Το 2012, ένας ταλαντούχος επιχειρηματίας, ο Sachin Dev Duggal, παρουσίαζε στον κόσμο την Builder.ai — μια βρετανική τεχνολογική startup που διαφήμιζε τον εαυτό της ως την επανάσταση στο no-code software development. 

Μια startup γεννιέται με υποσχέσεις

 

1

View this post on Instagram

 

A post shared by Builder.ai (@builder.ai)

Η κεντρική της ιδέα ήταν φαινομενικά απλή, αλλά έκρυβε ένα όραμα: να δώσει στον καθένα τη δυνατότητα να δημιουργήσει εφαρμογές λογισμικού χωρίς να γράψει ούτε μια γραμμή κώδικα, χρησιμοποιώντας έναν “έξυπνο” βοηθό τεχνητής νοημοσύνης που ονομαζόταν Natasha.

Το αφήγημα έπεισε κολοσσούς όπως η Microsoft, η Insight Partners και το κρατικό επενδυτικό ταμείο του Κατάρ (QIA). Οι επενδύσεις ξεπέρασαν τα 450 εκατομμύρια δολάρια και η αποτίμηση της εταιρείας άγγιξε το 1,5 δισεκατομμύριο. Μέχρι και ο αντιπρόεδρος της Microsoft δήλωνε ενθουσιασμένος: «Η Builder.ai δημιουργεί μια νέα κατηγορία που επιτρέπει σε όλους να είναι developers».

Η αγορά της τεχνητής νοημοσύνης βρισκόταν ήδη σε φρενίτιδα μετά την εκτόξευση του ChatGPT, και οι επενδυτές αναζητούσαν απεγνωσμένα το “επόμενο μεγάλο στοίχημα”. Η Builder.ai ήταν το ιδανικό αφήγημα. Αλλά πίσω από τα εντυπωσιακά pitch decks, τις συνεργασίες και τις διακηρύξεις, κρυβόταν μια ενοχλητική αλήθεια.

Η «Natasha» ήταν… 700 άνθρωποι στην Ινδία

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Builder.ai (@builder.ai)

Το Μάιο του 2025, οι αποκαλύψεις ήρθαν σαν βόμβα. Ο Bernhard Engelbrecht, ιδρυτής της Ebern Finance, αποκάλυψε με λεπτομέρειες ότι η «τεχνητή νοημοσύνη» της Builder.ai δεν ήταν τίποτα άλλο παρά 700 Ινδοί μηχανικοί που έγραφαν τον κώδικα με το χέρι. Τα αιτήματα των πελατών δεν τα διαχειριζόταν κάποιος αυτοματοποιημένος αλγόριθμος, αλλά στέλνονταν με το χέρι στα κέντρα ανάπτυξης στην Ινδία.

«Όλα έμοιαζαν με τεχνητή νοημοσύνη — εκτός από το ότι τίποτα δεν ήταν», σχολίασε δηκτικά ο Engelbrecht. Οι εφαρμογές που παραδίδονταν ήταν γεμάτες σφάλματα, δυσλειτουργίες, και δεν μπορούσαν να συντηρηθούν. Η εμπειρία του χρήστη δεν ήταν καν κοντά στο όραμα που πουλήθηκε στους επενδυτές.

Η αποκάλυψη αυτή δεν ήταν απλώς τεχνολογική απάτη· ήταν η κατάρρευση ενός ολόκληρου συστήματος αφήγησης. Η τεχνητή νοημοσύνη που διαφημιζόταν ήταν στην ουσία μια εργολαβία outsourcing, καμουφλαρισμένη με marketing και επενδυτική αίγλη.

Η οικονομική κατάρρευση και η παρέμβαση της Viola Credit

Η αλήθεια δεν άργησε να έχει και οικονομικές συνέπειες. Η Viola Credit, που είχε δανείσει στην Builder.ai 50 εκατομμύρια δολάρια το 2023, κατέσχεσε 37 εκατ. από τους λογαριασμούς της εταιρείας όταν εκείνη αθέτησε τις υποχρεώσεις της. Το αποτέλεσμα ήταν άμεσο: η λειτουργία της Builder.ai παρέλυσε. Δεν μπορούσε πλέον να πληρώσει τους υπαλλήλους της, ούτε να συνεχίσει τις βασικές επιχειρηματικές της δραστηριότητες.

