Η Εθνική Ελλάδος έδειξε χαρακτήρα και ποιότητα απέναντι στο Ισραήλ, κερδίζοντας με 84-79 και εξασφαλίζοντας την παρουσία της στους «8» του EuroBasket 2025. Στη Ρίγα, απόψε Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου (21:00), την περιμένει η παραδοσιακή αντίπαλος Λιθουανία, με έπαθλο ένα εισιτήριο για τα ημιτελικά και την επιστροφή στη «ζώνη των μεταλλίων» έπειτα από 16 χρόνια.

Στη Ρίγα δεν θα παίξουν μόνο τακτικές και συστήματα. Θα παίξει και η ψυχή, θα μετρήσει και η αποφασιστικότητα. Για την Ελλάδα, η πρόκριση στα ημιτελικά θα είναι κάτι παραπάνω από επιτυχία· θα είναι επιστροφή στη μεγάλη ευρωπαϊκή σκηνή.

1

Η εικόνα της ομάδας του Βασίλη Σπανούλη ήταν ενθαρρυντική, αλλά και ανησυχητική σε ορισμένα σημεία. Η εξάρτηση από τον Γιάννη Αντετοκούνμπο είναι δεδομένη, ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στα τρίποντα. Ενδεικτικά, απέναντι στο Ισραήλ η «γαλανόλευκη» είχε μόλις 4/25 (16%) πίσω από τα 6,75 μ., ποσοστό που δεν μπορεί να σταθεί απέναντι σε ομάδες με σκληρή άμυνα και ύψος, όπως η Λιθουανία.

Η παράδοση της «Λιέτουβα»

Η Λιθουανία, παρά την απουσία του σούπερ σταρ Ντομάντας Σαμπόνις και τον σοβαρό τραυματισμό του Ρόκας Γιοκουμπάιτις, απέδειξε ξανά ότι η φανέλα της έχει «μέταλλο». Τερμάτισε δεύτερη στον 2ο όμιλο με ρεκόρ 4-1, πίσω μόνο από τη Γερμανία, και στα νοκ-άουτ απέκλεισε την οικοδέσποινα Λετονία (88-79).

Ο Ρίμας Κουρτινάιτις έχει δημιουργήσει ένα σύνολο που βασίζεται στην πειθαρχία, την άμυνα και το παιχνίδι στη ρακέτα. Ο Γιόνας Βαλαντσιούνας παραμένει σημείο αναφοράς, ακόμη κι αν χρησιμοποιείται με φειδώ, ενώ ο Αζούολας Τούμπελις, περσινός MVP του λιθουανικού πρωταθλήματος, έχει εξελιχθεί στο νέο project της χώρας. Η εμφάνισή του απέναντι στη Λετονία (18 πόντοι, 12 ριμπάουντ) δείχνει τις δυνατότητές του.

Η έκπληξη ακούει στο όνομα Άρνας Βελίτσκα, που κάλυψε ιδανικά το κενό του Γιοκουμπάιτις με 21 πόντους και 11 ασίστ στο προηγούμενο ματς. Παράλληλα, παίκτες όπως οι Γκιεντράιτις και Σιρβύντις ανοίγουν το γήπεδο με το αξιόπιστο σουτ τους, κάνοντας τη Λιθουανία μια ομάδα με βάθος και ισορροπία.

Με Γιάννη και ομαδικότητα

Η Ελλάδα έχει καταφέρει να παρουσιάσει μια εικόνα μαχητικής ομάδας με ξεκάθαρο ηγέτη τον Γιάννη Αντετοκούνμπο. Ο «Greek Freak» κουβαλάει τη «γαλανόλευκη» στην πλάτη του, με τον Σλούκα να αναλαμβάνει τον ρόλο του οργανωτή και καθοδηγητή.

Το μεγάλο στοίχημα για τον Σπανούλη είναι το spacing. Η Λιθουανία είναι βέβαιο ότι θα επιχειρήσει να δημιουργήσει «τείχος» γύρω από τον Αντετοκούνμπο. Αν οι περιφερειακοί (Παπανικολάου, Παπαπέτρου, Λαρεντζάκης) βρουν ρυθμό από την περιφέρεια, τότε η Ελλάδα θα έχει τεράστιες πιθανότητες διάκρισης. Εξίσου κρίσιμο θα είναι το πώς θα περιοριστούν τα ριμπάουντ του Βαλαντσιούνας και οι δεύτερες επιθέσεις του Τούμπελις.

