Παραίτηση Ρέντσι: Η επόμενη ημέρα – Οι πολιτικές ζυμώσεις, οι τράπεζες και η ετοιμόρροπη Ευρωζώνη

Ο Ματέο Ρέντσι έβαλε ένα μεγάλο στοίχημα και το έχασε: οι Ιταλοί του γύρισαν την πλάτη στο χθεσινό συνταγματικό δημοψήφισμα, στο οποίο ο ίδιος είχε προσδώσει χαρακτήρα ψήφου εμπιστοσύνης, και ο πρωθυπουργός της χώρας δεν είχε άλλη επιλογή από το να υποβάλει την παραίτησή του, όπως και θα πράξει επισήμως εντός της ημέρας.

Το θέμα είναι όμως τι γίνεται τώρα. Ποιος θα διαδεχθεί τον Ματέο Ρέντσι και με ποια διαδικασία; Θα μπει η Ιταλία σε μία μακρά φάση πολιτικής αστάθειας ή θα δοθεί μία άμεση καθαρή λύση, που μπορεί να φέρει στην εξουσία τον λαϊκιστή Μπέπε Γκρίλο;

Αυτή τη στιγμή η κατάσταση είναι στα χέρια του Προέδρου της Δημοκρατίας, Σέρτζιο Ματαρέλα, ο οποίος είναι γνωστός υπέρμαχος της πολιτικής σταθερότητας και άρα θεωρείται βέβαιο ότι θα εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες σχηματισμού κυβέρνησης υπό την παρούσα σύσταση της Βουλής, προτού διαλύσει τη Βουλή και προκηρύξει εκλογές. Επομένως, το σενάριο της άμεσης προσφυγής στις κάλπες (κάτι που ζητά επίμονα το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο, βλέποντας πως προηγείται στις δημοσκοπήσεις) δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες.

Αντίθετα, αυτό που φαίνεται πιθανό είναι ο διορισμός μίας κυβέρνησης τεχνοκρατών που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας μέχρι τις αρχές του 2018, που είναι προγραμματισμένες οι επόμενες εκλογές. Το πρόβλημα εδώ είναι διπλό: αφενός, ποια πρόσωπα μπορούν να ηγηθούν και να συμμετάσχουν σε μία τέτοια κυβέρνηση και να αποσπάσουν την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών; Τα ονόματα που ακούγονται εντονότερα πάντως για τη διαδοχή του Ρέντσι είναι αυτά του υπουργού Οικονομικών Πιερ Κάρλο Πάντοαν, του υπουργού Πολιτισμού Ντάριο Φραντσεσκίνι και του εκπροσώπου της Γερουσίας Πιέτρο Γκράσο). Όμως ακόμα κι αν βρεθούν τα πρόσωπα αυτά, θα αντέξει μία τέτοια κυβέρνηση για έναν και πλέον χρόνο ή θα καταρρεύσει με πάταγο και η χώρα θα οδηγηθεί τελικά σε νέες εκλογές;

Και μετά είναι και το πώς θα διεξαχθούν αυτές οι εκλογές: αυτή τη στιγμή, το εκλογικό σύστημα δίνει μεγάλο μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα στη Βουλή, αλλά είναι αναλογικό για τη Γερουσία – δύο διαφορετικά συστήματα για τα δύο νομοθετικά σώματα της χώρας. Επιπλέον, αν παραμείνει το μπόνους των εδρών στη Βουλή, ο Μπέπε Γκρίλο θα είναι το φαβορί στις επόμενες εκλογές, όποτε γίνουν, για να εξασφαλίσει την κυβερνητική πλειοψηφία – και να προχωρήσει στο περίφημο δημοψήφισμα που έχει προαναγγείλει για την παραμονή ή όχι της Ιταλίας στην ευρωζώνη…

Όπως είναι λογικό, η αβεβαιότητα που επικρατεί από το βράδυ της Κυριακής στην Ιταλία, αν συνεχιστεί επί μακρόν, θα έχει επιπτώσεις και στην οικονομία της, και ιδιαίτερα στις ήδη ταλαιπωρημένες τράπεζες της χώρας, που ψάχνουν τρόπο να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους με φρέσκα κεφάλαια προχωρώντας σε προσφορές μετοχών, προκειμένου να αποφύγουν μία κρατική παρέμβαση. Όμως αν το πολιτικό σκηνικό παραμένει ρευστό και η κυβέρνηση ασταθής, οι προσπάθειες αυτές των τραπεζών θα καταλήξουν στον… βρόντο, φορτώνοντας με έναν μεγάλο πονοκέφαλο όχι μόνο την ιταλική κυβέρνηση, αλλά και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το πρόβλημα μάλιστα είναι ιδιαίτερα μεγάλο σε τράπεζες όπως η Monte dei Paschi di Siena, η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, που βρίσκεται στο χείλος της εκκαθάρισης.

Παράλληλα, τα κρατικά ομόλογα της Ιταλίας έχουν ήδη καταγράψει άνοδο στην τιμή τους το τελευταίο διάστημα, καθώς οι αγορές είχαν προεξοφλήσει την ήττα του Ρέντσι στο δημοψήφισμα, και ενδεχομένως να ανέβουν ακόμα περισσότερο αν συνεχιστεί η αστάθεια και παραμείνει ανοιχτό το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών, δυσκολεύοντας την εξασφάλιση ρευστότητας από την ιταλική κυβέρνηση. Ήδη οι αγορές δείχνουν πως οι εξελίξεις στην Ιταλία εκτιμώνται ως ανησυχητικές, με το ευρώ να κινείται έντονα πτωτικά έναντι του δολαρίου.

Και φυσικά όλα αυτά έχουν αντίκτυπο και στο σύνολο της ευρωζώνης, καθώς η αστάθεια στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ζώνης του ενιαίου νομίσματος δεν θα μπορούσε να μην επηρεάζει τις υπόλοιπες. Τα σενάρια περί κατάρρευσης της ευρωζώνης αρχίζουν και πάλι να κάνουν την εμφάνισή τους, και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να τα διαψεύσει κανείς, βλέποντας προς τα πού πηγαίνουν τα πράγματα…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Ευρώ: Ήπια αντίδραση έως τώρα. Οι ιταλικές μετοχές υποχωρούν 3%

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ιταλία: με τον φόβο της κατάρρευσης των τραπεζών ψήφισαν οι Ιταλοί (upd)

ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ: Eurogroup: Το Grexit του Σόιμπλε, το «ΟΧΙ» στον Ρέντσι και τα μέτρα που «στραγγαλίζουν» τον ελληνικό λαό