Υπουργείο Περιβάλλοντος: Πώς θα αντιμετωπιστεί η αυθαίρετη δόμηση με το νέο νομοσχέδιο

Τον οδικό χάρη της κατεδάφισης των αυθαιρέτων παρουσιάζει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου περιβάλλοντος και ενέργειας που τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση, χωρίς ωστόσο σε αυτό να περιλαμβάνεται η κυοφορούμενη νομοθετική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση.

 Πιο συγκεκριμένα, θα δοθεί προτεραιότητα σε τρεις κατηγορίες αυθαιρέτων. Αυτές είναι:

          1. Οι νέες αυθαίρετες κατασκευές που ανεγέρθηκαν από την 1.1.2024
2.Τα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μετά την 28/7/2011
3.  όσα επιχείρησαν να νομιμοποιηθούν με ψευδείς δηλώσεις

Σύμφωνα με το νέο υπό διαβούλευση νόμο ορίζεται ότι ο αριθμός των αυθαιρέτων που θα κατεδαφίζονται θα είναι  κατ’ ελάχιστον ίσος με τον αριθμό των οριστικών πρωτοκόλλων κατεδάφισης του 2022, κατά 50% με κριτήρια χρονικής προτεραιότητας και κατά 50% με κριτήρια περιβαλλοντικά και χωροταξικά. Τα κριτήρια αυτά θα εξειδικευτούν περαιτέρω με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Επιπλέον, θα δίνεται προτεραιότητα για περιπτώσεις αυθαιρέτων οι οποίες κρίνεται ότι συνεπάγονται σημαντική περιβαλλοντική όχληση.

Drones και βοήθεια από το ΤΕΕ με ηλεκτρονική πλατφόρμα

Αρχικά θα δημιουργηθεί μία νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα, η οποία θα εντοπίζει τα αυθαίρετα. Τη λειτουργία της θα την αναλάβει το ΤΕΕ και θα αξιοποιεί δορυφορικές εικόνες από drones.

Θα είναι εν ολίγοι ένα υποσύστημα περιοδικής χαρτογράφησης και εντοπισμού κάθε νέου κτίσματος εντός και εκτός σχεδίου πόλεως, με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, τον αποτελεσματικότερο έλεγχο και την καταστολή των αυθαιρέτων.

Επικεφαλής των ελέγχων θα είναι το Υπουργείο  Περιβάλλοντος μέσω της ομάδα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. Αυτοί θα συγκροτούν ειδικά κλιμάκια ελέγχου και αυτοψίας που θα αποτελούνται από δύο άτομα. Οι έλεγχοι θα διεξάγονται από ιδιώτες ελεγκτές δόμησης του ειδικού μητρώου που έχει το ΥΠΕΝ, ενώ τις κατεδαφίσεις θα τις αναλαμβάνουν μέσω προγραμματικών συμβάσεων τα υπουργεία περιβάλλοντος ή υποδομών.

Στη ψηφιακή πλατφόρμα του ΤΕΕ θα καταχωρούνται οι πολεοδομικές παρανομίες, που θα προκύπτουν έπειτα από καταγγελίες πολιτών. Η υποβολή καταγγελίας για αυθαίρετα στο ηλεκτρονικό σύστημα θα «κοστίζει», αλλά θα του επιστρέφεται εάν η καταγγελία επιβεβαιωθεί. Τα έσοδα που θα εισπράττονται θα διατίθενται για την καταβολή των αποζημιώσεων και για τα έξοδα των ελεγκτών δόμησης που θα διεξάγουν τους ελέγχους.

Για να κάνει κάποιος μία καταγγελία θα μπορεί να χρησιμοποιήσει την εν λόγω πλατφόρμα μόνος του ή μέσω πληρεξούσιου δικηγόρου ή  εξουσιοδοτούμενο μηχανικό κάνοντας χρήση ενός σχετικού τυποποιημένου εντύπου καταγγελίας. Εάν η καταγγελία του απορριφθεί, αποσυρθεί ή εάν ο ενδιαφερόμενος παραιτηθεί, τότε το παράβολο θα καταπίπτει υπέρ του Πράσινου Ταμείου.

