Peter Liese, επικεφαλής νομοθέτης της ΕΕ
Καθώς οι τιμές στα δικαιώματα ρύπων συνεχίζουν επί μήνες να κινούνται σε υψηλά επίπεδα, εξετάζεται να τεθούν υπό διαπραγμάτευση νέες μεταρρυθμίσεις για τον έλεγχο της Ευρωπαϊκής αγοράς ρύπων (EU-ETS) προκειμένου να προστατευτούν οι τιμές και να περιοριστεί η αστάθεια στην αγορά. Την ίδια στιγμή όπου φωνές στην Ευρώπη αντιδρούν στην ακραία αυτή κίνηση των τιμών και ζητούν την ενίσχυση του μηχανισμού ελέγχου της αγοράς ρύπων και την αύξηση της διαφάνειας, το χρηματιστηριακό lobby αντιδρά και υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να απέχει από την παρέμβαση στην αγορά.
Αναλυτικότερα, η προτεινόμενη μεταρρυθμιστική τροπολογία υποβλήθηκε την Τετάρτη από τον Γερμανό νομοθέτη και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά ρύπων, Peter Liese. Σκοπός της είναι να επιτραπεί η απελευθέρωση του ορίου των αδειών που κυκλοφορούν στο Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) έτσι ώστε να είναι εφικτή η παρέμβαση σε περιόδους ταχείας αύξησης των τιμών.
Η πρόταση έρχεται μία μέρα μετά την προτροπή της Πολωνίας προς την ΕΕ να εισαγάγει “μηχανισμούς ελέγχου” και να περιορίσει τη συμμετοχή χρηματοπιστωτικών κερδοσκόπων στο σύστημα. Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που η Πολωνική κυβέρνηση αντιδρά και ζητά παρεμβάσεις στο ΣΕΔΕ. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιανουάριο ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Mateusz Morawiecki είχε αποκαλέσει το σύστημα της ΕΕ κερδοσκοπικό εργαλείο που απειλεί την ανάπτυξη των εταιριών και είχε απαιτήσει παρεμβάσεις για την προστασία της βιομηχανίας.
Η αναμέτρηση για την αγορά δικαιωμάτων ρύπων-Τι λένε οι Traders
Στις εκκλήσεις αυτές αντέδρασε την περασμένη εβδομάδα, μια ομάδα 10 χρηματοπιστωτικών οργανισμών απευθύνοντας επιστολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία την προτρέπει να αποφύγει την παρέμβαση στην αγορά έως ότου δημοσιευθεί η πλήρης έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας και Αγορών (Esma). Ανάμεσα στις υπογραφές της επιστολής συμπεριλαμβάνονται η International Securities & Derivates Association (ISDA), η European Federation of Energy Traders και το Commodities Market Council, Europe.
Στην επιστολή υποστηρίζεται ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η μακροπρόθεσμη πορεία των τιμών των δικαιωμάτων ρύπων αντικατοπτρίζει κάτι περισσότερο από τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς, όπως η αυξημένη φιλοδοξία της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων της για το κλίμα και την ενέργεια. «Δεν πιστεύουμε ότι αξίζει τον κόπο να θέσουμε σε κίνδυνο τη μελλοντική απεξάρτηση της Ευρώπης από τον άνθρακα περιορίζοντας τον ρόλο των χρηματοπιστωτικών παραγόντων στην αγορά», αναφέρεται στην επιστολή.
Όσον αφορά την συζήτηση για την αύξηση της διαφάνειας αναγνωρίζουν ότι «η περαιτέρω διαφάνεια για τη λειτουργία της αγοράς και τους φορείς εντός αυτής θα ήταν μια θετική εξέλιξη», όμως ισχυρίζονται ότι η εισαγωγή ορίων θέσεων ή ο περιορισμός της συμμετοχής χρηματοπιστωτικών φορέων θα εισήγαγε τον κίνδυνο αποδυνάμωσης της αγοράς. «Οι χρηματοπιστωτικοί παράγοντες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην παροχή ρευστότητας στην αγορά, στη βελτίωση της ανθεκτικότητας και στη διασφάλιση ότι τα κίνητρα της αγοράς λειτουργούν στην πράξη», αναφέρει η επιστολή.
Επιπλέον υποστηρίζουν ότι ο περιορισμός των θέσεών τους «θα μείωνε τη ρευστότητα, αυξάνοντας το κόστος συναλλαγών και την αβεβαιότητα για όλους τους συμμετέχοντες. Το αποτέλεσμα της μειωμένης ρευστότητας θα ήταν η αυξημένη μεταβλητότητα και θα μείωνε σημαντικά την οικονομική σημασία των μακροπρόθεσμων σημάτων τιμών».
