Για τις τάσεις στην αγορά ακινήτων, την επενδυτική στρατηγική και το διευρυμένο χαρτοφυλάκιο της Noval Property, αλλά και τα οικιστικά ακίνητα μιλήσε η Chief Investment Officer της εταιρείας Τζένη Μουρούσια, σε συνέντευξή της στο mononews.gr.
Το επενδυτικό ενδιαφέρον για την αγορά ακινήτων είναι μεγάλο. Ποιες είναι οι κυριότερες τάσεις φέτος, ποιες κατηγορίες ακινήτων έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση στην αγορά. Έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια;
Η ελληνική αγορά ακινήτων βρίσκεται σε τροχιά δυναμικής ανάπτυξης, με ιδιαίτερα θετικές προοπτικές σε όλους τους επιμέρους τομείς. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μεταπανδημικής περιόδου καταγράφεται έντονη ζήτηση στην αγορά ακινήτων για σύγχρονα κτήρια γραφείων και logistics, εμπορικά πάρκα, τουριστικά ακίνητα, καθώς και για οικιστικές αναπτύξεις.
Η υψηλή ζήτηση οφείλεται στο γεγονός ότι υπάρχει χαμηλή προσφορά, αφού λόγω της μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, η οικοδομική δραστηριότητα ήταν από ελάχιστη έως μηδενική. Αποτέλεσμα αυτού είναι η υπάρχουσα προσφορά να μη μπορεί να καλύψει τη μεγάλη ζήτηση των τελευταίων ετών ενώ και το κτηριακό απόθεμα στην ελληνική επικράτεια είναι κατά βάση παλιό, «γερασμένο» και κακής ποιότητας, χωρίς να πληροί τις σύγχρονες ανάγκες και προϋποθέσεις.
Σήμερα, στον τομέα των γραφειακών χώρων οι πολυεθνικές εταιρείες, κατά κύριο λόγο, θέτουν ως βασικό κριτήριο επιλογής τους την εύρεση χώρων οι οποίοι να ανταποκρίνονται πλήρως στα κριτήρια και τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Οι μισθωτές αναζητούν περιβαλλοντικά πιστοποιημένα κτήρια τα οποία αποφέρουν σημαντικά οφέλη, όπως χαμηλότερα λειτουργικά έξοδα, καινοτόμες τεχνολογίες και υψηλή ποιότητα εγκαταστάσεων και παρεχόμενων ανέσεων με γνώμονα την ευεξία των εργαζομένων.
Στη Noval Property, προσανατολισμένοι από νωρίς σε αυτήν την κατεύθυνση, έχουμε ήδη υλοποιήσει καινοτόμους επαγγελματικούς χώρους γραφείων, όπως τα κτήρια γραφείων “The Orbit” και “Butterfly”, ενώ βρισκόμαστε ήδη στην διαδικασία κατασκευής του υπερσύγχρονου συγκροτήματος γραφείων “The Grid” στο Μαρούσι (μέσω της σύμπραξης με τη Brook Lane Capital), το οποίο ενσωματώνει ακριβώς όλα αυτά τα νέα πρότυπα και τις τάσεις που έχουν διαμορφωθεί στον τομέα των σύγχρονων επαγγελματικών χώρων. Παράλληλα, προχωράμε με την ανακαίνιση του κτηρίου γραφείων στην Κηφισιάς 199 στο Μαρούσι, το οποίο μάλιστα θα αποτελέσει ένα πρωτοπόρο κτήριο με πολύ χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα.
Στις αρχές του έτους, η Noval Property παρέδωσε στον ενοικιαστή το υπερσύγχρονο Logistic Center στη Μάνδρα. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του και τι επικρατεί στην αγορά των Logistics. Η κατηγορία αυτή ενδιαφέρει την εταιρεία και για μελλοντικές αναπτύξεις;
Πράγματι, το κτήριο logistics στη Μάνδρα, ολοκληρώθηκε εδώ και μερικούς μήνες και παραδόθηκε στον ενοικιαστή του, ενώ, θα ήθελα να αναφέρω χαρακτηριστικά, ότι το ακίνητο είχε ήδη μισθωθεί πριν από την έναρξη της κατασκευής του, δείγμα της ισχυρής ζήτησης.
