Aσφάλεια στη θάλασσα: Οι πέντε προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων

Περιεχόμενα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πέντε νομοθετικές προτάσεις για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ασφάλεια στη θάλασσα και την πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων από τα πλοία.

Καθώς το 75% του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ διακινείται μέσω θαλάσσης, οι θαλάσσιες μεταφορές δεν αποτελούν μόνο την αρτηρία μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, αλλά και σωσίβιο για τα νησιά, τις περιφερειακές και απομακρυσμένες θαλάσσιες περιοχές της ΕΕ.

Αν και η θαλάσσια ασφάλεια στα ύδατα της ΕΕ είναι επί του παρόντος πολύ υψηλή, με λίγους θανάτους και χωρίς πρόσφατες μεγάλες πετρελαιοκηλίδες, περισσότερα από 2.000 θαλάσσια ατυχήματα και περιστατικά αναφέρονται ακόμη κάθε χρόνο.

Οι προτάσεις θα εξοπλίσουν την ΕΕ με νέα εργαλεία για την υποστήριξη της καθαρής και σύγχρονης ναυτιλίας. Θα ευθυγραμμίσουν τους κανόνες της ΕΕ με τους διεθνείς κανονισμούς, διασφαλίζοντας ίσους όρους ανταγωνισμού για τον τομέα, βελτιώνοντας παράλληλα την εφαρμογή και την επιβολή μέσω της ψηφιοποίησης και της μεγαλύτερης συνεργασίας της ΕΕ.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) θα διαδραματίσει εξέχοντα ρόλο στην εφαρμογή των νέων απαιτήσεων μέσω της υποστήριξης που θα προσφέρει στη διοίκηση των κρατών μελών για την επιβολή των νέων κανόνων. Μια ειδική πρόταση προτείνει αλλαγές στην εντολή του EMSA και ενσωματώνει αυτά τα νέα καθήκοντα.

Εκσυγχρονισμένοι κανόνες ασφάλειας στη θάλασσα

Τρεις από τις πέντε προτάσεις επικεντρώνονται στον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των κανόνων ασφάλειας στη θάλασσα. Δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στον έλεγχο του κράτους λιμένα και στις έρευνες θαλάσσιων ατυχημάτων, ενισχύοντας την επιβολή των κανόνων για τη μείωση των περιστατικών και των ατυχημάτων, αποτρέποντας τελικά την απώλεια ανθρώπινων ζωών και τη ρύπανση του περιβάλλοντος.

Το πακέτο προτάσεων περιλαμβάνει:

Σαφείς απαιτήσεις για επιθεωρήσεις των κρατών σημαίας, βάσει διεθνών κανόνων, καθώς και ειδικές εκπαιδεύσεις του EMSA για τις εθνικές διοικήσεις για την ενίσχυση των ελέγχων που έχουν οι αρχές των κρατών μελών στους στόλους τους. Αυτό θα βελτιώσει την ασφάλεια στη θάλασσα και θα μειώσει τους κινδύνους περιβαλλοντικής ρύπανσης, διασφαλίζοντας ότι τα κράτη σημαίας της ΕΕ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Η πρόταση διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών σημαίας σχετικά με τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων που διενεργούν και γενικά για θέματα συμμόρφωσης. Ο EMSA θα υποστηρίξει αυτή τη συνεργασία μέσω ενός αναθεωρημένου προγράμματος επαγγελματικής ανάπτυξης και κατάρτισης για επιθεωρητές του κράτους σημαίας.

Ο έλεγχος από το κράτος λιμένα θα επεκταθεί για να καλύψει πρόσθετους διεθνείς κανόνες, όπως οι νέες συμβάσεις για το νερό έρματος και τα ιζήματα και την απομάκρυνση ναυαγίων. Η πρόταση ενημερώνει επίσης τον τρόπο με τον οποίο στοχεύουν τα πλοία για επιθεώρηση, για να αντικατοπτρίζει τις νέες απαιτήσεις και θα αποδίδει μεγαλύτερη σημασία στις περιβαλλοντικές επιδόσεις και τις ελλείψεις των πλοίων, στον καθορισμό του προφίλ κινδύνου τους. Άλλες αλλαγές θα βελτιώσουν περαιτέρω την ικανότητα των κρατών μελών να εντοπίζουν και να διορθώνουν τη μη συμμόρφωση με την ασφάλεια ή με τους περιβαλλοντικούς κανόνες και τα πρότυπα πρόληψης της ρύπανσης.