Αντανακλούν οι τιμές στα δικαιώματα ρύπων τα μεγέθη της αγοράς;
Από την άλλη πλευρά, οι φωνές υπέρ της μεταρρύθμισης τονίζουν τους κινδύνους από τη μεγάλη διακύμανση στις τιμές των δικαιωμάτων ρύπων. Πράγματι μέσα στο 2021 αυτές εκτοξεύτηκαν κατά περίπου 150% και έφτασαν στα επίπεδα ρεκόρ των 98,49 ευρώ ανά τόνο CO2 την περασμένη εβδομάδα. Οι τιμές αναφοράς για τα δικαιώματα στην Ένωση μειώθηκαν κατά περίπου 2,5% την Τετάρτη στα 88,79 ευρώ ανά τόνο.
«Οι υψηλές τιμές δικαιωμάτων ρύπων έχουν οδηγήσει σε ανησυχίες σχετικά με τις υπερβολικές αυξήσεις των τιμών και την αστάθεια της αγοράς. Οποιαδήποτε παρέμβαση, ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγει τους κλυδωνισμούς των τιμών ή την αιφνίδια αστάθεια», δήλωσε ο Liese στην αιτιολόγηση της τροπολογίας.
Προς το παρόν, κατά το άρθρο 29α των κανόνων του ΣΕΔΕ, οι χώρες μπορούν να προσθέτουν επιπλέον άδειες στην αγορά μόνο εάν οι τιμές υπερβαίνουν για τουλάχιστον έξι μήνες το τριπλάσιο της μέσης τιμής των δύο προηγούμενων ετών και εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι αυτό δεν αντικατοπτρίζει τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς.
Αντ’ αυτού σύμφωνα με τον Liese, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να απελευθερώσει 100 εκατομμύρια άδειες CO2 στην αγορά από το αποθεματικό σταθερότητας εάν, για περισσότερο από έξι μήνες, η μέση τιμή των αδειών είναι υπερδιπλάσια από τη μέση τιμή των δύο προηγούμενων ετών.
Το απόθεμα σταθερότητας είναι μια δεξαμενή εφεδρικών αδειών που αφαιρούνται από την αγορά για την καταπολέμηση της υπερπροσφοράς. Επιπλέον δήλωσε ότι εάν οι εν λόγω συνθήκες τιμών συνεχιστούν, θα χρειαστεί ειδική επιτροπή για να αξιολογήσει εάν η κίνηση των τιμών αντανακλά τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς.
Αν τα ευρήματα της επιτροπής επιβεβαιώνουν πως οι τιμές δεν είναι αντιπροσωπευτικές, τότε οι χώρες θα πρέπει είτε να επισπεύσουν μελλοντικές δημοπρασίες δικαιωμάτων, είτε να προσθέσουν περισσότερες άδειες. Η τελική θέση των νομοθετών θα ψηφιστεί τον Ιούνιο, πριν το Κοινοβούλιο και τα κράτη διαπραγματευτούν τον τελικό νόμο.
Η έκκληση της Πολωνίας για απομάκρυνση των “κερδοσκόπων” από την αγορά άνθρακα
Η Πολωνία απέστειλε την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες τα αιτήματά της σχετικά με το ΣΕΔΕ και έχει δημιουργήσει έναν συνασπισμό χωρών που θέλουν να μεταρρυθμίσουν το σύστημα, ανέφερε η Βαρσοβία σε ανακοίνωσή της την Τρίτη, μετά τη συνάντηση που είχε η Πολωνή υπουργός Κλιματικής Αλλαγής Άννα Μόσκουα με τον επικεφαλής της πολιτικής της ΕΕ για το κλίμα Φρανς Τίμερμανς στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα. Οι χώρες του Βίσεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Σλοβακία) υπέγραψαν πρόσφατα κοινή θέση για την ενεργειακή ασφάλεια και την παροχή στους πολίτες σταθερών και οικονομικά προσιτών πηγών ενέργειας.
«Είναι ζωτικής σημασίας για εμάς να αποσύρουμε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από την αγορά του ΣΕΔΕ το συντομότερο δυνατό. Το δεύτερο αίτημά μας είναι να εγκαταλείψουμε την απόσυρση των δωρεάν δικαιωμάτων», ανέφερε η ανακοίνωση που επικαλείται η Μόσκουα.
Οι βιομηχανίες λαμβάνουν ένα μερίδιο δωρεάν δικαιωμάτων CO2 για να τις βοηθήσουν να ανταγωνιστούν με διεθνείς ανταγωνιστές που δεν έχουν κόστος CO2, αλλά οι Βρυξέλλες θέλουν να τα καταργήσουν σταδιακά για να ωθήσουν τις βιομηχανίες να περιορίσουν τις εκπομπές. Καθώς πολλές χώρες βασίζονται στον άνθρακα για μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής τους ενέργειας οι κλιματικές πολιτικές της ένωσης πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι ένα τέτοιο ενεργειακό μείγμα καθιστά την επίτευξη των κλιματικών στόχων σημαντικά πιο δαπανηρή. Η ΕΕ ωστόσο θεωρεί τις υψηλότερες τιμές του CO2 ως ουσιαστικό κίνητρο για την επένδυση σε πράσινες τεχνολογίες και ανανεώσιμη ενέργεια.