Πρόκειται για εγκαταστάσεις logistics που ενσωματώνουν τις πιο σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους και βέλτιστες βιώσιμες πρακτικές, λειτουργούν με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το κτήριο logistics αναμένεται να λάβει πιστοποίηση κατά LEED Gold. Άλλωστε, έχει μισθωθεί με «όρους βιωσιμότητας», γεγονός που σημαίνει ότι ο μισθωτής εφαρμόζει πρακτικές, όπως είναι η ανακύκλωση, η σωστή διαχείριση των αποβλήτων και η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων.
Προς το παρόν δεν υπάρχει διαθέσιμο απόθεμα σύγχρονων πιστοποιημένων κτηρίων logistics. Ενδεικτικά, μόλις 25 χιλιάδες τ.μ. σήμερα είναι περιβαλλοντικά πιστοποιημένες αποθήκες, ωστόσο υπάρχουν στον γενικότερο προγραμματισμό έργα για την πιστοποίηση ακόμα 250 χιλιάδων τ.μ., που εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν την αγορά στον τομέα των βιώσιμων, περιβαλλοντικά πιστοποιημένων logistics.
Ασφαλώς λοιπόν και πρόκειται για μια κατηγορία ακινήτων, η οποία μας ενδιαφέρει και μάλιστα βρισκόμαστε σε στάδιο μελετών για αντίστοιχη ανάπτυξη στο Θριάσιο Πεδίο.
Με βάση ποια κριτήρια επιλέγει η εταιρεία τις μελλοντικές της αναπτύξεις;
Η Noval Property διαθέτει μια έμπειρη ομάδα, η οποία παρακολουθεί στενά και διαρκώς τις εξελίξεις και τις τάσεις της παγκόσμιας αγοράς, με στόχο να προβλέψει και μέσω των επενδύσεών της να καλύψει τις υφιστάμενες και μελλοντικές ανάγκες της εγχώριας αγοράς.
Βρισκόμαστε σε διαρκή αναζήτηση και πραγματοποιούμε συστηματική έρευνα, ώστε να εντοπίζουμε ακίνητα στους κλάδους που παρουσιάζουν υψηλή ζήτηση, προκειμένου να αναμορφώνουμε και να αναβαθμίζουμε το υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα, αναπτύσσοντας σύγχρονα, ευέλικτα και διαχρονικά ακίνητα. Επιχειρούμε, δηλαδή, να καλύψουμε σήμερα τις ανάγκες του αύριο, ανάγκες που αυτήν τη στιγμή μπορεί να μην έχουν ακόμα παρουσιαστεί.
Σ’ αυτήν την κατεύθυνση, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το συγκρότημα γραφείων “The Orbit” στη Λεωφόρο Κηφισίας, που έλαβε πιστοποίηση στο επίπεδο Platinum κατά LEED V4 for Core & Shell ξεχωρίζοντας για τον πρωτοποριακό, υψηλής αισθητικής και βιώσιμο σχεδιασμό του, καθώς και πιστοποίηση Wired Score για την ολοκληρωμένη ψηφιακή συνδεσιμότητά του.
Πρόκειται για ένα κτήριο το οποίο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε στην προ-πανδημική περίοδο, υπερκαλύπτοντας από τότε και τις πιο απαιτητικές προδιαγραφές της μετά-πανδημικής εποχής, σε όλα τα επίπεδα.
Τo χαρτοφυλάκιο της εταιρείας είναι διευρυμένο. Ποια είναι η επενδυτική στρατηγική της εταιρείας;
Στη Noval Property διαθέτουμε ένα σύγχρονο και διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο 61 ακινήτων, με μεγάλη εμπορευσιμότητα, το οποίο ενισχύουμε και αναπτύσσουμε διαρκώς. Στόχος μας είναι να δημιουργούμε υπεραξία και να επιτυγχάνουμε σημαντικές αποδόσεις, προς το μέγιστο όφελος όλων των συμμετόχων μας.
