Φυσικό αέριο και κοινές προμήθειες σε επίπεδο ΕΕ: Πώς θα λειτουργήσει το σύστημα, ποιες χώρες θα συμμετάσχουν, ποιος ο ρόλος των εταιρειών ενέργειας

Υπέρ της ιδέας για κοινές αγορές φυσικού αερίου, προκειμένου να αναπληρώσουν τα αποθέματά τους και να εξασφαλίσουν χαμηλότερες τιμές σε μια αγορά όπου δεν υπάρχει μεγάλη προσφορά, τάχθηκαν οι ηγέτες της ΕΕ στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες.

Η πολιτική απόφαση ανοίγει τον δρόμο ώστε η Κομισιόν και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη να αρχίσουν να σχεδιάζουν συλλογικές διαπραγματεύσεις με διεθνείς εταίρους. η ΕΕ επιδιώκει να αντικαταστήσει φέτος σχεδόν τα 2/3 του φυσικού αερίου που εισάγει από τη Ρωσία, τον μεγαλύτερο προμηθευτή της, μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία.

«Το ενεργειακό μείγμα και η κατάσταση που επικρατεί σε κάθε κράτος μέλος είναι πολύ διαφορετική, αλλά πρέπει να συνεργαστούμε για να συγκεντρώσουμε το βάρος μας», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε συνέντευξη Τύπου μετά τη διήμερη σύνοδο κορυφής.

«Έχουμε τεράστια αγοραστική δύναμη. Ως εκ τούτου, χαιρετίζω το γεγονός ότι θα χρησιμοποιήσουμε τώρα τη συλλογική μας διαπραγματευτική δύναμη. Αντί να πλειοδοτούμε ο ένας απέναντι στον άλλο, αυξάνοντας τις τιμές, θα συγκεντρώσουμε τη ζήτησή μας», πρόσθεσε.

Η ιδέα των κοινών αγορών, που πρωτοδιατυπώθηκε στην ΕΕ πριν από αρκετά χρόνια, επανήλθε μετά από την ενεργειακή κρίση εν μέσω περιορισμένων προμηθειών από τη Ρωσία που ώθησαν τις τιμές του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας σε επίπεδα ρεκόρ. Με τους πελάτες να ταλαιπωρούνται από τους υψηλούς λογαριασμούς και τις εταιρείες να προειδοποιούν για το κόστος που εκτοξεύεται στα ύψη, οι κυβερνήσεις δέχονται αυξανόμενη πίεση προκειμένου να αναζητήσουν νέους τρόπους για να αντιμετωπίσουν την κρίση.

«Δεν το έχουμε κάνει ποτέ. Επομένως, αυτό που ψηφίσαμε σήμερα είναι μια πολιτική επιλογή που βασίζεται σε εθελοντική βάση, επειδή δεν πρόκειται για κρατικές συμβάσεις», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, στους δημοσιογράφους. «Δεν είναι η κυβέρνηση αλλά οι εταιρείες που υπογράφουν αυτές τις συμβάσεις», πρόσθεσε.

Ποιες χώρες μπορούν να συμμετέχουν

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν την Παρασκευή ότι η κοινή πλατφόρμα αγορών θα είναι ανοιχτή και για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και τρεις συνδεδεμένους εταίρους: την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Γεωργία, σύμφωνα με κοινή δήλωση μετά τη Σύνοδό τους. Η συγκέντρωση της ζήτησης θα βοηθήσει στη διασφάλιση LNG, φυσικού αερίου και υδρογόνου σε προσιτές τιμές σε συνεργασίες με προμηθευτές στην περιοχή της Μεσογείου, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τη νέα ενεργειακή στρατηγική που σκιαγράφησε η Επιτροπή νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι εισαγωγές από τη Ρωσία θα μπορούσαν να αντικατασταθούν από την αύξηση της συμβολής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης, καθώς και από εισαγωγές φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από άλλες χώρες, σύμφωνα με την Κομισιόν. Για τον σκοπό αυτό, η Κομισιόν πρότεινε τη δημιουργία ειδικής ομάδας δράσης για τις κοινές αγορές φυσικού αερίου σε επίπεδο ΕΕ.

Ο γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, δήλωσε ότι η ιδέα της εθελοντικής δέσμευσης αγοραστικής δύναμης και αγοράς φυσικού αερίου στην αγορά θα μπορούσε να βοηθήσει να κρατηθούν οι τιμές σε χαμηλά επίπεδα. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει τώρα να πείσουν να συμμετάσχει στην προσπάθεια και ο ιδιωτικός τομέας, καθώς σε πολλές περιπτώσεις για αυτού του είδους τις συμφωνίες είναι υπεύθυνες οι εταιρείες, είπε στους δημοσιογράφους μετά τη διήμερη Σύνοδο Κορυφής.

Όλα στο τραπέζι

Οι αρχηγοί των κυβερνήσεων της ΕΕ είχαν επίσης μια έντονη συζήτηση σχετικά με τα έκτακτα μέτρα για τη συγκράτηση των τιμών, συμπεριλαμβανομένων της επιβολής πλαφόν στις αγορές χονδρικής και της αποσύνδεσης των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ τα μέλη του Νότου, με επικεφαλής την Ισπανία, προέτρεπαν την ΕΕ να παρέμβει, η Γερμανία, η Ολλανδία και άλλες χώρες εμφανίστηκαν επιφυλακτικές για μια τέτοια κίνηση.

Ο ρόλος των εταιρειών ενέργειας

Σε μια συμβιβαστική λύση, οι ηγέτες συμφώνησαν να αναθέσουν στην Κομισιόν και στις εθνικές κυβερνήσεις την αποστολή να επικοινωνήσουν κατεπειγόντως με τις εταιρείες ενέργειας και να συζητήσουν πώς θα χρησιμοποιήσουν διάφορες βραχυπρόθεσμες επιλογές για την αντιμετώπιση της επίδρασης από την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.

Επιπλέον, χώρες όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία, που έχουν μεγάλα μερίδια Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και λίγες διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας με τις υπόλοιπες χώρες, κέρδισαν την επιλογή να υποβάλουν αίτηση για να μπορέσουν να εισαγάγουν ανώτατα όρια τιμών.