Οι προηγούμενες μάχες

Η παράδοση δεν είναι με το μέρος της Ελλάδας. Σε οκτώ επίσημες αναμετρήσεις η Λιθουανία έχει έξι νίκες, ενώ η Ελλάδα δύο. Η τελευταία επιτυχία της «γαλανόλευκης» ήρθε στο EuroBasket του 2017 (77-64), ενώ η πιο πρόσφατη συνάντηση τους ήταν στο Παγκόσμιο του 2023, όπου η Λιθουανία επικράτησε με το εμφατικό 92-67.

Αυτό το ιστορικό δίνει ψυχολογικό αβαντάζ στη «Λιέτουβα», αλλά παράλληλα αποτελεί κίνητρο για την Ελλάδα να ανατρέψει τα δεδομένα.

Το κλειδί της πρόκρισης

Η μάχη στη ρακέτα θα είναι καθοριστική. Αν η Ελλάδα καταφέρει να περιορίσει τον Βαλαντσιούνας, να κόψει τα crash rebounds του Τούμπελις και να ελέγξει τον ρυθμό, τότε έχει τον πρώτο λόγο. Από την άλλη, η άμυνα στην περιφέρεια θα πρέπει να είναι ασφυκτική για να στερήσει τα ελεύθερα σουτ από τους Γκιεντράιτις και Σιρβύντις.

Το ερώτημα είναι αν η Εθνική θα βρει τις απαραίτητες λύσεις στην επίθεση πέρα από τον Αντετοκούνμπο. Γιατί για να βρεθεί στα ημιτελικά, χρειάζεται και δεύτερο, αλλά και τρίτο «βιολί» να βγει μπροστά.

Γιάννης VS Γιόνας

Ο αφηνιασμένος Γιάννης Αντετοκούνμπο δείχνει αποφασισμένος να το πάει… μέχρι τέλους και μολονότι στο ματς με τους Λιθουανούς θα έχει πολύ δυσκολότερη δουλειά, είναι σαφές πως ο Βασίλης Σπανούλης έχει στα χέρια του ένα… πυρηνικό όπλο, τον αναμφίβολα κορυφαίο παίκτη της διοργάνωσης.

Η αναμέτρηση με τους γεμάτους ταλέντο Λιθουανούς είναι λοιπόν μία μεγάλη αγωνιστική πρόκληση, καθώς η Εθνική κατέκτησε το τελευταίο της μετάλλιο (χάλκινο στο Ευρωμπάσκετ του 2009) πριν από 16 χρόνια, με τον Λιθουανό Γιόνας Καζλάουσκας στον πάγκο της.

Η Λιθουανία είναι ένα πολύ υψηλό εμπόδιο για την Εθνική μας ομάδα. Ο θηριώδης Γιόνας Βαλαντσιούνας είναι ασφαλώς το μεγαλύτερο πρόβλημα για την Εθνική μας, σε άμυνα και επίθεση και το μαρκάρισμά του αποτελεί σπαζοκεφαλιά για τον Βασίλη Σπανούλη.

Και ποιος δεν θυμάται την «τιτανομαχία» του Γιάννη κόντρα στον Γιόνας; Ή καλύτερα των Μπακς επί των Πέλικανς και το αξέχαστο βράδυ του… διαγωνισμού τριπόντων το 2023;

Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο ήταν καταπληκτικός σε αυτό το παιχνίδι, έχοντας 42 πόντους, 10 ριμπάουντ, τέσσερις ασίστ και δύο κλεψίματα, ενώ είχε ποσοστό ευστοχίας 68,8% στα σουτ εντός πεδιάς, οδηγώντας τους Μιλγουόκι Μπακς σε μια νίκη με 128-119 επί των Πέλικανς.

Ο Αντετοκούνμπο κυριάρχησε στη ρακέτα, ευστοχώντας σε 12 από τα 17 σουτ του εντός πεδιάς και 17 από τις 22 βολές του. Από πλευράς Πέλικανς, καλύτερος όλων ήταν ποιος άλλος; Ο Λιθουανός σέντερ, Γιόνας Βαλαντσιούνας. Ο Λιθουανός ψηλός ευστόχησε σε επτά τρίποντα, φτάνοντας τους 37 πόντους, με συμπαραστάτη στο έργο τον Σι Τζέι ΜακΚόλουμ, οποίος είχε έξι τρίποντα και 31 πόντους, ωστόσο οι 37 πόντοι του Γιόνας, ήταν καλοί αλλά όχι αρκετοί για τον «Greek Freak».