Πώς θα γίνονται οι προσφυγές

Ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί εντός 10 ημερών  από την τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας στο ακίνητο να ασκήσει προσφυγή στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Β’. Η δυνατότητα αυτό δε θα δίνεται εάν κατά τον έλεγχο διαπιστωθεί ότι εκτελούνται οικοδομικές εργασίες και δεν υπάρχει έγκυρη πινακίδα του έργου, εάν πρόκειται για αυθαίρετα σε δάση, σε δημόσια κτήματα, στον αιγιαλό, στη ζώνη παραλίας, σε Α ζώνη αρχαιολογικού χώρου, σε ιστορικό τόπο, παραδοσιακό οικισμό κλπ.

Η προσφυγή θα πρέπει να συνοδεύεται από αποδεικτικό καταβολής υπέρ του «Πράσινου Ταμείου» παραβόλου ήτοι 200 ευρώ για παραβάσεις επιφάνειας έως και 30 τ.μ., 500 ευρώ για παραβάσεις επιφάνειας έως και 80 τ.μ. και 1.000 ευρώ για παραβάσεις επιφάνειας άνω των 80 τ.μ.,

Η σχετική απόφαση θα εκδίδεται ένα μήνα ύστερα από την υποβολή και η αξία του παραβόλου θα επιστρέφεται στον προσφεύγοντα ακόμα και αν γίνει εν μέρει δεκτή η προσφυγή του. Εάν απορριφθεί η προσφυγή ή εάν η προθεσμία άσκησης παρέλθει  άπρακτη τότε η έκθεση αυτοψίας θα καθίσταται οριστική.  Εάν στην οριστική έκθεση διαπιστωθούν παραβάσεις τότε τα τα αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές καθίστανται άμεσα κατεδαφιστέα και επισύρουν κυρώσεις.

Πώς θα γίνονται οι κατεδαφίσεις

Ο παραβάτης θα έχει στη διάθεσή του δέκα ημέρες για να αποδείξει τη νομιμότητα της κατασκευής. Εάν δεν το κάνει ή δεν το καταφέρει τότε η αρμόδια υπηρεσία του αρμόδιου υπουργείου θα πρέπει να κατεδαφίσει το αυθαίρετο ακίνητο ή κατασκευή εντός ενός μήνα

Εν τούτοις θα μπορεί να προσφύγει κατά του πρωτοκόλλου κατεδάφισης στο εφετείο με την υπόθεση να εξετάζεται και να βγαίνει η σχετική απόφαση εντός δυόμιση μηνών,.

Εκτός από την κατεδάφιση θα υπάρχουν και άλλες ποινές όπως πρόστιμα ανέγερσης και μη έγκαιρης κατεδάφισης, ποινικές κυρώσεις, αναστολή της άδειας λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας και διακοπή ρευματοδότησης.

Εάν ο παραβάτης κατεδαφίσει οικειοθελώς το κτίσμα ή την κατασκευή τότε, το 50% προστίμου ανέγερσης θα διαγράφεται και θα παύει η ποινική  δίωξη. Εάν ο ιδιοκτήτης κατεδαφίσει τα ακίνητα με το πέρας της προθεσμίας, τότε τα πρόστιμα ανέγερσης θα μειώνονται ανάλογα με το πότε θα γίνει η κατεδάφιση.  Η συνθήκη αυτή δε θα ισχύει για αυθαίρετα σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, στον αιγιαλό, την παραλία κλπ., σε προστατευόμενες περιοχές Natura και σε περιπτώσεις εργασιών που εκτελούνται επ’ αυτοφώρω.

Εάν το αυθαίρετο νομιμοποιηθεί τότε θα επιβάλλεται στον ιδιοκτήτη πρόστιμο 50% του προστίμου ανέγερσης αλλά και πρόστιμο μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση κατεδάφισης.

