Αυτό είναι το σχέδιο για την παράδοση των αποβλήτων πλοίων στα λιμάνια – Όλες οι λεπτομέρειες

Ένα «σύστημα» που θα διασφαλίζει ότι τα πλοία που καταπλέουν σε ελληνικά λιμάνια θα παραδίδουν τα απόβλητά τους, και δεν θα τα απορρίπτουν στη θάλασσα διαμορφώνει σχέδιο κοινής υπουργικής απόφασης των υπουργείων Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ναυτιλίας.

Στο σχέδιο το οποίο έχει αποσταλεί στα λιμάνια προς διαβούλευση, επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι οι φορείς διαχείρισης λιμένων μεριμνούν, ώστε το κόστος της λειτουργίας λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής για την παραλαβή και την επεξεργασία αποβλήτων από πλοία, πλην των καταλοίπων φορτίου, καλύπτεται με την είσπραξη τέλους από τα πλοία.

Επίσης τονίζεται ότι τα συστήματα κάλυψης του κόστους δεν παρέχουν κίνητρο στα πλοία να απορρίπτουν τα απόβλητά τους στη θάλασσα.

Για τον σκοπό αυτό, υπογραμμίζεται ότι, οι φορείς διαχείρισης εφαρμόζουν όλες τις ακόλουθες αρχές στον σχεδιασμό και στη λειτουργία των συστημάτων κάλυψης του κόστους:

α)   τα πλοία καταβάλλουν έμμεσο τέλος, ανεξαρτήτως της παράδοσης αποβλήτων σε λιμενική εγκατάσταση παραλαβής,

β)    το έμμεσο τέλος καλύπτει:

1. i)     το έμμεσο διοικητικό κόστος,
2. ii)   σημαντικό μέρος των άμεσων λειτουργικών δαπανών, το οποίο αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 30 % του συνολικού άμεσου κόστους για την πραγματική παράδοση αποβλήτων κατά το παρελθόν έτος, με δυνατότητα να λαμβάνεται επίσης υπόψη το κόστος που συνδέεται με τον αναμενόμενο όγκο κυκλοφορίας για το επόμενο έτος.

γ)  προκειμένου να παρασχεθεί μέγιστο κίνητρο για την παράδοση αποβλήτων του παραρτήματος V της σύμβασης MARPOL πλην των καταλοίπων φορτίου, δεν επιβάλλεται άμεσο τέλος για τα απόβλητα αυτά, προκειμένου να διασφαλίζεται δικαίωμα παράδοσης χωρίς πρόσθετες χρεώσεις βάσει του όγκου των παραδιδόμενων αποβλήτων, εκτός όταν αυτός ο όγκος παραδιδόμενων αποβλήτων υπερβαίνει τη μέγιστη ικανότητα αποθήκευσης. Τα απόβλητα που αλιεύονται παθητικά καλύπτονται από αυτό το καθεστώς, περιλαμβανομένου δε και του δικαιώματος παράδοσης,

δ)  προκειμένου οι δαπάνες συλλογής και επεξεργασίας των αποβλήτων που αλιεύονται παθητικά να μη βαρύνουν αποκλειστικά και μόνον τους χρήστες του λιμένα, τα κράτη μέλη καλύπτουν, κατά περίπτωση, τις εν λόγω δαπάνες με τα έσοδα που προκύπτουν από εναλλακτικά συστήματα χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων από συστήματα διαχείρισης αποβλήτων και από διαθέσιμους ενωσιακούς, εθνικούς ή περιφερειακούς πόρους·,

ε)  προκειμένου να ενθαρρύνουν την παράδοση καταλοίπων καθαρισμού δεξαμενών που περιέχουν υψηλού ιξώδους εμμένουσες πλέουσες ουσίες, οι φορείς διαχείρισης παρέχουν κατάλληλα οικονομικά κίνητρα για την εν λόγω παράδοση,

στ)  το έμμεσο τέλος δεν περιλαμβάνει τα απόβλητα από συστήματα καθαρισμού καυσαερίων, των οποίων το κόστος καλύπτεται με βάση τους τύπους και τις ποσότητες αποβλήτων που παραδίδονται. Το μέρος του κόστους που δεν καλύπτεται, ενδεχομένως, από το έμμεσο τέλος, καλύπτεται με βάση τους τύπους και τις ποσότητες αποβλήτων που παραδίδονται πραγματικά από το πλοίο.

1. Τα τέλη μπορούν να αυξάνονται με βάση τα εξής:

α)       την κατηγορία, τον τύπο και το μέγεθος του πλοίου,

β)       την παροχή υπηρεσιών σε πλοία εκτός του κανονικού ωραρίου λειτουργίας στον λιμένα, ή

γ)       την επικινδυνότητα των αποβλήτων.