Επόμενη «τιτανομαχία», όχι στο ΝΒΑ αλλά στο Eurobasket 2025. Άραγε θα πάρει «εκδίκηση» ο Γιόνας Βαλαντσιούνας ή ο Γιάννης Αντετοκούνμπο θα αποδείξει για ακόμη για φορά γιατί έχει το παρατσούκλι «Greek Freak»;

18-13 υπέρ του Λιθουανού γίγαντα

Οι Γιάννης Αντετοκούνμπο και Γιόνας Βαλαντσιούνας έχουν συναντηθεί συνολικά 31 φορές στα παρκέ του ΝΒΑ – οι 25 στην κανονική περίοδο και οι έξι στα play offs.

Στατιστικά, ο Γιάννης έχει σαφή υπεροχή στο σκοράρισμα, με μέσο όρο 23,6 πόντους, έναντι 13,3 του Λιθουανού σέντερ. Στα ριμπάουντ οι αριθμοί είναι πιο κοντινοί, με τον Έλληνα στα 9,3 και τον Βαλαντσιούνας ακριβώς στα 9. Στη δημιουργία, η διαφορά είναι ξεκάθαρη: 4,6 ασίστ ανά παιχνίδι για τον «Greek Freak» έναντι μόλις 1,2 του αντιπάλου του. Το ίδιο συμβαίνει και στις αμυντικές κατηγορίες, όπου ο Αντετοκούνμπο έχει μέσο όρο 1,2 κοψίματα και 0,8 κλεψίματα, ενώ ο Βαλαντσιούνας περιορίζεται στο 0,4 και στις δύο.

Πέρα όμως από τους αριθμούς, στις μεταξύ τους μονομαχίες ο Λιθουανός έχει περισσότερες νίκες, 18 έναντι 13 του Γιάννη. Το κορυφαίο ματς του Αντετοκούνμπο απέναντι στον Βαλαντσιούνας ήρθε με μια εκρηκτική εμφάνιση 50 πόντων, ενώ για τον σέντερ του Ντένβερ η καλύτερη επίδοση ήταν οι 37 πόντοι – σε εκείνο το παιχνίδι, πάντως, ο Γιάννης είχε σημειώσει 42.

Η πρώτη φορά που διασταυρώθηκαν στο ΝΒΑ ήταν στις 2 Νοεμβρίου 2013, στο Μιλγουόκι Μπακς – Τορόντο Ράπτορς (90-97). Τότε, ο νεαρός Γιάννης είχε περιοριστεί στους δύο πόντους, ενώ ο Βαλαντσιούνας είχε σημειώσει επτά.

Ο πανάκριβος Γιόνας

Το όνομα του Γιόνας Βαλαντσιούνας εξακολουθεί να τραβά την προσοχή στην Ευρώπη, κυρίως επειδή αγωνίζεται στη θέση «5» – μια θέση σπάνια και πάντα περιζήτητη. Τι ισχύει, όμως, με τον Λιθουανό σέντερ, το συμβόλαιό του στο ΝΒΑ και τη νέα του ομάδα, τους Ντένβερ Νάγκετς;

Ο Βαλαντσιούνας εδώ και 13 χρόνια έχει χτίσει μια αξιοσημείωτη καριέρα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, φορώντας τη φανέλα των Ράπτορς, Γκρίζλις, Πέλικανς, Γουίζαρντς και πρόσφατα των Σακραμέντο Κινγκς. Τώρα, στα 33 του, βρίσκεται στο Ντένβερ, δίνοντας βάθος στη ρακέτα πίσω από τον Νίκολα Γιόκιτς.

Το καλοκαίρι του 2024 υπέγραψε τριετές συμβόλαιο με τους Γουίζαρντς, συνολικής αξίας 30,3 εκατ. δολαρίων, το οποίο λήγει το 2027. Τη φετινή σεζόν οι απολαβές του ξεπερνούν τα 10,4 εκατ. δολάρια (περίπου 9,5 εκατ. ευρώ), ενώ και στην τελευταία χρονιά το ποσό παραμένει σε αντίστοιχα επίπεδα. Ωστόσο, οι ισορροπίες στο ΝΒΑ άλλαξαν: τον Φεβρουάριο του 2025 μετακινήθηκε μέσω ανταλλαγής στους Κινγκς, όπου σε 32 παιχνίδια είχε 8,7 πόντους, 7 ριμπάουντ και 1,8 ασίστ σε μέσο όρο 17 λεπτών. Με νέο trade βρέθηκε στο Κολοράντο, ως back–up του Γιόκιτς στη θέση που άφησε ο Ντάριο Σάριτς.