Το υπόλοιπο των κεφαλαίων που βρίσκονταν σε τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ινδία δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, λόγω περιορισμών στις διεθνείς μεταφορές κεφαλαίων. Το τελειωτικό χτύπημα ήταν η ανακοίνωση για επίσηρη πτώχευση σε Ηνωμένο Βασίλειο, Ινδία, ΗΠΑ, Σιγκαπούρη και ΗΑΕ, με διορισμό διαχειριστών για τη διάσωση ή ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων.

Round-tripping: Το παιχνίδι με τα «εικονικά έσοδα» και η VerSe Innovation

Η πραγματική έκταση της παραπλάνησης ξεδιπλώθηκε με την αποκάλυψη των συναλλαγών μεταξύ Builder.ai και της ινδικής startup VerSe Innovation, της εταιρείας πίσω από τις εφαρμογές Dailyhunt και Josh. Για τουλάχιστον τρία χρόνια, οι δύο εταιρείες φαίνεται να τιμολογούσαν η μία την άλλη για σχεδόν ίσα ποσά, χωρίς να ανταλλάσσουν πραγματικές υπηρεσίες.

Η πρακτική αυτή — γνωστή ως round-tripping — χρησιμοποιείται για να «φουσκώνουν» τεχνητά τα έσοδα και να δημιουργείται η ψευδαίσθηση ανάπτυξης. Σύμφωνα με το Bloomberg, η Builder.ai δήλωνε έσοδα εκατομμυρίων από τη VerSe για «υπηρεσίες ανάπτυξης εφαρμογών», την ώρα που έστελνε πίσω κεφάλαια μέσω της θυγατρικής Quark Media για «μάρκετινγκ».

Ο συνιδρυτής της VerSe, Umang Bedi (πρώην στέλεχος του Facebook στην Ινδία), αρνήθηκε τις κατηγορίες, χαρακτηρίζοντας τες «εντελώς αβάσιμες». Ωστόσο, η Deloitte, ελεγκτής της VerSe, εντόπισε «σοβαρές ελλείψεις» στους εσωτερικούς ελέγχους της εταιρείας για το οικονομικό έτος 2024, μεταξύ άλλων για συναλλαγές με προμηθευτές και έσοδα από διαφήμιση.

Η παραίτηση του «μάγου» και οι ευθύνες της διοίκησης

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Sachin Dev Duggal (@duggalsachin)

Τον Φεβρουάριο του 2025, λίγους μήνες πριν το ντόμινο ξεκινήσει, ο ιδρυτής Duggal παραιτήθηκε από CEO, διατηρώντας όμως τη θέση του στο διοικητικό συμβούλιο και την ιδιότητα του «Chief Wizard». Ο αντικαταστάτης του, Manpreet Ratia, προσπάθησε να περιορίσει τη ζημιά και ενημέρωσε τους εργαζομένους ότι η εταιρεία δεν είχε πλέον άλλη επιλογή από την πτώχευση.

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα προβλεπόμενα έσοδα για το 2024 είχαν διογκωθεί έως και 300%, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να έχουν στη διάθεσή τους αλλοιωμένες εικόνες για την οικονομική υγεία της εταιρείας. Οι πιστωτές φέρονται να αντέδρασαν όταν είδαν τα πραγματικά νούμερα, μειωμένα από τα 220 εκατ. σε μόλις 55 εκατ. δολάρια.

Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι δεν κατάφερε να ξεπεράσει δυσκολίες του παρελθόντος και παλαιότερες αποφάσεις, οι οποίες επιβάρυναν σοβαρά τη χρηματοοικονομική της κατάσταση.

Ο Duggal μπήκε στο μικροσκόπιο μετά από δημοσίευμα των Financial Times το περασμένο έτος, το οποίο αποκάλυψε ότι είχε κατονομαστεί από τις ινδικές αρχές στο πλαίσιο σημαντικών ποινικών ερευνών. Παράλληλα, αντιμετώπιζε διάφορες νομικές εμπλοκές στη διάρκεια της καριέρας του. Ο ίδιος αρνείται οποιαδήποτε εμπλοκή σε παράνομες ενέργειες, ενώ οι δικηγόροι του υποστηρίζουν πως η συμμετοχή του στην υπόθεση της Ινδίας είναι περιορισμένη, καθώς φέρεται να έχει ρόλο απλού μάρτυρα.

