ΑΠΕ και υδρογόνο στο πράσινο σχέδιο ανάκαμψης -Σήμερα οι ανακοινώσεις-Πώς επωφελείται η Ελλάδα

Δράσεις που θα χρηματοδοτούν την ηλεκτροκίνηση, τον εκσυγχρονισμό κτηρίων παρέχοντας εγγυήσεις για δάνεια, τη χρήση υδρογόνου αλλά και τις ΑΠΕ, θα περιλαμβάνονται σύμφωνα με πληροφορίες, στο αναθεωρημένο Green Deal της Κομισιόν, που θα παρουσιάσει σήμερα η  πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Το νέο πρόγραμμα, προσαρμοσμένο στην ανάγκη για στήριξη της χειμαζόμενης ευρωπαϊκής οικονομίας, θα συνδυάζει τη στροφή στην πράσινη ενέργεια με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τις επενδύσεις.

Πρόκειται για μια αναθεωρημένη εκδοχή του φιλόδοξου σχεδίου  Green Deal, με στόχο να προσελκύσει άμεσα επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας σε όλη τη Γηραιά Ηπειρο. Έτσι μετατρέπεται σε πρόγραμμα ανάκαμψης της οικονομίας της Ε.Ε. μέσω της στροφής στην πράσινη οικονομία θα κατέχει κεντρικό ρόλο στην τόνωση της ανάπτυξης.

Η νέα πρόταση όπως έχει διαρρεύσει θα περιλαμβάνει σχέδιο προϋπολογισμού για την περίοδο 2021-2027 καθώς και ένα «εργαλείο ανάκαμψης» με κεφάλαια ύψους τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ, που θα προορίζονται αποκλειστικά για την αντιμετώπιση του οικονομικού αντίκτυπου της πανδημίας.

Σύμφωνα με σχετικό έγγραφο εργασίας της Κομισιόν που διέρρευσε στο Bloomberg, ανάμεσα στις υπό συζήτηση προτάσεις του σχεδίου συγκαταλέγονται οι εξής:

– Να δεσμευθεί ποσό από 60 έως 80 δισ. ευρώ για να στηριχθούν οι πωλήσεις ηλεκτροκίνητων οχημάτων και να διπλασιασθούν οι επενδύσεις σε σταθμούς φόρτωσης των μπαταριών.

– Να εξαιρεθούν τα ηλεκτροκίνητα οχήματα από τον ΦΠΑ.

– Να διατεθούν 91 δισ. ευρώ ετησίως για εγγυήσεις και δάνεια με σκοπό να θωρακιστούν τα προβληματικά κτίρια και να δοθούν πράσινα στεγαστικά δάνεια σε επίδοξους αγοραστές κατοικιών.

– Να διατεθούν 10 δισ. ευρώ, με σκοπό να αντληθούν τα κεφάλαια που θα χρηματοδοτήσουν σχέδια ανανεώσιμων πηγών ενέργειας χωρητικότητας 7,5 γιγαβάτ μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.

– Να διοχετεύονται άλλα 10 δισ. ευρώ ετησίως σε ταμείο που θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων προκειμένου να χρηματοδοτήσει την κατασκευή υποδομών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και για τη χρήση υδρογόνου.

– Να αντληθούν 30 δισ. ευρώ από το υφιστάμενο ευρωπαϊκό ταμείο καινοτομίας για την ανάπτυξη σχεδίων πράσινου υδρογόνου, που μπορούν να περιορίσουν τις εκπομπές καυσαερίων σε ορισμένες από τις πιο ρυπογόνες βιομηχανίες, όπως είναι οι χαλυβουργίες και οι βιομηχανίες τσιμέντου.

Σχολιάζοντας τις νέες αυτές ιδέες της Κομισιόν, η Βικτόρια Κάμινγκ, αναλύτρια του Bloomberg NEF, τόνισε πως «τα ποσά αυτά επισκιάζουν όσα πράσινα σχέδια έχουν ανακοινωθεί έως τώρα ενώ διαμηνύουν στον κόσμο πως η Ε.Ε. θέλει πραγματικά να συνδυάσει την οικονομική της ανάκαμψη με μια πράσινη συμφωνία».Θα επενδύονται 350 δισ. ευρώ ετησίως

Στην συγκεκριμένη πρόταση σχεδίου προς τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. αναφέρεται ότι θα πρέπει να επενδυθούν 95 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε προγράμματα και δράσεις, τα οποία με την ενίσχυση πόρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και άλλες (κοινοτικές και εθνικές ) πηγές χρηματοδότησης θα φθάσουν τα 350 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Πώς θα επωφεληθεί η Ελλάδα

Το νέο πρόγραμμα που θα ανακοινωθεί σήμερα θα βοηθήσει την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) -που στοχεύει στην αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στο 35% έως το 2030 (από 18% περίπου σήμερα). Παράλληλα, η συμμετοχή του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή θα εκμηδενιστεί έως το 2028, με τις περισσότερες λιγνιτικές μονάδες να κλείνουν έως το 2023.

