομικές θέσεις

Συμπέρασμα

Ο κάθε ασθενής με βαλβιδοπάθεια έχει πολλές επιλογές για το πώς θα φροντίσει την υγεία της καρδιάς του. Σε ασθενείς με ανεπάρκεια βαλβίδας η επιδιόρθωση της βαλβίδας είναι η προτιμότερη λύση για την μιτροειδή και τριγλώχινα βαλβίδα και για κάποιες περιπτώσεις και στην αορτική βαλβίδα.

Στις αντικαταστάσεις βαλβίδων το είδος της βαλβίδας και η τεχνική τοποθέτησης που θα προσφέρουν την ταχύτερη ανάρρωση και τα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα πρέπει να είναι εξατομικευμένα για τον κάθε ασθενή. Μια συζήτηση με τους ειδικούς της ομάδας καρδιάς (καρδιοχειρουργοί, καρδιολόγοι, παθολόγοι, ακτινολόγοι) θα βοηθήσει να διαλευκανθεί η καλύτερη επιλογή για τον κάθε ασθενή.

Διαβάστε επίσης:

Ανεπάρκεια της τριγλώχινας βαλβίδας και η σύγχρονη αντιμετώπισή της

Αρθροπλαστική του ισχίου: Τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας AMIS και υποβοήθηση με σύστημα πλοήγησης το παρόν και το μέλλον

Δεν μπορώ να μείνω έγκυος, από πού μπορώ να ξεκινήσω;