Τον Απρίλιο, ο νέος CEO της εταιρείας, Manpreet Ratia, αποκάλυψε ότι τα έσοδα του 2023 επαναξιολογήθηκαν στα 140 εκατομμύρια δολάρια, ενώ μειώθηκαν και οι προβλέψεις για το δεύτερο εξάμηνο του 2024 κατά 25%. Επιπλέον, είχε προηγηθεί εσωτερικός έλεγχος, λόγω ανησυχιών σχετικά με λογιστικές πρακτικές και τη συνεργασία της εταιρείας με ελεγκτή που διατηρούσε μακροχρόνιες σχέσεις με τον Duggal.

Οι επενδυτές που πείστηκαν: Microsoft, QIA, Insight Partners

Ίσως το πιο ανησυχητικό στοιχείο στην υπόθεση Builder.ai είναι η εμπλοκή σοβαρών επενδυτών με παγκόσμιο κύρος. Η Microsoft όχι μόνο χρηματοδότησε την εταιρεία αλλά ανακοίνωσε συνεργασία μαζί της και ένταξη των λύσεών της στο Microsoft Teams και το Azure. Το κρατικό ταμείο του Κατάρ (QIA), ένας από τους μεγαλύτερους θεσμικούς επενδυτές παγκοσμίως, συμμετείχε στον ίδιο γύρο χρηματοδότησης.

Η υπόθεση γεννά εύλογα ερωτήματα: Πού ήταν ο έλεγχος; Πώς επιβεβαιώθηκαν οι αριθμοί; Πώς πείστηκαν τόσα θεσμικά χαρτοφυλάκια από μία τόσο ασταθή βάση;

Το ευρύτερο μάθημα: Όταν η τεχνητή υπερβολή υπερβαίνει την πραγματικότητα

Η Builder.ai είναι η πρώτη τόσο ηχηρή κατάρρευση startup τεχνητής νοημοσύνης μετά την εκρηκτική άνοδο του ChatGPT. Και δεν είναι απλώς ένα ακόμα «σκάνδαλο εταιρικής διακυβέρνησης». Είναι μια προειδοποίηση.

Ο επενδυτικός κόσμος βρίσκεται σε έναν αγώνα δρόμου να ανακαλύψει το επόμενο OpenAI, συχνά επενδύοντας χωρίς τη δέουσα προσοχή ή τεχνική κατανόηση. Οι founders χτίζουν αφηγήματα, οι επενδυτές ψάχνουν το επόμενο unicorn, και στο ενδιάμεσο η έννοια της “καινοτομίας” μετατρέπεται σε όχημα προσδοκιών, όχι πραγματικότητας.

Τι μένει όταν σβήσουν τα φώτα

Η Builder.ai δεν ήταν η πρώτη και δεν θα είναι η τελευταία που απογοητεύει. Όμως η κλίμακα της εξαπάτησης, η εμπλοκή θεσμικών κολοσσών και η πλήρης έλλειψη πραγματικής καινοτομίας την καθιστούν εμβληματική.

Για τις αγορές, είναι ώρα επαναπροσδιορισμού: λιγότερη έμφαση στο branding και περισσότερη στο τι πραγματικά κάνει μια τεχνολογία. Για τους επενδυτές, είναι ένα σήμα κινδύνου: κάθε “AI” που εμφανίζεται δεν είναι απαραίτητα τεχνητή νοημοσύνη. Και για τους επιχειρηματίες, είναι ένα ηθικό δίδαγμα: δεν χτίζεται τίποτα βιώσιμο πάνω στο ψέμα.

Διαβάστε επίσης :

Louis Vuitton: Πώς χτίζεται ένα brand που δεν φθείρεται ποτέ

Amazon: Πώς ένα online βιβλιοπωλείο εξελίχθηκε στο απόλυτο παγκόσμιο εμπορικό φαινόμενο

Η Apple φτιάχνει γυαλιά με Τεχνητή Νοημοσύνη – Σκληρή μάχη με Meta και Google