2. Τα τέλη μπορούν να μειώνονται με βάση τα εξής:

α)    το είδος εμπορικής δραστηριότητας που εκτελεί το πλοίο, ιδίως όταν το πλοίο εκτελεί θαλάσσιες εμπορικές μεταφορές μικρών αποστάσεων,

β)       βάσει του σχεδιασμού, του εξοπλισμού και της λειτουργίας του πλοίου αποδεικνύεται ότι το πλοίο παράγει μειωμένες ποσότητες αποβλήτων και διαχειρίζεται τα απόβλητά του με βιώσιμο και περιβαλλοντικά ορθό τρόπο.

Προκειμένου να διαπιστώσουν εάν ένα πλοίο πληροί τις απαιτήσεις που προβλέπονται στο στοιχείο β) όσον αφορά τη διαχείριση αποβλήτων επί του πλοίου, οι φορείς λαμβάνουν υπόψη τις εκτελεστικές πράξεις της επιτροπής, οι οποίες εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 20 παράγραφος 2 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/883.

3. Τα επιβαλλόμενα τέλη πρέπει να είναι δίκαια, να καθορίζονται με διαφάνεια, να είναι εύκολα αναγνωρίσιμα, να μην εισάγουν διακρίσεις και να αντιστοιχούν στο κόστος των εγκαταστάσεων και υπηρεσιών που διατίθενται και, κατά περίπτωση, χρησιμοποιούνται. Το ύψος των τελών και η βάση υπολογισμού τους, πρέπει να διευκρινίζονται στους χρήστες των λιμένων, από τους φορείς διαχείρισης αυτών καθώς και να αναφέρονται σε κατάλληλη ενότητα του σχεδίου.
4. Τα έμμεσα τέλη για τους λιμένες του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών, εγκρίνονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και  Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης καταθέτει σχετικό αίτημα στην αρμόδια Διεύθυνση συνοδευόμενο από απόφαση του Διοικητικού του Συμβουλίου ή της Λιμενικής Επιτροπής, στο σώμα της οποίας περιγράφεται λεπτομερώς το εν λόγω σύστημα τελών καθώς και αναλυτική Τεχνοοικονομική Έκθεση, η οποία τεκμηριώνει το ύψος των επιβαλλόμενων τελών. Η εν λόγω απόφαση, λαμβάνεται κατόπιν σχετικής εισήγησης της αρμόδιας Οικονομικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής καθώς και σύμφωνης γνώμης της ΡΑΛ και είναι αορίστου ισχύος υπό την προϋπόθεση ότι το ύψος των τελών παραμένει σταθερό. Με μέριμνα του αρμόδιου φορέα διαχείρισης, η σχετική απόφαση αναρτάται στην ιστοσελίδα του τόσο στην ελληνική όσο και στην αγγλική γλώσσα.
5. Για τους λοιπούς λιμένες της χώρας, τα τέλη, περιγράφονται στα σχέδια παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων,  η έγκριση των οποίων, αποτελεί ταυτόχρονα και αποδοχή του εν λόγω συστήματος τελών.
6. Τα πλοία που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2002/59/ΕΚ (π.δ. 49/2005 (Α’66)), υποχρεούνται στην παράδοση των αποβλήτων που παράγονται σε αυτά και στην καταβολή ανάλογου τιμήματος.
7. Τα τέλη καταβάλλονται στον φορέα διαχείρισης του κάθε λιμένα, με μέριμνα του πλοιάρχου ή του νόμιμου εκπροσώπου του πλοίου.
8. Οι φορείς διαχείρισης λιμένων, υποχρεούνται να τηρούν βάση δεδομένων, στην οποία να καταχωρούνται ο όγκος και οι ποσότητες των αποβλήτων που αλιεύονται παθητικά και να αποστέλλουν τα σχετικά στοιχεία μέχρι τις 20 Ιανουαρίου κάθε έτους στην αρμόδια Διεύθυνση, η οποία μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου, αποστέλλει τα σχετικά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι εξαιρέσεις

Όσον αφορά τα πλοία  που εξαιρούνται από την απόφαση, προβλέπεται ότι:

1. Όταν πλοία:

α) εκτελούν τακτικές γραμμές με συχνούς και τακτικούς ελλιμενισμούς

β) υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις για την ύπαρξη διακανονισμού που εγγυάται την παράδοση των αποβλήτων και την καταβολή τελών σε λιμένα που βρίσκεται επί της διαδρομής τους ο οποίος:

1. i) αποδεικνύεται από υπογεγραμμένη σύμβαση με λιμένα ή ανάδοχο στον τομέα των αποβλήτων και από αποδείξεις παράδοσης αποβλήτων,
2. ii)  έχει κοινοποιηθεί σε όλους τους λιμένες που βρίσκονται στη διαδρομή του πλοίου και

iii)  έχει γίνει δεκτός από τον λιμένα όπου πραγματοποιούνται η παράδοση και η καταβολή, που μπορεί να είναι λιμένας της Ένωσης ή άλλος λιμένας, στον οποίο, όπως αποδεικνύεται βάσει των πληροφοριών που υποβάλλονται ηλεκτρονικά στο μέρος του συστήματος πληροφοριών, παρακολούθησης και επιβολής που αναφέρεται στο άρθρο 13 και στο GISIS, διατίθενται επαρκείς εγκαταστάσεις.