Σε κτίρια που διαθέτουν οικοδομική άδεια, λειτουργούν βιομηχανικές και βιοτεχνικές χρήσεις και έχει συντελεστεί υπέρβαση καθ` ύψος έως δύο μέτρα, θα επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το 30% του προστίμου ανέγερσης και μη συμμόρφωσης με την υποχρέωση κατεδάφισης.

Το «κόστος» για την κατεδάφιση εκ μέρους του Δημοσίου  εάν αρνηθούν να το κάνουν εργολάβοι θα ανέρχεται μεταξύ των 6 και 10 χιλιάδων € ανάλογα το βάρος της παράβασης και θα χρειάζεται απόφαση του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

Στις ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ προβλέπεται η κατεδάφιση αρχικά των νέων αυθαιρέτων που δεν έχουν άδεια και κατασκευάστηκαν μετά την 1/1/2024. Τα Πρωτόκολλα κατεδάφισης που θα έχουν εκδοθεί έως την έναρξη ισχύος των προωθούμενων ρυθμίσεων θα εκτελούνται με βάση τη χρονική σειρά εγκατάστασης της αυθαιρεσίας, έως και τις 31-12-2024.

Ποια πρόστιμα επιβάλλονται

Τα πρόστιμα ανέγερσης θα ορίζονται βάσει της αξίας του αυθαιρέτου επί το συντελεστή περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Η αξία θα είναι το   το γινόμενο της επιφάνειάς του, πολλαπλασιαζόμενης επί την τιμή ζώνης της περιοχής του ακινήτου.  Ο συντελεστής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης θα ορίζεται σε 1,2 για σοβαρές αυθαιρεσίες ( όπως για παράδειγμα για κτίσματα και κατασκευές εντός περιοχών Natura, δασών, ρεμάτων, αιγιαλού κ.ά.) και σε 1 για τις υπόλοιπες περιπτώσεις αυθαιρέτων. Το ελάχιστο ύψος του προστίμου ανέγερσης θα ξεκινά από 250 € και θα φτάνει  έως  τα 1.500 € ανάλογα την περίπτωση.

Για κάθε έτος μη αποκατάστασης της αυθαιρεσίας από την ην τοιχοκόλληση της έκθεσης αυτοψίας έως την κατεδάφιση ή τη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων θα επιβάλλεται πρόστιμο μη έγκαιρης κατεδάφισης. Αυτό θα είναι ίσο με το μισό πρόστιμο ανέγερσης. Τα πρόστιμα ανέγερσης θα καταβάλλονται σε 30 ισόποσες μηνιαίες δόσεις και τα πρόστιμα μη έγκαιρης κατεδάφισης σε 12.

Παρέχεται, δε, η δυνατότητα έκπτωσης 30% εάν το οφειλόμενο πρόστιμο εξοφληθεί ολόκληρο εντός του πρώτου μήνα από τη βεβαίωση του προστίμου στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία.

Τα παραπάνω πρόστιμα θα αποδίδονται κατά 75% στο Πράσινο και το ποσό αυτό θα χρησιμοποιείται για έλεγχο και καταστολή των αυθαιρέτων και του περιβαλλοντικού ισοζηίου ενώ το υπόλοιπο 25% θα οδεύει προς το αρμόδιο υπουργείο για τη διενέργεια κατεδαφίσεων.

Διαβάστε επίσης

Ταραχή για την εκτός σχεδίου δόμηση και το ύψος των κτιρίων – Τι σχεδιάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος

Μετρό Αθήνας: Πώς οι εξελίξεις στον ΟΣΕ καθυστερούν την απόκτηση νέων συρμών

Αλέξανδρος Εξάρχου (Intrakat): «Βλέπει» έργα €2 δισ. στη Ρουμανία – Γιατί αποτελεί στρατηγική επιλογή η χώρα