Το πεδίο για τον έλεγχο από το κράτος λιμένα και τη διερεύνηση ατυχημάτων θα επεκταθεί για τα αλιευτικά σκάφη, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές ανησυχίες για την ασφάλεια. Τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να εφαρμόσουν έλεγχο από το κράτος λιμένα για αλιευτικά σκάφη μήκους άνω των 24 μέτρων που καταπλέουν σε λιμένες της ΕΕ. Ταυτόχρονα, για τα πιο σοβαρά ατυχήματα στα οποία εμπλέκονται μικρότερα αλιευτικά σκάφη μήκους κάτω των 15 μέτρων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να τα αναφέρουν και να τα ελέγχουν. Θα ψηφιοποιηθούν οι λειτουργίες ελέγχου του κράτους σημαίας και του κράτους λιμένα και θα ενθαρρυνθεί η υιοθέτηση ηλεκτρονικών πιστοποιητικών. Αυτό θα καταστεί δυνατό κυρίως χάρη στα συστήματα πληροφορικής και τις βάσεις δεδομένων του EMSA.

Οι εθνικοί φορείς διερεύνησης ατυχημάτων θα λάβουν περαιτέρω υποστήριξη από τον EMSA. Μια ομάδα ειδικών διαφορετικών ειδικοτήτων θα είναι διαθέσιμη κατόπιν αιτήματος, καθώς και εξειδικευμένα εργαλεία και εξοπλισμός.

Αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλοία

Οι σημερινές προτάσεις αποσκοπούν επίσης στην πρόληψη κάθε είδους παράνομων απορρίψεων στις ευρωπαϊκές θάλασσες, κάτι που είναι απαραίτητο για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των δραστηριοτήτων θαλάσσιων μεταφορών και τη διατήρηση του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται ο εντοπισμός παράνομων απορρίψεων, η δίωξη των παραβάσεων και η επιβολή κυρώσεων στους δράστες παράνομων δραστηριοτήτων.

Για να επιτευχθεί αυτό, η πρόταση:

Ευθυγραμμίζει τους κανόνες της ΕΕ με τους διεθνείς κανονισμούς και επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής για να καλύψει ένα ευρύτερο φάσμα ρυπογόνων ουσιών. Εκτός από τις παράνομες απορρίψεις πετρελαίου και επιβλαβών υγρών ουσιών, οι οποίες καλύπτονταν από τους ισχύοντες κανόνες, η Επιτροπή προτείνει να συμπεριληφθούν επίσης οι απορρίψεις επιβλαβών ουσιών που μεταφέρονται σε συσκευασμένη μορφή, λυμάτων, σκουπιδιών, καθώς και υδάτων απόρριψης και υπολειμμάτων από συστήματα καθαρισμού καυσαερίων.

Βελτιστοποιεί το CleanSeaNet – τη βάση δεδομένων επιτήρησης και ανταλλαγής πληροφοριών του EMSA και προβλέπει υποχρεώσεις ανταλλαγής πληροφοριών και παρακολούθησης από τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για τον εντοπισμό και την επαλήθευση πιθανής ρύπανσης. Το ενισχυμένο σύστημα θα διευκολύνει την έγκαιρη επιβολή καθώς και τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση διασυνοριακών περιστατικών ρύπανσης από πλοία.

Καθιερώνει ένα ενισχυμένο νομικό πλαίσιο για τις κυρώσεις και την εφαρμογή τους, δίνοντας τη δυνατότητα στις εθνικές αρχές να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση παράνομης απαλλαγής και να επιβάλλουν κυρώσεις, όπως πρόστιμα. Η πρόταση προτείνει ελάχιστα κριτήρια για την αποτελεσματική εφαρμογή των διοικητικών κυρώσεων, όπως η σοβαρότητα της απόρριψης, οι επιπτώσεις της στο περιβάλλον ή η οικονομική ευρωστία της υπεύθυνης οντότητας.

Ανανεωμένη εντολή για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα

Η πρόταση επικαιροποιεί την εντολή του EMSA ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα τον αυξανόμενο ρόλο που διαδραματίζει ο Οργανισμός σε πολλούς τομείς θαλάσσιων μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας, της πρόληψης της ρύπανσης και της προστασίας του περιβάλλοντος, της δράσης για το κλίμα, της ασφάλειας, της επιτήρησης και διαχείρισης κρίσεων και της ψηφιοποίησης – συμπεριλαμβανομένων των νέων καθηκόντων ασφαλείας και βιωσιμότητας που προκύπτουν από αυτό το νομοθετικό πακέτο.

Για παράδειγμα, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα βασίζονται στην υποστήριξη του EMSA κατά την εφαρμογή του κανονισμού FuelEU για τη θάλασσα και την επέκταση του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ στις θαλάσσιες μεταφορές. Ο Οργανισμός θα συνεχίσει επίσης να βοηθά την Επιτροπή και τα κράτη μέλη όσον αφορά τη θαλάσσια επιτήρηση, την ανθεκτικότητα στον κυβερνοχώρο και την ετοιμότητα για κρίσεις και θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην απλούστευση της υποβολής εκθέσεων μεταξύ των κρατών μελών μέσω της χρήσης εργαλείων πληροφορικής, ενώ θα συνεχίσει να προσφέρει εκπαίδευση και ανάπτυξη ικανοτήτων για τα κράτη μέλη διοικήσεις.