Η αλήθεια είναι πως τα σενάρια επιστροφής του στην Ευρώπη μοιάζουν όλο και λιγότερο ρεαλιστικά (ως έγινε φέτος το καλοκαίρι με τον Παναθηναϊκό). Ο ίδιος θέλει χρόνο συμμετοχής και ρόλο πρωταγωνιστή, κάτι δύσκολο όταν βρίσκεται πίσω από τον Σέρβο «Τζόκερ» που αγωνίζεται σχεδόν 37 λεπτά ανά ματς και αποτελεί τον απόλυτο ηγέτη του Ντένβερ. Από την άλλη, ποιος θα αρνιόταν τη συμμετοχή σε μια ομάδα–διεκδικήτρια του τίτλου;

Το ΝΒΑ, βέβαια, είναι γεμάτο ανατροπές. Το συμβόλαιό του δεν θεωρείται βαρύ για ρόλο δεύτερου σέντερ, αλλά πάντα υπάρχει η πιθανότητα νέας ανταλλαγής. Αν, ωστόσο, μείνει ελεύθερος, τότε το ενδεχόμενο επιστροφής του στη Γηραιά Ήπειρο αποκτά βάρος. Σε ένα τέτοιο σενάριο θα πρέπει να παραμείνει για 48 ώρες στη «δεξαμενή» των free agents, κι αν δεν βρεθεί ομάδα να του προσφέρει νέο συμβόλαιο στο κορυφαίο πρωτάθλημα του κόσμου, θα μπορεί να διαπραγματευτεί το μέλλον του στην Ευρώπη.

Έτσι, ο Γιόνας Βαλαντσιούνας παραμένει ένας παίκτης που συνδυάζει την αξία με το υψηλό κόστος, συνεχίζοντας να απασχολεί – έστω και θεωρητικά – τις μεγάλες ευρωπαϊκές ομάδες.

Ο μυθικός μισθός του Γιάννη

Στο ΝΒΑ ο Γιάννης αμείβεται για τη σεζόν 2025-26 με 54.126.450 δολάρια, ποσό που μεταφράζεται σε περίπου 46,28 εκατ. ευρώ,. Το νούμερο τον τοποθετεί στο ανώτατο κλιμάκιο των συμβολαίων της λίγκας για τη φετινή σεζόν.

Τον Οκτώβριο του 2023 υπέγραψε τριετή επέκταση 186 εκατ. δολαρίων –περίπου 159,03 εκατ. ευρώ– «κλειδώνοντας» το παράθυρο διεκδίκησης τίτλου των Μπακς δίπλα στον Ντέιμιαν Λίλαρντ. Μαζί με το πενταετές supermax (2020), ο συνολικός «όγκος» των συμβολαίων του ξεπερνά τα 512,19 εκατ. δολάρια (437,92 εκατ. ευρώ) στην καριέρα του.

Στις λίστες της Forbes ο Αντετοκούνμπο εμφανίζεται το 2024 στην 5η θέση παγκοσμίως με 111 εκατ. δολάρια (94,91 εκατ. ευρώ) σε ετήσια έσοδα (46 μισθοί + 65 χορηγίες). Το 2025, η Forbes τον καταγράφει με 94,4 εκατ. δολάρια (80,71 εκατ. ευρώ) και #13 στη γενική κατάταξη, επιβεβαιώνοντας σταθερά διψήφια εκατομμύρια από endorsements και μια αδιαπραγμάτευτη θέση στην αφρόκρεμα των αθλητών-brands. Οι διαφορές στα ποσά αποτυπώνουν την ετήσια μεταβολή bonus, play offs και εμπορικών ροών.

Η εμπορική του ισχύς επεκτείνεται από τη Nike (σειρά Zoom Freak μέχρι και το 6ο μοντέλο) έως τεχνολογικούς και ψυχαγωγικούς κολοσσούς, ενώ το 2022 η Disney κυκλοφόρησε το «Rise» για τη ζωή του. Το οικοσύστημά του περιλαμβάνει και παραγωγική εταιρεία, συν συνεργασίες με αναψυκτικά και audio brands, ενισχύοντας ένα προφίλ σταρ που ξεπερνά το γήπεδο.