Ο Λι Καμ Σεούνγκ ανακάλυψε τη σως οστρακοειδών κατά λάθος όταν παράβρασε ένα είδος όστρακου πριν από 130 χρόνια, συνθέτοντας έτσι το γλυκόπικρο καρύκευμα που συνιστά κύριο συστατικό στην καντονέζικη κουζίνα.
Οι επίγονοί του δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τη διαδικασία διαδοχής, σε μία από τις πιο βαθύπλουτες δυναστείες της Ασίας.
Διανύοντας σήμερα την πέμπτη γενιά, ο όμιλος του Λι Καμ Κι (Lee Kum Kee) στο Χονγκ Κονγκ αποτελεί παράδειγμα στη μελέτη μεγάλων ασιατικών οικογενειών οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν χτίσει ανεπανάληπτες περιουσίες. Πολλές από αυτές αντιμετωπίζουν θέματα διαδοχής προσπαθώντας παράλληλα να παρακάμψουν το γνωστό κινέζικο μότο “ο πλούτος δεν πάει πέρα από την τρίτη γενιά”.
Τη δεκαετία 2000 η οικογένεια Λι επινόησε ένα ασυνήθιστα ολοκληρωμένο σύστημα διακυβέρνησης ύστερα από συνεχείς διαμάχες για την εξουσία ανάμεσα στον νυν πατριάρχη Λι Μαν Τατ και τους θείους του, καθώς και τον αδελφό του αργότερα. Η δυναστεία είχε διχαστεί μία τρίτη φορά στα τέλη της δεκαετίας 1990, όταν ο νεώτερος γιος του Λι απείλησε να χαράξει δική του πορεία.
Οι ηγέτες της οικογένειας, με περιουσία αξίας περίπου 15 δισ. δολαρίων, προσπαθούν σήμερα να προσαρμόσουν το σύστημα διακυβέρνησης τους ώστε να φαντάζει ελκυστικό στη νεώτερη γενιά, που απαρτίζεται από 14 γόνους οι οποίοι δείχνουν σημάδια περιορισμένου ενδιαφέροντος. Πρόσφατες πρωτοβουλίες συμπεριλαμβάνουν τη δημιουργία κέντρων εκπαίδευσης μέσα στον κλάδο επενδυτικών κεφαλαίων, τα “ταξίδια καινοτομίας” για τα μέλη της οικογενείας στη Σίλικον Βάλεϊ και το Ισραήλ. Ο ευγενής τους στόχος: να διατηρήσουν ακμαία την επιχείρηση για τα επόμενα 1.000 χρόνια.
Οι απόπειρες του ομίλου “οδήγησαν στην επιβίωσή τους μέσα στην πέμπτη γενιά, προνόμιο που λίγες οικογενειοκρατούμενες επιχειρήσεις έχουν απολαύσει”, εξηγεί η Τζένιφερ Πέντεργκαστ διευθύντρια στο Κέντρο για Οικογενειακές Επιχειρήσεις, της Kellogg School of Management του πανεπιστημίο Northwestern, η οποία παρείχε εκπαίδευση σε διάφορα μέλη της οικογένειας.
Ο 89χρονος Λι Μαν Τατ πήρε τα ηνία για πρώτη φορά πριν από περίπου πενήντα χρόνια. Αφού διευθέτησε το θέμα με τους θείους του, παραχώρησε μετοχικό κεφάλαιο στον αδελφό του και τον προσκάλεσε να συμμετάσχει στην ηγεσία της εταιρείας. Ωστόσο, το εταιρικό όραμά τους εμφάνισε απόκλιση τη δεκαετία του 1980 οπότε ο Λι Μαν Τατ επανάκτησε ολόκληρο τον έλεγχο, σύμφωνα με έρευνα της Kellogg School. Τα παιδιά του εισχώρησαν στην επιχείρηση περίπου την ίδια στιγμή ύστερα από την ολοκλήρωση των σπουδών τους στις ΗΠΑ στους κλάδους της επιστήμης των τροφίμων, των χημικών μηχανικών και χρηματοοικονομικών.
Σύμφωνα με τη βιογραφία του την οποία προλογίζει ο ίδιος ο Λι Μαν Τατ, η οικογενειακή διακυβέρνηση βρέθηκε μπροστά σε διττή κρίση όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 η ασιατική οικονομία κατέρρευσε και ο νεώτερος γιος του Λι Μαν Τατ ονόματι Σάμι Λι απείλησε ότι θα αποχωρήσει από την επιχείρηση. Κατά συνέπεια, το 2002 δημιουργήθηκε το οικογενειακό συμβούλιο το οποίο έθεσε τις βάσεις για την ίδρυση οικογενειακών γραφείων, οικογενειακού ιδρύματος, οικογενειακού καταστατικού και οικογενειακού κέντρου επιμόρφωσης.
Μεταξύ των ρυθμίσεων του καταστατικού αναφέρεται το εξής: Μόνο οι συγγενείς εξ αίματος μπορούν να διαθέτουν μετοχές, ο όμιλος δεν μπορεί να προσλαμβάνει πεθερικά, τα νεώτερα μέλη υποχρεούνται να εργαστούν έξω από την επιχείρηση προτού επιστρέψουν σε αυτήν. Μία ηλεκτρονική συσκευή στα κεντρικά γραφεία ενός εκ των κλάδων του ομίλου μαρτυρά ότι το συμβούλιο συναντήθηκε 65 φορές μέσα στα τελευταία 16 χρόνια, 215 μέρες και 17 ώρες.