Οι χρηματοδοτήσεις και το ευνοϊκό πλαίσιο που έρχεται θα βοηθήσει την υλοποίηση του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού, που προβλέπει την αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ κατά περίπου 9 GW την επόμενη δεκαετία, σε συνδυασμό με μεγάλες επενδύσεις στον τομέα αποθήκευσης ενέργειας. Η απολιγνιτοποίηση, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ανακαινίσεις κτηρίων, η ηλεκτροκίνηση, η   διείσδυση των ΑΠΕ, οι   διασυνδέσεις των νησιών και οι επενδύσεις σε αποθήκευση ενέργειας θα επιταχυνθούν με τη βοήθεια των ευρωπαϊκών ταμείων.

Ταυτόχρονα ανοίγει και ένα νέο τομέα επενδύσεων, αυτών για την παραγωγή υδρογόνου.

Η κα Λάινεν έχει αναφερθεί στο υδρογόνο ως βασική καθαρή τεχνολογία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις μεταφορές και στη θέρμανση. Το νέο πρόγραμμα μπορεί να ενισχύσει σημαντικά το σχέδιο απολιγνιτοποίησης και μετάβασης στην πράσινη ενέργεια στη Δ. Μακεδονία όπου με τη δημιουργία ΑΠΕ, μπορεί να παραχθεί και υδρογόνο σε μεγάλη κλίμακα και να μεταφέρεται με αγωγούς. Το υδρογόνο θα μπορεί να μεταφέρεται και στην Ιταλία μέσω του αγωγού ΤΑΡ και αν  στη Δυτική Μακεδονία, γίνει κέντρο παραγωγής υδρογόνου μπορούν να γίνουν επενδύσεις της τάξης των 5 δισ. ευρώ.

Το κόστος υδρογόνου μειώνεται όσο  μειώνεται το κόστος ρεύματος και οι επενδύσεις σε τεχνολογίες σχετικές με το υδρογόνο θα πολλαπλασιαστούν, αν χρηματοδοτηθούν από τα ευρωπαϊκά ταμεία.

Όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές, βασικές πτυχές του σχεδίου ανάκαμψης περιλαμβάνουν:

Πρόγραμμα διαγωνισμών της ΕΕ για έργα ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας αξίας 15 GW σε διάστημα 2 ετών, με συνολική επένδυση κεφαλαίου 25 δισεκατομμυρίων ευρώ.Υποστήριξη εθνικών συστημάτων με 10 δισεκατομμύρια ευρώ για δύο χρόνια, χρησιμοποιώντας συγχρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

Δράσεις για την προώθηση του υδρογόνου

Προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή καθαρού υδρογόνου, η Επιτροπή σκοπεύει επίσης να ξεκινήσει «δέσμευση 1 εκατομμυρίου τόνου καθαρού υδρογόνου».

Αυτό θα περιλαμβάνει ένα πιλοτικό σχέδιο «συμβάσεων άνθρακα για διαφορά (CCfD)» που στοχεύει στην υποστήριξη της παραγωγής καθαρού υδρογόνου. Το σχέδιο είναι «παρόμοιο με τα συστήματα υποβολής προσφορών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» και «θα μπορούσε να πληρώσει τη διαφορά μεταξύ της τιμής απεργίας CO2 και της πραγματικής τιμής του CO2 στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ε.Ε. (ETS)» προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα κόστους μεταξύ συμβατικού και αποκανονισμένου υδρογόνου» αναφέρεται στο προσχέδιο της Κομισιόν.

Επίσης, θα δημιουργηθεί ένα ταμείο με κεφάλαια ύψους 10 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, το οποίο θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), για τη χορήγηση δανείων για υποδομές υδρογόνου στις χώρες-μέλη της Ε.Ε.Σχεδιάζει διπλασιασμό του ποσού της χρηματοδότησης για έρευνα και καινοτομία καθαρού υδρογόνου, που ανέρχεται σήμερα σε 650 εκατομμύρια ευρώ.

Προβλέπει, επιπρόσθετα κεφάλαια  10 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα επόμενα 10 χρόνια – που περιλαμβάνουν συγχρηματοδότηση – για «ουσιαστική μείωση των κινδύνων» μεγάλων και πολύπλοκων έργων όπως το υδρογόνο.

Προγράμματα ανακαινίσεων κτιρίων

Το πρόγραμμα «εκτατεμένης ανακαίνισης κτιρίων» της ΕΕ έχει ήδη ανακοινωθεί ότι θα πρέπει να ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο και μετά την αναθεώρηση των σχεδίων εξαιτίας της πανδημίας η Κομισιόν εκτιμάει ότι θα πρέπει να στοχεύσει στον τριπλασιασμό του τρέχοντα ρυθμού ανακαίνισης (περίπου στο 1% των επίσημων κτιρίων).