γ) η εξαίρεση δεν επιφέρει αρνητικό αντίκτυπο στην ασφάλεια στη θάλασσα, την υγεία, τη διαβίωση στο πλοίο ή τις συνθήκες εργασίας ή στο θαλάσσιο περιβάλλον.

είναι δυνατόν να απαλλάσσονται από συγκεκριμένες ή από το σύνολο των υποχρεώσεων τους  που απορρέουν από το άρθρο 6, την παρ. 1 του άρθρου 7  και το άρθρο 8. Επισημαίνεται ότι η εξαίρεση από την υποχρέωση παράδοσης αποβλήτων μπορεί να αφορά ορισμένες ή/και όλες τις κατηγορίες αποβλήτων που παράγονται στο πλοίο.

2. Ως πλοία που εκτελούν τακτικές γραμμές με συχνούς και τακτικούς ελλιμενισμούς θεωρούνται:

α) Τα πλοία που λειτουργούν, κυρίως, εντός και πέριξ του λιμένα (π.χ. ρυμουλκά, σκάφη  ανεφοδιασμού καυσίμων, λάντζες).

β)  Τα πάσης φύσης επιβατηγά (Ε/Γ) και επιβατηγά-οχηματαγωγά (Ε/Γ−Ο/Γ) πλοία που εκτελούν προγραμματισμένους πλόες.

γ) Τα φορτηγά Φ/Γ πλοία μέχρι 500 κ.ο.χ. που καταπλέουν τουλάχιστον δύο (2) φορές τον μήνα στον λιμένα διακανονισμού παράδοσης  αποβλήτων  και καταβολής τελών.

δ) Τα πλοία  που καταπλέουν τουλάχιστον μία (01) φορά την  εβδομάδα  στον  λιμένα  διακανονισμού παράδοσης αποβλήτων  και καταβολής τελών.

Η ευθύνη

Τα σχέδια καταρτίζονται με ευθύνη των φορέων διαχείρισης λιμένων και υποβάλλονται μετά την έγκριση τους από το αρμόδιο όργανο του φορέα διαχείρισης, σε ηλεκτρονική μορφή (Flash Disk), στην αρμόδια Διεύθυνση, καθώς και στην αρμόδια Υπηρεσία Περιβάλλοντος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και στην οικεία Λιμενική Αρχή, προκειμένου να γνωμοδοτήσουν επί αυτών.

Όπως αναφέρεται στο σχέδιο απόφασης, οι εν λόγω υπηρεσίες, υποχρεούνται ενός μηνός από την ημερομηνία παραλαβής των σχεδίων, να διαβιβάζουν μέσω e-mail τη γνωμοδότησή τους στην αρμόδια Διεύθυνση, κοινοποιώντας την παράλληλα στον αρμόδιο φορέα διαχείρισης λιμένα. Σε περίπτωση που κατά την κρίση της αρμόδια Διεύθυνσης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη και τις ανωτέρω δύο  γνωμοδοτήσεις,  το σχέδιο δεν είναι πλήρες και δεν καλύπτει επαρκώς τις απαιτήσεις της παρούσας, η ανωτέρω Διεύθυνση, ενημερώνει εγγράφως τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης λιμένα και τους ανωτέρω φορείς, ζητώντας την εκ νέου υποβολή του σχεδίου. Η παράλειψη των ανωτέρω φορέων να γνωμοδοτήσουν εντός της ανωτέρω προθεσμίας δεν κωλύει την πρόοδο της διοικητικής διαδικασίας έγκρισης του σχεδίου. Η έγκριση του σχεδίου, πραγματοποιείται, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Ειδικά για τους λιμένες, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/352, η έγκριση του σχεδίου πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Μετά την έγκριση του σχεδίου, ο αρμόδιος φορέας διαχείρισης λιμένα προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίησή του, συμπεριλαμβανομένης της περιβαλλοντικής αδειοδότησης των έργων/διαδικασιών, εφόσον τούτο απαιτείται.

Η έγκριση των σχεδίων ισχύει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα το οποίο ορίζεται στην εγκριτική απόφαση και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε χρόνια. Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της εμπρόθεσμης υποβολής αιτήματος για την επανέγκριση του σχεδίου παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων και της ολοκλήρωσης της εν λόγω διαδικασίας με την έκδοση της σχετικής απόφασης, το υφιστάμενο εγκεκριμένο σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων διατηρείται σε ισχύ. Ως εμπρόθεσμη υποβολή ορίζεται αυτή που διενεργείται τουλάχιστον τρείς μήνες πριν τη λήξη ισχύος της υφιστάμενης έγκρισης.