Σήμερα τα συμφέροντα του ομίλου Λι Καμ Κι απλώνονται σε ένα φάσμα πολύ ευρύτερο από το κομμάτι της σως, που διοικείται από τους γιούς του Λι Μαν Τατ, Τσάρλι και Έντι. Ο όμιλος είναι πολυσχιδής -από μεσιτικά έως ασφάλειες υγείας και επενδυτικά κεφάλαια. Εξαγόρασε τον πύργο Walkie Talkie του Λονδίνου έναντι 1,7 δις δολάρια το 2017 και ετοιμάζει τα κεντρικά γραφεία στο Guangzhou, βασισμένο στα σχέδια της περίφημης αρχιτεκτόνισας Ζάχα Χαντίντ.
Τα προϊόντα υγείας του ομίλου LKK στον οποίο ηγείται ο Σάμι έχουν ίσως ξεπεράσει την επιχείρηση της σως αποτελώντας πλέον τη ναυαρχίδα του ομίλου. Η Infinitus Co έχει έσοδα 4,5 δις δολ. καθιστώντας τη μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες απευθείας πωλήσεων σε τελικούς καταναλωτές (direct selling) στον κόσμο ύστερα από την Amway, Avon και Herbalife Nutrition σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Direct Selling News. Ανάμεσα στα προϊόντα τους συμπεριλαμβάνονται τονοτικά σκευάσματα υγείας, τσάγια, προϊόντα περιποίησης του δέρματος.
Πρόκειται επιπλέον για τη μεγαλύτερη εταιρεία τέτοιου είδους στην Κίνα, πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Σύμφωνα με τα κρατικά μίντια της Κίνας, οι αρχές διέταξαν να γίνει έρευνα γύρω από τους ισχυρισμούς για ψευδή διαφήμιση προϊόντων της Infinitus από έναν έμπορο, του οποίου πελάτης υπέστη καρδιακή προσβολή. Η εταιρεία δεν καταδικάστηκε. Ωστοσο σε άλλη περίσταση το 2016, δικαστική εντολή υποχρέωσε την Infinitus και τον έμπορό της να αποζημιώσουν σύζυγο του οποίου η γυναίκα απεβίωσε.
Το μέλλον του ομίλου Λι Καμ Κι θα κριθεί από την ικανότητα της επόμενης γενιάς στη διοίκηση μετά τον θάνατο του Λι Μαν Τατ, όπως σχολιάζει ο καθηγητής οικονομικών στο κινέζικο πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, Τζόζεφ Φαν. Σύμφωνα με δική του έρευνα θέματα διαδοχής προκύπτουν από την απώλεια άνω της μισής χρηματιστηριακής αξίας των εισηγμένων εταιρειών.
Σύμφωνα με έρευνα της Kellogg School η οποία εστίασε στην περίοδο γύρω από το 2013, η πέμπτη γενιά του ομίλου Λι Καμ Κι παρουσιάζει περιορισμένο ενδιαφέρον για τα συμφέροντα της εταιρείας, ενώ λίγοι εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες για πρακτική εξάσκηση. Αρκετά από τα μέλη της ζήτησαν μάλιστα να αφαιρεθεί το όνομά τους από την ταχυδρομική λίστα που ενημερώνει για τα νέα της εταιρείας. Το 2011, τα θέρετρα της οικογένειας έπαψαν να λειτουργούν εξαιτίας της μειωμένης συμμετοχής.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν δείγματα ανάκαμψης στη συμμετοχή σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Happiness Capital, Eric Ng.
Μέλη της πέμπτης γενιάς συμμετέχουν σε συμβούλια των εταιρειών επενδυτικών κεφαλαίων στο πλαίσιο προγράμματος εκπαίδευσης νέων στελεχών, εξηγεί ο Ng. Οι G5 όπως αποκαλούνται, συμμετέχουν σε ταξίδια όπου εν δυνάμει μπορεί να οδηγήσουν σε νέες συμφωνίες, συζητούν με start ups και προτείνουν νέες επενδύσεις σε ομάδα την οποία ηγείται ο Σάμι.
Ο Ng θα οδηγήσει αρκετά μέλη της οικογένειας σε ταξίδια καινοτομίας στο Βερολίνο και ορισμένοι εξ αυτών θα παραμείνουν στη Γερμανία στο οικογενειακό θέρετρο το οποίο έχει ανακαινιστεί.
“Αντιμετωπίζουν θέματα διαδοχής αλλά δεν πρόκειται για κληρονομική διαδοχή εφόσον καλούνται ταυτόχρονα να διαφοροποιήσουν τα συμφέροντά τους και να τα διευρύνουν”, υπογραμμίζει ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ, Λι Τσακ Φαν που επίσης προλόγισε τη βιογραφία του Λι Μαν Τατ. “Πρέπει να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς τώρα που τα πράγματα αλλάζουν”.