Με το σχέδιο ανάκαμψης, η Επιτροπή θέλει τώρα να επιτύχει πλέον «ταχύτερη, βαθύτερη και ουσιαστικότερη ανακαίνιση» των κτιρίων, επισημαίνοντας ότι «είναι απαραίτητο για μια καθαρή ουδέτερη κλιματικά Ε.Ε. και μια σαφή επικερδής και ωφέλιμη επενδυτική προτεραιότητα για μια πράσινη, ψηφιακή και δίκαιη ανάκαμψη» όλων των χωρών.Όσον αφορά στο ζήτημα της χρηματοδότησης, η Επιτροπή σχεδιάζει να εγκαινιάσει μια «Ευρωπαϊκή χρηματοδοτική διευκόλυνση ανακαίνισης», που θα χρηματοδοτηθεί  προσωρινά με 91 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως και σε συννδυασμό  με άλλες πηγές χρηματοδότησης και την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) θα φτάσει τα 350 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις ετησίως.

Προτεραιότητα -κατά την πρόταση της Κομισιόν- θα δοθεί στα κτίρια του δημόσιου τομέα, ιδίως σε νοσοκομεία και σχολεία, καθώς και σε κοινωνικές κατοικίες και σε άλλες μορφές κατοικιών για πολίτες χαμηλού εισοδήματος και ευπαθείες κοινωνικές ομάδες.

Για ιδιωτικά κτίρια κατοικιών, το πρόγραμμα ανακαίνισης θα υποστηρίξει την προμήθεια πράσινων υποθηκών, με στόχο την κινητοποίηση επενδύσεων 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την «ανάπτυξη ενός ελκυστικού προϊόντος χρηματοδότησης μαζικής αγοράς για ανακαίνιση». Επιπλέον, για την περαιτέρω υποστήριξη του σχεδίου ανακαινίσεων, η Επιτροπή σκοπεύει επίσης να αναθεωρήσει τους σχετικούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις ως τις αρχές του 2021, προκειμένου να «παράσχει ένα πλαίσιο που να επιτρέπει στις δημόσιες αρχές κάθε χώρας να υποστηρίζουν την ανακαίνιση υψηλής ποιότητας» σε ιδιωτικά και δημόσια κτίρια που δεν ανταποκρίνονται στα σύγχρονα ενεργειακά πρότυπα και δεν είναι κατασκευασμένα με φιλικά προς το περιβάλλον υλικά.Πράσινες μεταφορές και καθαρή ενέργεια κίνησης.

Στον τομέα της καθαρής κινητικότητας το προσχέδιο της Κομισιόν προτείνει δυο βασικές δράσεις στις χώρες-μέλη.

Για την αυτοκινητοβιομηχανία, στο σχέδιο αναφέρεται χαρακτηριστικά:

Μια πανευρωπαϊκή διευκόλυνση αγορών για καθαρά οχήματα, η οποία μειώνει τις εκπομπές CO2 και ρύπων σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, με αρχικό κονδύλιο επενδύσεων ύψους 20 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια.Ένα καθαρό ταμείο επενδύσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία για να επιταχύνει τις επενδύσεις σε μηχανοκίνητα τρένα, με αρχικό κονδύλιο επενδύσεων ύψους 40-60 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Διπλασιασμός των επενδύσεων της ΕΕ σε υποδομές επαναφόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, με στόχο την επίτευξη 2 εκατομμυρίων δημόσιων σταθμών φόρτισης και εναλλακτικού ανεφοδιασμού ως το 2025 (2021-2025).

Για τις σιδηροδρομικές μεταφορές και τα δίκτυα, στο σχέδιο αναφέρεται μεταξύ άλλων:

Ένα πακέτο αναγέννησης σιδηροδρομικών επενδύσεων, εστιάζοντας σε βασικές διαδρόμες όπου οι επιβάτες και τα εμπορεύματα μπορούν να στραφούν προς το σιδηρόδρομο, με αρχικό κονδύλιο επενδύσεων ύψους 40 δισεκατομμυρίων ευρώ.Οικονομική υποστήριξη για τη μετάβαση του τροχαίου υλικού και επανέφερε τις υπηρεσίες νυχτερινών τρένων στην Ευρώπη (με κεφάλαια που θα διαμορφωθούν στην τελική φάση της λήψης αποφάσεων.

Τέλος, το προσχέδιο ανάκαμψης προβλέπει μεγαλύτερη χρηματοδότηση για προγράμματα αστικής κινητικότητας, όπως ποδηλατικές υποδομές, που θα χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο των περιφερειακών χρηματοδοτικών προγραμμάτων της Ε.Ε.