Ανδρέας Τζάκης: Αυτή είναι η Ελλάδα που προοδεύει. Μακριά από διαμάχες και πρόσφυγες.

Μια 26χρονη ασθενής είναι η πρώτη αποδέκτρια μιας μεταμόσχευσης μήτρας, ανακοίνωσαν οι γιατροί από την Cleveland Clinic . Η εξαντλητική επέμβαση που διήρκεσε εννέα ώρες πραγματοποιήθηκε προ ολίγων ημερών και η ασθενής – η οποία έλαβε το όργανο μιας νεκρής δότριας – φέρεται να είναι σε σταθερή κατάσταση. Η κλινική δεν έχει κάνει ακόμη σχόλια για την πρώτη ασθενή, αλλά ήταν μία από τις 10 γυναίκες που είχαν επιλεγεί για την εγκεκριμένη κλινική δοκιμή της διαδικασίας. Οι γυναίκες είχαν γεννηθεί όλες είτε χωρίς μήτρα (μια κατάσταση γνωστή ως σύνδρομο Mayer-Rokitansky-Küster-Hauser) ή τους είχε αφαιρεθεί. Για τις γυναίκες με πολιτισμικές, θρησκευτικές ή προσωπικές συγκρούσεις με την παρένθετη μητρότητα, οι μεταμοσχεύσεις της μήτρας θα μπορούσαν να παρέχουν βιολογικά παιδιά που διαφορετικά θα ήταν αδύνατο.

«Λαχταρώ αυτή την εμπειρία», δήλωσε μια 26χρονη μελλοντική παραλήπτρια στην εφημερίδα New York Times, όταν η δοκιμασία ανακοινώθηκε για πρώτη φορά. «Θέλω την πρωινή αδιαθεσία, τους πόνους στην πλάτη, το οίδημα στα πόδια. Θέλω να νιώσω το μωρό να κινείται. Αυτό είναι κάτι που ήθελα από τότε που μπορώ να θυμηθώ τον εαυτό μου».

Η ανακοίνωση έρχεται μόλις δύο χρόνια μετά την πρώτη μεταμόσχευση μήτρας στον κόσμο που έγινε στη Σουηδία. Τον Οκτώβριο του 2014 οι γιατροί εκεί ανακοίνωσαν ότι είχε γεννηθεί ένα υγιές αγοράκι από μία από τις ασθενείς. Άλλα τέσσερα έχουν γεννηθεί ως αποτέλεσμα των χειρουργικών επεμβάσεων μέχρι σήμερα.

Ο Έλληνας που ηγείται των προσπαθειών 

Ο Ανδρέας Γ. Τζάκης, ο χειρουργός που ηγείται των προσπαθειών στις ΗΠΑ, έχει πραγματοποιήσει αμέτρητες μεταμοσχεύσεις σε πιο παραδοσιακά όργανα. Ο Τζάκης ταξίδεψε στη Σουηδία για να μελετήσει τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται εκεί.

Η διαδικασία είναι μεγάλη, και δεν τελειώνει μετά το πέρας της επέμβασης των εννέα ωρών: Ξεκινά με την ίδια τη διέγερση και τη συλλογή ωαρίων από την ασθενή όπως σε οποιαδήποτε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης. Μόλις τα 10 κατεψυγμένα έμβρυα θεωρηθούν κατάλληλα, η ασθενής αρχίζει τα φάρμακα κατά της αποβολής. Οι γιατροί αφαιρούν τη μήτρα και ολόκληρη την παροχή αίματος από μία επιλεγμένη δότρια.

Τοποθετούνται στην πύελο της ασθενούς, με τα αιμοφόρα αγγεία της δότριας συνδεδεμένα με τα δικά της. Εάν η χειρουργική επέμβαση είναι επιτυχημένη, η ασθενής θα αρχίσει να έχει περίοδο λίγους μήνες αργότερα. Χρειάζεται ένας χρόνος για να επουλωθεί αρκετά η μήτρα και να γίνει απόπειρα εγκυμοσύνης.

Όπως με κάθε μεταμόσχευση οργάνου, οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι – και οι αποδέκτες πρέπει να παίρνουν φάρμακα για να αποφύγουν την απόρριψη του ξένου ιστού. Αυτό κάνει τη χειρουργική επέμβαση αμφιλεγόμενη, δεδομένου ότι δεν σώζει ζωές. Μαζί με τις μεταμοσχεύσεις των χεριών, του προσώπου και των γεννητικών οργάνων, οι μεταμοσχεύσεις της μήτρας θεωρούνται επεμβάσεις «βελτίωσης ζωής». Αλλά σε αντίθεση με άλλες μεταμοσχεύσεις οργάνων, μετά από μία ή δύο υγιείς εγκυμοσύνες, η μήτρα θα αφαιρεθεί, έτσι ώστε ο ασθενής να σταματήσει να παίρνει αυτά τα φάρμακα.

Παρ’ όλα αυτά, είναι ζωτικής σημασίας ότι οι χειρουργοί της Cleveland Clinic δείχνουν ότι μπορούν να κάνουν τη διαδικασία αρκετά ασφαλή ώστε να δικαιολογούν τους κινδύνους. Η απόφαση να χρησιμοποιήσουν μήτρες από την αναπαραγωγική ηλικία, από συμβατούς πτωματικούς δότες (σε αντίθεση με τη Σουηδία, όπου όλα τα όργανα προέρχονταν από ζωντανούς δότες – πολλούς από αυτούς ήταν φίλες ή μέλη της οικογένειας μετά την εμμηνόπαυση) είναι σκόπιμη για να εξαλειφθεί ο κίνδυνος για τον δότη και ως εκ τούτου ένα τμήμα του καθαρού κινδύνου από τη διαδικασία.

Αυτό στην πραγματικότητα εγείρει ένα άλλο ηθικό ζήτημα: Όταν οι γιατροί στο Johns Hopkins άρχισαν να εργάζονται πάνω στην πρώτη μεταμόσχευση πέους της χώρας, παραδέχτηκαν την ανησυχία ότι το κοινό θα μπορούσε να αποτραπεί από την δωρεά όλων των οργάνων από την παρανόηση ότι τα γεννητικά όργανα μπορούν να συλλεγούν. Αλλά στην πραγματικότητα, οι δωρεές για αυτές τις πειραματικές, μη σωτήριες για τη ζωή διαδικασίες είναι αυστηρά από επιλογή των δοτών να συμμετάσχουν.