Με την υλοποίηση του στρατηγικού επενδυτικού μας προγράμματος ύψους 340 εκατ. ευρώ, επιδιώκουμε να συμβάλλουμε στον μετασχηματισμό του αστικού τοπίου. Συγκεκριμένα, μέσω των ανακαινίσεων και των ανακατασκευών στις οποίες προβαίνουμε, αναπτύσσουμε νέα τοπόσημα με στόχο να λειτουργούν ως επιταχυντές στην ανάπλαση των περιοχών που βρίσκονται και γειτνιάζουν, δημιουργώντας θετικό οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα. Το ίδιο αλλά και μεγαλύτερο αναπτυξιακό αποτύπωμα προσδοκούμε να δημιουργήσουν τα έργα της εταιρείας που βρίσκονται υπό εξέλιξη, όπως, μεταξύ άλλων, η αστική ανάπλαση στην Πειραιώς 252, στο χώρο του πρώτου εργοστασίου της μητρικής μας εταιρείας, Viohalco. Εκεί, σχεδιάζουμε και προχωράμε τη δημιουργία ενός σύνθετου και καινοτόμου πολιτιστικού, εμπορικού και τουριστικού πόλου έλξης επισκεπτών.
Τι γίνεται με τα οικιστικά ακίνητα, ποιες είναι οι τάσεις, ανακατασκευές ή νέα; Η αγορά κινείται ανοδικά;
Οι τάσεις, στο πεδίο των οικιστικών ακινήτων, δεν ακολουθούν μια μονοσήμαντη κατεύθυνση, αφού παρατηρείται ισχυρή δυναμική τόσο στις ανακατασκευές, όσο και στη δημιουργία νέων οικιστικών αναπτύξεων. Η αγορά κινείται ανοδικά στο σύνολό της. Ωστόσο, μιλώντας συγκεκριμένα για τον νομό Αττικής, η προσφορά γης είναι περιορισμένη και από την άλλη το κατασκευαστικό κόστος έχει αυξηθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα να καταγράφεται αυξητική τάση, τόσο ως προς το ύψος των μισθωμάτων όσο και ως προς τις τιμές πώλησης. Επίσης, παρατηρείται ότι η αυξητική τάση στις αξίες των ακινήτων σε συνδυασμό με τα υψηλά επιτόκια, ωθεί όλο και μεγαλύτερο ποσοστό στην ενοικίαση.
Από την πλευρά μας, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της αγοράς με οικιστικές αναπτύξεις υψηλής ποιότητας, υλοποιούμε, μεταξύ άλλων, την ανακατασκευή ενός παλαιού κτηρίου στην οδό Αρδηττού στο Μετς, το οποίο μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο και υψηλής αισθητικής κτήριο μικτών χρήσεων, με πολυτελείς κατοικίες και γραφεία, ενώ στοχεύουμε επίσης σε περιβαλλοντική πιστοποίηση LEED Gold.
Η επενδυτική ζήτηση σε ακίνητα από που προέρχεται; Από μεμονωμένους επενδυτές ή εταιρείες, Έλληνες ή ξένους;
Στη χώρα μας οι αξίες των ακινήτων είναι ακόμα χαμηλές σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επομένως υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας σημαντικών υπεραξιών για τους δυνητικούς επενδυτές. Σε συνδυασμό με το θετικό και φιλοεπενδυτικό οικονομικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια, έχουν δημιουργηθεί ευνοϊκές προϋποθέσεις για την ύπαρξη ισχυρής ζήτησης στον τομέα των ακινήτων, η οποία προέρχεται τόσο από μεμονωμένους επενδυτές, όσο και από εταιρείες, εντός και εκτός Ελλάδας.