Μητρώο

Οι φορείς διαχείρισης λιμένων υποχρεούνται σε εγγραφή στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων και σε υποβολή Ετήσιων Εκθέσεων Αποβλήτων κάθε έτους μέχρι το τέλος Μαρτίου του επόμενου έτους, όπως προβλέπεται στην κοινή υπουργική απόφαση αριθμ. 43942/4026/2016. Οι φορείς διαχείρισης λιμένων υποβάλουν, επίσης, μέχρι το τέλος Μαρτίου κάθε έτους στην  αρμόδια Λιμενική Αρχή,  ετήσια έκθεση  με πληροφορίες που αφορούν στον αριθμό των πλοίων που κατέπλευσαν στον λιμένα, τον αριθμό των πλοίων που παρέδωσαν απόβλητα και κατάλοιπα φορτίου, τυχόν προβλήματα που παρουσιάστηκαν κατά την εφαρμογή του σχεδίου και για τη διαδικασία που αυτά αντιμετωπίστηκαν.

Τα σχέδια παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων των λιμένων, αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Κανονισμού Λειτουργίας τους και πρέπει να είναι διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο. Για τους λιμένες του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών, όπως απαριθμούνται στο Παράρτημα ΙΙ του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1315/2013, αναρτώνται υποχρεωτικά στις αντίστοιχες ιστοσελίδες των φορέων διαχείρισης των λιμένων καθώς και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Διυλιστήρια

Τα διυλιστήρια της χώρας δύνανται να παραλαμβάνουν τα πετρελαιοειδή απόβλητα που παράγονται στα πλοία και πετρελαιοειδή κατάλοιπα φορτίου μόνο από  τα πλοία με τα οποία  εκτελούν εμπορικές πράξεις και καταπλέουν σε εγκαταστάσεις αυτών.

Επίσης στο σχέδιο απόφασης επισημαίνεται ότι σε όλες τις άλλες περιπτώσεις που δεν εμπίπτουν στην παρ. 1, τα διυλιστήρια της χώρας, εφόσον απαιτείται, είναι δυνατόν να παραλαμβάνουν τα πετρελαιοειδή απόβλητα που παράγονται στα πλοία και πετρελαιοειδή κατάλοιπα φορτίου, μόνο εφόσον τα εν λόγω πετρελαιοειδή πληρούν τις απαιτήσεις της απόφασης αριθμ. 92237/22-08-1979. 

Ειδικές Διατάξεις

Τέλος όσον αφορά τα ζητήματα της ναυπηγοεπισκευής στο draft υπογραμμίζεται: 

1. Η διαχείριση αποβλήτων που προέρχονται από επιχειρήσεις ναυαγιαίρεσης – απορρύπανσης και μεταφέρονται δια θαλάσσης σε ελληνικό λιμένα για την εκφόρτωση και μεταφορά τους σε εγκεκριμένη εγκατάσταση προς τελική διάθεση δεν αποτελούν παραγόμενα στο πλοίο απόβλητα ή κατάλοιπα φορτίου και επομένως η παράδοση-διαχείριση αυτών δεν γίνεται με βάση τη διαδικασία που ορίζεται στην παρούσα. Τα εν λόγω απόβλητα υπόκεινται στις διατάξεις της κοινής υπουργικής απόφασης αριθμ. 50910/2727/2003 και της κοινής υπουργικής απόφασης  αριθμ. 13588/725/2006. Στην περίπτωση που είναι δυνατό να ανακτηθούν, επιλέγεται η ανάκτηση έναντι της διάθεσης αυτών.
2. Τα απόβλητα που παράγονται από εργασίες επισκευής σε δεξαμενές επισκευής πλοίων, δεν θεωρούνται «παραγόμενα στο πλοίο απόβλητα» κατά την έννοια της Οδηγίας 2000/59/ΕΚ, δεδομένου ότι δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παραρτήματος V της σύμβασης MARPOL και επομένως η παράδοση-διαχείριση αυτών δεν γίνεται με βάση τη διαδικασία που ορίζεται στην παρούσα. Κατά συνέπεια, τα εν λόγω απόβλητα αποτελούν κοινή ευθύνη του πλοίου και του επισκευαστικού ναυπηγείου, καθώς η έννοια του αρχικού παραγώγου δεν μπορεί να αποδοθεί με σαφήνεια σε ένα εκ των δυο νομικών προσώπων, αλλά κάτοχος καθίσταται το επισκευαστικό ναυπηγείο.

Ακολουθήστε το mononews.gr στο Google News για την πιο ξεχωριστή ενημέρωση